امید رونق از دریچه آخر هفته
تا آنکه سرانجام دولت با اذعان به «سرگردانی شاغلان و خانوارهای سراسر کشور در مواجهه با شبه تعطیلی پنج‌شنبه»، تصمیم گرفت با ارائه یک لایحه به مجلس، تعداد روزهای کاری هفته را از ۶ به ۵ روز کاهش دهد و اگر این لایحه تصویب شود می‌تواند ضمن مزایای دیگر، روزنه امیدی برای فعالان گردشگری نیز باشد.
رمقی دوباره به صنعت گردشگری
بررسی‌ها نشان می‌دهد بیش از ۱۰۰ کشور جهان طرح تعطیلات دوروزه پایان هفته را اجرایی کردهاند. طرحی که با نتایجی مثبت همراه بوده و کشورهایی دیگر را نیز راغب به اجرای آن نموده است.
اما در ایران نیز سال‌هاست که بر تعطیلی دو روز پایان هفته تأکید شده است. موضوعی که بیش از هرچه در جهت رونق گردشگری و مشاغل وابسته به آن است. به‌ویژه در این چند سال اخیر که با شیوع کرونا، گرانی ارز و شرایط اقتصادی، صنعت گردشگری با آسیب سنگینی مواجه بوده است. ازاین‌رو گفته می‌شود تعطیلی‌های کوتاه‌مدت آخر هفته می‌تواند به‌تدریج رمقی دوباره به این حوزه وارد آورد. و حالا معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان اداری و استخدامی کشور از پنج‌روزه شدن ساعت کاری در سراسر کشور خبر داده‌اند؛ طرحی که در صورت اجرایی شدن به رونق اقتصاد گردشگری در استان پرجاذبه‌ای چون اصفهان کمک بسزایی می‌کند؛ و تحرکی را در این صنعت به وجود آورد.
بدیهی است که این میزان از تعطیلی به وجود آورنده انگیزه در میان خانوارها برای سفرهای کوتاه‌مدت پایان هفته خواهد بود. هرچند این طرح، بارها به مجلس ارسال‌شده و هر بار به دلیل مشکلاتی، بازگشت خورده است اما ظاهراً این بار درصد موافقان بالاتر و امید به تصویب آن بیشتر است. چه‌بسا مدیران دولتی مزایای اثبات‌شده افزایش تعطیلات آخر هفته به دو روز را دریافته‌اند و بحث حل‌نشده «پنجشنبههای سرگردان» که سال‌هاست کارکنان دولت با آن روبه‌رو هستند را موردنظر قرار داده‌اند.
ترویج سفرهای درون استانی
آن‌گونه که مرکز آمار ایران می‌گوید تقریباً ۷۰درصد ایرانی‌‌‌ها سفر نمی‌‌‌کنند و آن تعداد دیگر هم مایل به سفرهای بین‌شهری هستند.
قطعاً دلیل اصلی کاهش سفر، به شرایط اقتصادی و گرانی یک سفر بازمی‌گردد؛ که این مشکل باوجود تعطیلی‌های دوروزه و سفرهای کوتاه‌مدت تا میزان زیادی حل‌شدنی است. به اعتقاد کارشناسان تعریف تعطیلات دوروزه آخر هفته تاثیر قابل‌توجهی برافزایش سفرهای داخلی می‌گذارد به‌گونه‌ای که این سفر در سبد هزینه‌ای تعداد بیشتری از افراد جامعه قرار می‌گیرد. به‌تدریج با نهادینه شدن تعطیلی پنجشنبهها، مردم به سفرهای درون استانی بیشتر می‌پردازند؛ و پدیده‌ای تحت عنوان استان گردی رونق می‌یابد.چه‌بسا هر استانی از شهرستان‌ها و مناطق جذاب و دیدنی برخوردار است که شاید ساکنان همان استان از آن بی‌خبر بوده حال‌آنکه همواره درصدد سفر به نقاطی دوردست بوده‌اند. از طرفی خانه‌های بوم گردی که محلی امن و به‌صرفه برای مسافران محسوب می‌شوند و معمولا صاحبانشان، از نبود مسافر گلایه‌مند هستند بارونق روبرو می‌شود. خانه‌هایی که در گوشه‌کنار استان اصفهان بسیار فراوان بوده و در دوران سال در انتظار ورود مهمان نشسته‌اند. همچنین لیدرها و طراحان بسته‌های سفر با طراحی تورهای دو و سه‌روزه، سفرهای کوتاه‌مدتی را برنامه‌ریزی کنند؛ که رقابتی بین مقاصد گردشگری محلی و فعالان آن‌ها برای ارائه بهترین خدمات به وجود می‌آورد.
