ارتباط برد - برد
بررسی الگوی طلایی برای رشد بخش کشاورزی در گفت‌وگو با کیوان فرهنگ‌آسا
لطفاً درباره کشت قراردادی توضیح دهید. گروه مدلل تاکنون در این زمینه چه فعالیتی داشته است؟
یکی از مجموعه‌های بزرگ کشور که باید آن را پیشرو کشت قراردادی در حوزه کشاورزی قلمداد کرد گروه مدلل است؛ این مجموعه فعالیت خود را چند دهه قبل با کارخانه‌های قند آغاز کرد و پس از آن خوراک دام و حوزه روغن را در دستور کار خود قرار داد. این شرکت در حوزه کشت قراردادی در دانه‌های روغنی فعالیت خود را به عنوان نخستین بخش صنعتی از شهریور 99 طی تفاهم‌نامه‌ای که با معاونت زراعت وزارت کشاورزی منعقد کرد آغاز کرد؛ تفاهم‌نامه‌ای که با هدف حمایت از تولید دانه‌های روغنی و تامین نیاز داخل در قالب کشت قراردادی تنظیم و عملیاتی شد. به هر روی این مجموعه از همان سال، فعالیت خود را در قالب کشت قراردادی با 1276 کشاورز در چهار استان آغاز و بر این اساس نهاده‌های مورد نیاز کشت این کشاورزان را تامین کرده و در اختیار آنها قرار داد. در سال اول هشت میلیارد تومان نهاده در اختیار کشاورزان قرار گرفت و علاوه بر تامین نهاده مورد نیاز کشت، کارشناسان کشاورزی این مجموعه نیز از ابتدا تا انتهای کشت در کنار کشاورزان قرار گرفتند و این روند را در هر مرحله حمایت کردند؛ به عنوان مثال نظارت دقیق بر نحوه مصرف نهاده یکی از موضوعاتی بود که کارشناسان این مجموعه بر آن تمرکز کردند. در این مسیر، کارشناسان گاه با موضوعی تحت عنوان «مقاومت کارشناسی» از سوی کشاورزان روبه‌رو می‌شوند چراکه کشاورزان معتقد بودند راجع به کشت بر اساس داده‌های سنتی سنوات قبل اطلاعات و اشراف بیشتری دارند. اما زمانی که کارشناس با توضیحات کافی پذیرش کشاورزان را افزایش می‌دهد، در دوره‌های آتی در برابر این موضوع از خود مقاومت نشان نمی‌دهند و ارتباط مناسبی با مجموعه برقرار می‌کنند؛ به‌خصوص زمانی که برآیند مطلوب و عملکرد مناسبی را در پایان کار مشاهده کنند، درمی‌یابند که نقش خدمات دریافت‌شده تا چه حد مثمرثمر بوده است.
کارشناسان فنی گروه مدلل چگونه اطلاعات بانک اطلاعاتی کشاورزان را جمع‌آوری می‌کنند؟
کارشناسان فنی گروه مدلل حداقل در سه مرحله طی فصل کشت در کنار کشاورزان قرار گرفته و در قالب فرمت‌های بازدید که اطلاعات مربوط به هر بخش مانند آفات، بیماری‌ها، علف‌های هرز، عوامل خسارت زا که ممکن است زراعت را تحت تاثیر قرار دهند و سایر موارد را تهیه و به صورت مکتوب تحویل کشاورز می‌دهد و در برهه‌های مختلف عمل به تمامی تعهدات کشاورز را مورد بررسی و نظارت قرار می‌دهد و نتایج و اطلاعات را در بخشی به عنوان شناسنامه کشاورز ثبت می‌کند. در حال حاضر بانک اطلاعاتی بسیار بزرگی از کشاورزان در اختیار این مجموعه است که بر اساس آن مشخص است هر کشاورز در هر سال چه محصولی را کشت کرده یا چه میزان بذر مصرف کرده و عملکرد او به چه شکلی بوده و چه میزان پول به حساب او واریز شده است که این اطلاعات به مجموعه کمک می‌کند در سال‌های بعد بتواند برنامه‌ریزی مناسب‌تری برای تولید محصولات با توجه به نیاز خود داشته باشد.
نکته قابل توجه در این رابطه آن است که کشت یک محصول را نمی‌توان در چند سال به صورت متوالی انجام داد؛ به عنوان نمونه زمانی که زمین در دوره‌ای به کشت غلات اختصاص یابد، مستعد علف‌های هرز، آفات و بیماری‌های مرتبط با غلات می‌شود و این موضوع کارایی زمین را برای کشت متناوب غلات به شدت کاهش می‌دهد، از این‌رو سیستم نوین کشاورزی معتقد است اگر در سال جاری یک گیاه نازک‌برگ در زمین کشت شده، در سال بعد باید یک گیاه پهن‌برگ با ریشه متفاوت کشت شود و از بخش‌های مختلف خاک تغذیه کند و این موضوع نیز یکی دیگر از مسائلی است که مجموعه مدلل در راستای کاهش خسارات در حوزه کشت محصولات کشاورزی بر آن تاکید داشته و برای ارتقای بهره‌وری در این حوزه آن را عملیاتی کرده است.
لطفاً کمی درباره تولید بذر دانه‌های روغنی توضیح دهید. گروه مدلل در این زمینه چگونه اقدام کرده است؟
گروه مدلل در سال اول فعالیت خود در حوزه کشت قراردادی در حدود 38 هزار تن محصول کلزا تاشی از کشت قراردادی را از کشاورزان تحویل گرفته و وجوه آن را به صورت کامل به حساب ایشان واریز کرده است. یکی از موضوعات مهم در این شیوه همکاری تدارک و تحویل نهاده باکیفیت در زمان مناسب اعم از کود، بذر، علفکش و... است که شاید مهم‌ترین آن نیز موضوع بذر باشد که در آغاز اجرای طرح کشت قراردادی در تامین بذر برخی زراعت‌ها نظیر سویا و آفتابگردان با مشکلاتی روبه‌رو بودیم؛ به عنوان مثال بذر سویا و در زمان مطلوب کشت در اختیار نبود یا ارقامی که در کشور وجود داشت ارقام مطلوب برای تولید عملکرد مناسب به‌شمار نمی‌آمدند.
بذر آفتابگردان نیز به میزان مورد نیاز و از ارقام مناسب در کشور موجود نبوده و از آنجا که واردات بذر زمان‌بر است و ممکن است از زمان ثبت سفارش تا دریافت بذر شش ماه زمان بگذرد و حتی فصل کشت از دست برود، واردات بذر چندان موضوع منطقی به نظر نمی‌رسید؛ این در حالی است که واردات بذر کیفی مستلزم پرداخت قیمت‌های بالایی نیز هست. به این دلایل تصمیم گرفتیم در حوزه تولید بذر مورد نیاز ورود کنیم. برای این منظور مجوزهای لازم را از موسسات ناظر دریافت کردیم و با ایجاد مزارع بذری و با نظارت موسسه‌های مرتبط که کیفیت فعالیت را مورد رصد و پایش قرار می‌دهند، تولید بذر آغاز شد و پس از طی مراحل مختلف شامل احداث و نظارت، برداشت و پروسس و دریافت برچسب استاندارد، بذر با قیمتی در حدود یک‌سوم معادل خارجی این محصول، در اختیار کشاورزان طرف قرارداد قرار گرفت.
به این ترتیب گروه مدلل تولید بذر را به عنوان یکی از اولویت‌های مهم در حوزه کشاورزی قراردادی و حمایت از تولید ملی محصولات اساسی در دستور کار قرار داد.