از دیگر مزایای قابل‌توجه رونق سفرهای کوتاه‌مدت دوروزه مهاجرت معکوس است چراکه همواره با ورود ساکنان مناطق روستانشین به شهرها روبرو بوده‌ایم ولی با این روند شهرنشینان در تعطیلات کوتاه‌مدت خود به روستاها مهاجرت می‌کنند. واقعیت آن است، علاوه بر جاذبه‌های دیدنی داخل شهر اصفهان، مراکز و روستاهای پرجاذبه اطراف آن نیز کم نبوده و هریک از ویژگی‌های منحصر‌به‌فردی برخوردارند.
روستاهایی که بخشی در مناطق کویری و بخشی در مناطق کوهستانی استان قرارگرفته‌اند از مرق گرفته تا ابیانه، طامه، افوس و... هرکدام جاذبه‌های خاص خود رادارند و اجرای طرح تعطیلات دوروزه، شرایطی را برای شهرنشینان به وجود می‌آورد تا به این مناطق سفر کنند. ساکنان این روستاها نیز با ایجاد چنین فرصتی، از اشتغال در زمینه‌های مختلفی بهره‌مند خواهند شد. بر این اساس با تصویب تعطیلات آخر هفته، به‌غیراز ایجاد فرصتی مناسب برای خانواده‌ها و رونق گردشگری به کسب‌وکارهای مرتبط با این صنعت هم کمکی می‌شود تا به درآمدزایی پایداری دست یابند.
چرا با تعطیلات دوروزه مخالفت می‌شود؟
اما در همین حال که از فواید و مزایای تعطیلی دوروزه آخر هفته سخن گفته می‌شود برخی از کارشناسان اقتصادی، فعالان بخش خصوصی و برخی از صاحبان کسب‌وکارها با اجرایی شدن این طرح مخالفت کرده که اغلب در پاسخ به علت مخالفت خود عنوان می‌کنند: «در حال حاضر تعداد تعطیلات مناسبتی در کشور زیاد است و با این روش تولید در کشور دچار افت شده که این کاهش تولید آسیب اقتصادی جدی به حوزه تولیدی کشور وارد می‌کند.» داوودی عضو کمیسیون گردشگری اتاق اصفهان که از مخالفان این تعطیلات است در گفت‌وگو با دنیای اقتصاد بیان می‌کند: تقویم ایران به میزان زیادی دارای تعطیلات است و اگر گردشگری با تعطیلی‌های کوتاه‌مدت رونق‌بخش بود تابه‌حال، شاهد آن بودیم. وی اظهار می‌کند: در حال حاضر بخشی از اداره‌ها، اغلب کارخانه‌ها، آموزش‌وپرورش و فرهنگیان پنجشنبهها تعطیل هستند سؤال آن است این شرایط تا چه میزان به رونق تعطیلی انجامیده است؟
با این اوصاف تعطیلی دو روز، نه‌تنها تأثیری بر صنعت گردشگری نداشته بلکه موجب کاهش راندمان کاری کارکنان اداری می‌شود.
وی تصریح می‌کند: بهتر است به‌جای پرداختن به این موضوع، مشکلات کلیدی که مانع گردشگری شده است را مرتفع کنیم. به گفته این فعال، باوجود خشک‌سالی زاینده‌رود و فرونشست‌های زمین در نقاط مختلف این استان یاس و ناامیدی برای مردم این منطقه به وجود آمده که شامل حال ساکنان خارج از استان هم می‌شود. چراکه همواره مردم کشور از نقاط مختلف مشتاق گذراندن تعطیلات خود در اصفهان بودند اما فضایی که با خشکی زاینده‌رود به وجود آمده مانع گردشگری شده است. درواقع با دست خودمان گردشگری را از بین برده‌ایم و حالا به دنبال راهکارهایی غیر کارشناسانه برای رونق آن هستیم. وی اظهار می‌کند: ناگفته نماند هم‌اکنون هم باوجود فقدان زاینده‌رود، هنوز اصفهان زیباترین و پرجاذبه‌ترین شهر است به‌عنوان‌مثال چهارباغ یکی از مراکزی است که می‌توان با ارائه میراث معنوی این دیار در آن، گردشگران زیادی را جذب کرد. و توضیح می‌دهد: ورزش‌های باستانی، نقالی، موسیقی سنتی، غذاهای محلی و بومی، نقاشی، انواع صنایع‌دستی ازجمله میراث معنوی اصفهان است که می‌توان با هنرنمایی هریک از آن‌ها در چهارباغی که اکنون به پیاده راهی زیبا تبدیل‌شده است علاقه‌مندان زیادی را از داخل و خارج از استان به این محل سوق داد. داوودی یادآور می‌شود: زمانی که این ظرفیت‌ها در استانی وجود دارد و از آن غفلت می‌شود با چه راهکاری می‌توان به رونق گردشگری دست‌یافت؟ در این میان عده‌ای دیگر، نیز موافق چرخش این طرح هستند و معتقدند تعیین کدام روزها برای تعطیلات آخر هفته گام دومی است که دولت باید در خصوص آن صحبت کند. در گام اول باید ابتدا دوروزه شدن تعطیلات را تصویب کند، زیرا تجربه نشان داده با پرداختن به تعیین روز و اختلاف‌نظرهای موجود برای آن نه‌تنها در حوزه تعیین روزهای موردنظر به نتیجه نمی‌رسند، بلکه اصل ماجرا که تصویب تعطیلی دوروزه است نیز همچنان به تعویق می‌افتد. درواقع این گروه معتقدند تعطیلات ایران می‌تواند مانعی پیش روی مبادلات جهانی توسط فعالان اقتصادی کشورمان باشد. آن‌ها تعطیلی شنبه را به‌جای پنج‌شنبه پیشنهاد می‌‌‌دادند چراکه در تقویم جهانی هم این روز تعطیل رسمی است. درعین‌حال گروه دیگر با توجه به وجه شرعی موضوع، تعطیلی پنجشنبهها را به شنبه‌‌‌ها ترجیح می‌‌‌دادند و آن را افضل می‌‌‌دانستند. عده‌ای هم براین باورند هم‌اکنون پنجشنبهها به‌عنوان روز آخر کاری در حالت نیمه تعطیل هستند و با تعطیلی رسمی پنجشنبهها چهارشنبه‌ها هم نیمه تعطیل خواهند شد. ضمن آنکه بعدازظهرها مردم فرصت و حوصله مراجعه به ادارات را نخواهند داشت؛ و همین لایحه که به بهانه تقویت خانواده تهیه‌شده، عملاً خانواده را به چالش خواهد کشید. به تعبیر دیگر به بهانه یک روز، پنج روز خانواده را با چالش مواجه می‌کنیم. از سوی دیگر نمایندگان مجلس نیز بارها اعلام کردهاند: «پنجشنبهها تعطیل است و این تعطیلی برای همه آشکار است و نیازی به ثبت آن در تقویم رسمی نیست.» بااین‌وجود، در برابر چنین مخالفت‌هایی، همچنان این مطالبه وجود دارد که طرح «ساماندهی تقویم تعطیلات برای دستیابی به آخر هفته دوروزه» هرچه سریع‌تر در کشور صورت پذیرد. تا تعطیلات آخر هفته به‌صورت رسمی دوروزه شده و در تقویم رسمی نیز ثبت شود و گردشگران در همه استان‌های کشور بتوانند از این تعطیلات بهره‌مند شده و برنامه‌ریزی مناسبی برای سفر داشته باشند. ضمن آنکه گفته می‌شود تعداد تعطیلات آخر هفته و مناسبتی در اکثر کشورهای جهان‌بین ۱۱۰ تا ۱۲۹ روز است اما در ایران با احتساب ۲۶ روز تعطیلی رسمی و ۵۲ روز تعطیلی جمعه تعداد آن تنها به ۷۸ روز می‌رسد. اگر پنجشنبههای نیمه تعطیل هم به آن اضافه شود کل تعطیلات در کشور ما ۱۰۴ روز می‌شود؛ بنابراین اگر روزهای تعطیلی آخر هفته به دو روز تبدیل شود کل تعطیلات در ایران ۱۲۵ روز خواهد شد که در چنین شرایطی تعطیلات کشور ما نیز به میزان تعطیلات سایر کشورها نزدیک خواهد شد؛ که باوجود اجرایی شدن این طرح، بازهم، تعطیلات ایران از اغلب کشورها کمتر خواهد بود.
حرف آخر
افزایش تعهد کاری کارمندان و کاهش هزینه‌‌‌های جاری شرکت، افزایش بهره‌‌‌وری، کاهش تقاضای مرخصی، افزایش رضایت کارکنان از محل کار، نشاط و انگیزه بیشتر، رونق سفر و رشد اقتصاد گردشگری، جلسات کوتاه‌‌‌تر برای مدیران و درنهایت تقویت مهارت در انجام سریع کارها ازجمله پیامدهای مثبت تعطیلات (ویکند) دو یا سه‌روزه در کشورهای جهان بوده است. بر این اساس تعطیلات دوروزه آخر هفته مقوله‌‌‌ای فراتر از گردشگری است، به این معنا که نه‌فقط مزایای پرشمار برای این حوزه دارد بلکه از‌نظر مدافعان این طرح، درزمینه های دیگر نیز دارای پیامدهای مثبت است.