کمی درباره نقشه راه کشاورزی توضیح دهید. گروه مدلل در این زمینه چه کرده است؟
این مجموعه همچنین در کنار حوزه تولید بذر، موضوع تحقیقات کاربردی را نیز به عنوان نقشه راه کشاورزی در دستور کار قرار داده است. با عنایت به آنکه هرساله در کشورهای توسعه‌یافته در حوزه کشاورزی به دلایلی مانند شرایط نامساعد جوی، خشکسالی، بیماری و... ارقام جدیدی که با تنش‌های زیست‌محیطی و جوی سازگارتر بوده و امکان تولید محصول بیشتری را میسر می‌کنند، معرفی می‌شوند؛ گروه مدلل نیز موضوع تحقیقات کاربردی را به عنوان بخشی تاثیرگذار تقویت کرده و توسعه تحقیقات کاربردی را در این حوزه در دستور کار قرار داده است. این تحقیقات شامل جمع‌آوری میدانی داده‌ها و مشکلات کشاورزی کشور و ارائه راهکارهایی برای رفع این مشکلات و انتقال یافته‌های جدید به کشاورزان است.
به عنوان نمونه، ایران سالانه مقادیر قابل توجهی دانه سویا برای تامین خوراک دام و روغن نیاز دارد که به جهت محدودیت تامین از داخل، وارد می‌شود. با توجه به تجارب تولید سویا در چند دهه گذشته در کشور و از آنجا که در اقلیم‌های مختلف شرایط برای توسعه کشت این محصول وجود دارد لیکن به دلایل متعددی نظیر محدودیت دسترسی به بذر مناسب و سازگار با اقلیم‌های مختلف، حمایت از کشاورزان در تولید و بازرگانی محصول از این پتانسیل بهره‌برداری مطلوبی به عمل نیامده است. در این راستا گروه مدلل طی رایزنی با کشورها و شرکت‌های بهره‌مند از ارقام با پتانسیل بالا در تولید سویا به‌خصوص ارقام متحمل به شرایط تنش گرما، در سال 1400 موفق به تامین چهار رقم متحمل به گرما از برزیل شد که به منظور بررسی توسعه کشت در مناطق گرمسیر و مستعد جنوب کشور با راهنمایی وزارت جهاد کشاورزی و موسسات مرتبط ناظر بر تولید بذر در پروسه بررسی و ثبت ارقام قرار گرفت. بدین منظور و به جهت آشنایی با پتانسیل و سازگاری و در نهایت راندمان تولید ارقام جدید، طرح‌های متعدد تحقیقاتی تکراردار تعریف و در اقلیم‌های شمال و جنوب کشور که مقصد نهایی ارقام خواهد بود تحت نظارت کارشناسان شرکت و موسسات ناظر و تحقیقاتی در مقایسه با ارقام شاهد مناطق طی دو فصل کشت و به منظور امکان پایش و ارزیابی خصوصیات بوتانیکی ارقام مطالعات متعددی در آزمایشگاه‌های بذر و گیاه‌پزشکی گروه در شمال و جنوب کشور انجام شد. می‌توان امیدوار بود با پیگیری‌های به‌عمل‌آمده در سال 1402 امکان تکثیر و عرضه ارقام جدید در صورت ثبت به کشاورزان در مناطق هدف عملیاتی شود. اکنون مجموعه مدلل ارتباط خود را با چند ارگان و NGO دولتی برقرار کرده و تفاهم‌نامه‌هایی به امضا رسانده است. مثلاً با موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه بذر و نهال، موسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر، دانشگاه رازی، دانشگاه مازندران، مرکز تحقیقات استان کرمانشاه و مازندران، انجمن علمی بذر، انجمن امور زراعی ایران و... در حال تبادل اطلاعات علمی هستیم تا بتوانیم بهترین نتیجه را از تحقیقات گرفته و در قالب جلسات ترویجی به کشاورزان انتقال دهیم.
لطفاً توضیحاتی درباره محصولاتی که با کشت قراردادی تولید می‌شوند هم ارائه بفرمایید. کشت قراردادی چگونه به کشوری که در کمربند خشکی دنیا واقع شده، کمک می‌کند؟
ایران کشوری است که در کمربند خشکی دنیا واقع شده و با محدودیت‌های آبی روبه‌رو است؛ از این‌رو موضوع آب جهت استفاده در کشاورزی بسیار حائز اهمیت است و بنابراین توسعه کشت محصولاتی که با مصرف کم آب قابل تولید هستند، در مناطق دیم کشور در قالب طرحی با عنوان جهش تولید در دستور کار وزارت جهاد کشاورزی قرار گرفته که از جمله این محصولات می‌توان به کاملینا، گلرنگ، نخود علوفه‌ای و کشت نخود اشاره کرد. گروه مدلل دارای هزار و 130 هکتار زمین عمدتاً دیم در استان کرمانشاه است که در راستای تولید محصولات کشاورزی مورد نیاز کشور و با در نظر گرفتن محدودیت آبی به عنوان الگویی جهت کشاورزان مناطق غرب کشور شناخته می‌شود. به منظور بهره‌وری مطلوب از این اراضی اقدامات اصلاح خاک زراعی طی روندی چندساله با شکست لایه‌های زیرین و سخت خاک تحت‌الارض و رعایت تناوب زراعی با تاکید بر کشت ارگانیک و با حداقل مصرف آلاینده‌های محیط زیست و تولیدات کشاورزی در دستور کار قرار گرفته است. طی دو سال اخیر برنامه‌های کشت گیاهان مقاوم به کم‌آبی و بررسی تولید علوفه در شرایط دیم به عنوان یک پروژه در دستور کار قرار گرفته و نتایج مثبتی به ارمغان آورده است. از آن جمله می‌توان به نتایج حاصل از دو سال تناوب کشت گیاه گلرنگ با غلات که مقاوم به خشکی و سازگار با اقلیم خشک ایران است اشاره کرد. این زراعت ارزشمند قابلیت تولید محصول در شرایط اقلیمی خشک و کشت در فصول مختلف سال با توجه به پراکنش باران و تنوع محصولات را به همراه دارد، بنابراین پس از بررسی یک دوره یک‌ساله در سطح 10 هکتار در سال دوم نسبت به کشت 100 هکتار در اراضی گروه در استان کرمانشاه اقدام و در قالب بازدیدهای روز مزرعه نسبت به حضور کشاورزان و کارشناسان مراکز خدمات جهت بهره‌برداری از این فضا اقدام شد. ضمن آنکه برای کیفیت محصول دانه تولیدی و بنا به پیشنهاد وزارت جهاد کشاورزی نسبت به برنامه‌ریزی جهت استفاده از محصول به عنوان بذر در قالب طرح جهش تولید بهره‌برداری خواهد شد.
گروه مدلل ظاهراً اقداماتی در حوزه کشت نخود هم انجام داده است. به نظر می‌رسد استان کرمانشاه دارای ظرفیت زیادی ارزیابی شده است، لطفاً در این زمینه توضیح دهید.
از دیگر اقدامات گروه مدلل در حوزه کشاورزی مناطق دیم کشور، بررسی ظرفیت بالای استان کرمانشاه در کشت نخود است. این استان دارای باکیفیت‌ترین نخود تولیدی کشور و جهان است که کمتر مورد توجه قرار گرفته است. زراعت نخود از زراعت‌های متحمل به خشکی بوده که با وجود توان تثبیت بیولوژیک ازت هوا نسبت به تامین ازت و افزایش کیفیت خاک زراعی مناطق دیم که محدودیت مصرف کود شیمیایی دارند کمک شایانی می‌کند. گروه مدلل کشت نخود ارگانیک را در استان کرمانشاه در سطح گسترده در دستور کار خود قرار داده تا علاوه بر شناخته شدن بیشتر این محصول ارزشمند کرمانشاه زمینه عرضه این محصول در آینده‌ای نزدیک را به بازارهای جهانی و داخلی فراهم کند.
محصول دیگری که این مجموعه در سال دوم کشت قراردادی بر آن متمرکز شد، گیاه آفتابگردان است. این محصول گیاهی ارزشمند در میان گیاهان روغنی است و روغن بسیار باکیفیتی از آن تولید می‌شود که در صنایع روغن نباتی با حداقل اسید چرب اشباع و باکیفیت شناخته می‌شود. بسیاری از کشورهای دنیا مانند ترکیه، اوکراین، روسیه و حتی فرانسه عمده روغن مصرفی خود را از این گیاه تامین می‌کنند. در ایران نیز سوابق کشت گسترده آفتابگردان در چند دهه گذشته وجود داشته؛ به‌طوری که کشت این محصول در حدود 30 هزار هکتار در دهه 70 رایج بوده که متاسفانه کشت این زراعت ارزشمند به قهقرا رفته و با توجه به عدم توجه به مشکلات تولید به‌خصوص حوزه بازرگانی طی چند سال اخیر به کمتر از چهار هزار هکتار رسید.
مجموعه مدلل در سال 1401 برای اولین‌بار نسبت به کشت قراردادی این محصول به صورت مجتمع در سطح کشور اقدام کرده است. با توجه به محدودیت دسترسی به بذر، نسبت به تولید بذر هیبرید با همکاری موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کشور پس از نصب برچسب استاندارد در خوزستان در سطح 800 هکتار در اراضی بزرگ کشور در زراعت بهاره و تناوب با غلات و با توجه به اهمیت رعایت اصول کشت نسبت به نظارت بر اجرا از کاشت تا برداشت اقدام شده و در کنار کشاورزانمان بودیم و تجهیزات و ماشین‌آلات مورد نیاز مانند کمبینات و کمباین را تامین کردیم تا عملیات کاشت و برداشت با کیفیت مطلوبی انجام شود و در نهایت محصول را از کشاورزان از محل مزرعه ایشان خریداری کردیم.
درباره کشت قراردادی سویا هم کمی توضیح دهید. چگونه کشت قراردادی سویا در استان مازندران میسر شده است؟
برای کشت قراردادی سویا در استان مازندران در سال 1401 با بذور تولیدی گروه مدلل اقدام شد. بدین منظور با تولید و توزیع 24 تن بذر در طبقات گواهی‌شده و مادری و تامین باکتری، کود پایه و سرک در سطح 820 هکتار با 430 کشاورز قرارداد کشت منعقد شده و در حال حاضر مشغول بازدید از مزارع کشاورزان هستیم. نکته قابل تعمق در کشت سویا بهره‌برداری از باران‌های بهاره استان‌های شمالی و امکان کشت دیم سویا با عملکرد مطلوب است که با کشت در اوایل بهار محقق می‌شود. با برنامه‌ریزی مناسب و شناخت اقلیم و اخذ اطلاعات هواشناسی مناسب‌ترین زمان برای توزیع نهاده و کشت انتخاب و امکان بهره‌برداری از بارش‌های ابتدای فصل میسر شد.
با توجه به پیش‌بینی سال آتی در زمینه کشت قراردادی سویا و آفتابگردان، سطح زیر کشت مزرعه بذری آفتابگردان را به 10 هکتار، پیش‌بینی می‌کنیم 10 تن بذر هیبرید از این سطح استحصال امکان کشت 1400 هکتار را فراهم خواهد کرد. در همین راستا نسبت به احداث مزارع بذری سویا در 35 هکتار اقدام شده که پیش‌بینی می‌شود در حدود 70 تن بذر از این سطح استحصال برای تولید سه هزار تن دانه مورد استفاده قرار بگیرد. اگر طی سال جاری دولت طبق سیاستگذاری‌هایی که مدنظر دارد شرایط را جهت حضور بخش صنعت در حمایت از تولید محصولات اساسی کشاورزی هموار کند، سومین سال متمادی خواهد بود که در حوزه کشت قراردادی دانه‌های روغنی در سطح کشور فعالیت خواهیم کرد. در فرصت باقیمانده تا شروع کشت‌های پاییزه که البته در مناطق سرد کشور آغاز شده با تدوین و ابلاغ سیاست‌های حوزه بازرگانی و تولید از سوی دولت که تولید را حمایت کند امیدواریم نسبت به بهره‌برداری از ظرفیت بخش صنعت در کشور در راستای افزایش ضریب خوداتکایی گام برداریم.
دو تهدید جدی خرده‌مالکی و فقر مکانیزاسیون چگونه کشت قراردادی را دچار مشکل می‌کند؟
یکی از مشکلات مهم در حوزه کشت قراردادی در ایران مساله خرده‌مالکی است. کشورهایی که در حوزه کشاورزی حرف زیادی برای گفتن دارند، قطعات کشاورزی در حد چند هزار هکتار است و کشت در قطعات کوچک اساساً بی‌معنی است، بدین سبب که خرده‌مالکی باعث افزایش هزینه‌های تولید محصول شده و حتی ممکن است فعالیت کشاورزی در این مقیاس به سطح معیشتی تنزل یابد.
بخش کشاورزی گروه مدلل با تشویق کشاورزان بزرگ به تولید محصولات مورد نیاز کشور و خدمت‌رسانی به ایشان تلاش می‌کند از پتانسیل موجود در کشور در تولید محصولات کشاورزی بهره‌برداری مطلوبی صورت گیرد. بدین منظور کشت متمرکز محصولات روغنی مدنظر قرار گرفته تا امکان خدمت‌رسانی مناسب‌تر و استفاده از ادوات تسهیل شود.
موضوع دیگر، ارتقای مکانیزاسیون کشاورزی یعنی استفاده از ادوات مدرن در راستای کاهش هزینه‌ها، تسریع در برداشت محصول، افزایش کیفیت محصول، کمیت بیشتر محصول و استفاده کمتر از نیروی کار است که مجموع این موارد باعث می‌شود کشاورزی سودمندتر شود. در این رابطه معتقدم یکی از بخش‌هایی که کشورهای دارای کشاورزی مدرن و با تولیدات بزرگ و صادرات بالا توسعه داده‌اند مکانیزاسیون و استفاده از دانش کشاورزی و ادوات پیشرفته‌تر در تولید محصولات کشاورزی است. در ایران نیز بخشی به نام مکانیزاسیون در وزارت جهاد کشاورزی وجود دارد که خدمات ارزشمندی هم ارائه می‌کند، اما این خدمات به اندازه‌ای شایان توجه نیست که بتوان گفت کشاورزی در ایران مکانیزه است. ادوات تولید در کشاورزی در ایران همچنان سنتی‌اند و توانمندی ادوات در مقایسه با کشورهای مدرن بسیار ناچیز است. تسهیل دریافت ادوات مکانیزه و حمایت از واردات ماشین‌آلات مدرن، می‌تواند سرعت دسترسی به توسعه مکانیزه در این بخش را افزایش دهد.
در راستای کاهش هزینه‌های کشاورزان و ارتقای تولید، گروه مدلل نسبت به احداث مرکز خدمات مکانیزاسیون کشاورزی در استان کرمانشاه اقدام کرده و خدمت‌رسانی به کشاورزان طرف قرارداد در سطح کشور را در سال جاری عملیاتی کرده است. در سال گذشته با تجهیز مرکز مکانیزاسیون مدلل به ادوات مدرن و تخصصی برداشت برای نخستین‌بار در سطح کشور خدمات مکانیزاسیون برداشت به کشاورزان طرف قرارداد جهت برداشت محصولات کلزا، آفتابگردان و گندم در سطح 1500 هکتار در استان خوزستان عملیاتی شده و پیش‌بینی می‌شود با برنامه‌ریزی مطلوب طی سنوات آینده این خدمت‌رسانی به پنج هزار هکتار افزایش یابد.
مشکلات و موانع در حوزه بذر کدام‌اند؟
طی دو سال اخیر فعالیت‌های حوزه بذر کشور پایش شده و با مشکلات متعددی در این حوزه آشنا شده‌ایم. بخشی از چالش‌های موجود به تحریم‌ها و محدودیت تبادلات علمی و ژرم پلاسم با دانشگاه‌ها و شرکت‌های معتبر دنیا ارتباط دارد و بخشی دیگر به سیاستگذاری این حوزه و همچنین کیفیت بذور تولیدی داخلی که عمدتاً به جهت بهره‌برداری از ادوات پروسسینگ فاقد تکنولوژی روز دنیا در کشور -که موضوعی بسیار مهم است- مربوط می‌شود. سیستم پروسس بذر در کشور ما مبتنی بر فناوری 50 سال پیش و عمدتاً بر مبنای سیستم تفکیک محصول بذری با ابعاد دانه بوده، در حالی که اکنون در دنیا سیستم‌های غربال کیفی و هوشمند محصول بذری وجود دارد که امکان آنالیز محصول بذری را قبل از کشت فراهم کرده و گیاهچه‌های سالم و در نتیجه تولیدی مطمئن را تضمین می‌کنند. مدرن‌ترین تجهیزات پروسس بذر هم‌اکنون در اختیار کمپانی‌های بزرگ بذری دنیاست که تولیدکننده کیفی‌ترین بذرها و صادرکننده به اقصی نقاط دنیا هستند. با توجه به برنامه تولید بذر، گروه مدلل برای استفاده کشاورزان طرف قرارداد خود از کیفی‌ترین بذور اقدام به رایزنی با شرکت‌های صاحب تکنولوژی‌های مدرن پروسس کرده است. در حال حاضر تکثیر بذر و تولید آن به وسیله شرکت‌های تولیدکننده بذر در کشور صورت می‌گیرد که همواره دغدغه تولید و فروش محصول را دارند و این دغدغه‌ها موجب خواهد شد به لحاظ کمی و کیفی تولید بذر در کشور متاثر شود. به نظر می‌رسد توانمندسازی صنایع جهت امکان تولید بذر و بهره‌برداری از آن برای کشت قراردادی می‌تواند مشکل تامین بذر به جهت کیفی و همچنین کمیت بذر مورد نیاز طرح‌های بزرگ تولید در کشور را مرتفع کند. موضوعی که می‌تواند به عنوان گامی بزرگ در راستای ارتقای تولید در کشور مدنظر قرار گیرد.
درباره دغدغه‌ای به نام امنیت غذایی توضیح دهید. دغدغه‌ای که چندین سال است در حوزه کشاورزی مطرح شده، چقدر جدی است و چه اقداماتی باید در راستای آن انجام داد؟
موضوع امنیت غذایی چند سالی است در حوزه کشاورزی مطرح شده است، اما در سال جاری به صورتی کاملاً ملموس به نگرانی اصلی کشور و دنیا تبدیل شده است. جنگ اوکراین باعث افزایش غیرقابل پیش‌بینی قیمت غلات و دانه‌های روغنی در جهان شد و سبب شد هیچ یک از کشورهای تولیدکننده محصولات کشاورزی دیگر فروشنده محصولات به‌خصوص غلات نباشند. در نتیجه کمبود مواد غذایی و کالاهای اساسی را در کشورها شاهد بودیم و در کشورمان نیز به‌رغم تلاش‌هایی که دولت برای جلوگیری از کمبود مواد غذایی معمول کرد، متاثر از این بحران بودیم. هم‌اکنون وزارت جهاد کشاورزی به عنوان متولی کشاورزی کشور، برنامه‌هایی برای تولید محصولات اساسی نظیر کشت قراردادی برنج و گندم و جهش تولید در دیم‌زارها را در دستور کار خود قرار داده است.
در کشور اراضی مستعدی وجود دارد که برای تولید محصول دیم مناسب‌اند، از این‌رو اگر بر اساس تحقیقات کاربردی و سوابق و تجربیات در این اراضی کشت و داشت و حمایت مناسب صورت بگیرد، می‌توانیم در حوزه دانه‌های روغنی و غلات نتایج بسیار مناسبی به دست آوریم. البته با موانع و پیچیدگی‌های متعددی در این مسیر روبه‌رو هستیم. سال گذشته قیمت کود مورد نیاز کشاورزان ناگهان با جهش روبه‌رو شد و این مساله مصرف کودهایی مانند فسفات را به شدت کاهش داد و در نهایت، کاهش مصرف کود پایه و مصرف کودهای ازته در کشور موجب شد سبزینگی گیاه در زمان رشد زایشی افزایش پیدا کند و در نتیجه تولید دانه با کاهش روبه‌رو شود و عملکرد تولید کشوری به شدت کاهش یابد. این موضوع باعث شد دولت ناچار به پرداخت یارانه سنگین برای کود در سال زراعی آینده شود، لذا در صورتی که سیاستگذاری‌های حوزه کشاورزی بر مبنای برنامه‌ریزی و بررسی‌های دقیق و کارشناسی باشد امکان پیشگیری از بروز بسیاری از مشکلات میسر خواهد شد.
