ریل توسعه
برنامه شرکت کشت و صنعت مغان در نخستین سال ابطال واگذاری چیست؟
با اقدامات اجرایی آغازشده، پس از ابطال واگذاری، چشم‌انداز تولید یک میلیون تن محصول در این شرکت تدوین شده و با اجرای برنامه‌های تکمیلی و با افزایش حدود ۳۰۰ هزار تن به ظرفیت تولیدی شرکت، این هدف تا سه سال آینده محقق می‌شود.
این شرکت که هم‌اکنون به‌عنوان زیرمجموعه وزارت جهاد کشاورزی محسوب می‌شود، در زمینه تولید محصولات کشاورزی، دامی و صنایع وابسته با دو هزار و ۷۰۰ نفر نیروی انسانی شاغل فعالیت می‌کند و به عنوان پیشانی تولید بخش کشاورزی استان در حال فعالیت و تولید است.
همچنین این مجموعه اقتصادی به عنوان بزرگ‌ترین شرکت کشت و صنعت کشور با داشتن اراضی وسیع زراعی به مساحت بیش از ۲۰ هزار هکتار زمین زراعی، دو هزار و ۳۰۰ هکتار باغات میوه، مجتمع بزرگ دامپروری، کارخانه‌های قند، لبنیات، فرآوری میوه، روغن‌کشی زیتون، خوراک دام، رب و سایر نیازهای حوزه کشاورزی از شرکت‌های منحصربه‌فرد کشور محسوب می‌شود.
وسعت اولیه کشت و صنعت مغان به عنوان بنگاه عظیم اقتصادی در شمال استان اردبیل ۶3 هزار هکتار بود ولی به علت واگذاری به کارکنان، عشایر ساکن در محدوده، فروش بخشی از اراضی و نیز واگذاری 18 هزار هکتار از آن به شرکت پارس هم‌اکنون تنها ۲۷ هزار هکتار در دست کشت و صنعت مغان قرار دارد که ۲۳ هزار هکتار آن قابل کشت است.
مسیر بالندگی و شکوفایی شرکت کشت و صنعت مغان
سودآور کردن این شرکت در راس برنامه‌ها قرار گرفته است و در نخستین سال ابطال واگذاری به بخش خصوصی، علاوه بر احیا و اجرای برنامه‌های توسعه، بیش از ۳۰۰ میلیارد ریال سود مازاد نیز کسب شد.
واگذاری ۴۵۰۰ هکتار از اراضی کشت و صنعت مغان به عشایر ساکن در محدوده این شرکت پس از پنج دهه آغاز شده است. تلاش مدیریت جدید شرکت کشت و صنعت و دامپروری مغان پس از ابطال واگذاری در سال گذشته، بر تبدیل اراضی دیم به آبی از طریق جذب منابع مالی و تسهیلات متمرکز شده است.
بر این اساس عملیات تبدیل شیوه آبیاری غرق‌آبی فعلی به آبیاری تحت فشار در محدوده یک هزار هکتار از اراضی این شرکت شروع شده و تلاش برای نوسازی و تبدیل اراضی دیم و اصلاح شیوه آبیاری در کشت و صنعت مغان ادامه دارد.
همچنین عملیات احیای کارخانه قند و لبنیات و نیز بخش دامپروری شرکت کشت و صنعت مغان پس از ابطال واگذاری آغاز شده است. بر اساس برنامه تدوین‌شده، یک هزار دام سبک موجود در شرکت به تدریج از برنامه پرورشی شرکت خارج و پرورش دام سبک تعطیل شد.
شمار دام شرکت کشت و صنعت و دامپروری مغان در زمان ابطال 17 هزار و 300 رأس دام سنگین است. در مدت ۲۰ ماه گذشته، شمار دام به ۲۱ هزار رأس افزایش یافت و در دوره مدیریت جدید، تولید روزانه شیر از ۱6۰ تن قبلی به ۲۳۰ تن افزایش یافته و همین امر موجب رونق تولید کارخانه لبنیات شرکت شد. اخیراً کارخانه لبنیات شرکت به‌عنوان واحد برگزیده کیفی استان اردبیل در سال 1401-1400 معرفی شده است.
مجموع تولیدات این شرکت پس از ابطال واگذاری بیش از ۴۰ درصد افزایش داشته است. امسال متوسط برداشت گندم، کلزا، جو و چغندرقند در این شرکت بیش از ۴۰ درصد افزایش یافته و تولید گندم شرکت نیز به بیش از ۲۵ هزار تن رسید. رکورد این افزایش راندمان در طول تاریخ تاسیس شرکت بی‌نظیر بوده است.
فعالیت‌های ابتکاری برای احیای کشت و صنعت و دامپروری مغان
برای احیای این شرکت برخی فعالیت‌های ابتکاری آغاز شده که نتیجه آن در افزایش میزان تولید و در نوسازی شرکت در سال‌های آتی بیشتر مشخص خواهد شد.
احیا و نوسازی ۲۳۰۰ هکتار باغ موجود کشت و صنعت و دامپروری مغان جزو اولویت‌های کاری مدیریت این شرکت در دوره جدید است. سال گذشته 120 هکتار از باغ‌های این شرکت احیا شده و امسال نیز برنامه احیا و نوسازی 300 هکتار در حال اجراست.
برای احیای این مجتمع، تفاهم‌نامه‌ای با معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری به ارزش هزار میلیارد ریال برای اجرای طرح آبیاری تحت فشار در وسعت ۶۵۰ هکتار از اراضی شرکت و نیز احداث واحد جدید دامپروری با ظرفیت دو هزار رأس و نیز سیلوی فنی ۳۵ هزارتنی امضا شده است. برای تامین نیاز غذایی مردم به گوشت گرم و تامین امنیت غذایی کشور به منظور قطع وابستگی به سایر کشورها مجتمع دامپروری 20 هزاررأسی در برنامه کاری بوده و تمهیدات لازم برای دستیابی به هدف‌گذاری مزبور و راه‌اندازی آن اتخاذ شده است. آغاز فعالیت برای پرورش زنبورعسل با ۳۰۰ کلنی و تولید ماهیان خاویاری و ایجاد مزرعه پرورش اسب از جمله برنامه‌های ابتکاری برای استفاده از ظرفیت حداکثری این واحد تولیدی-کشاورزی است.
اجرای تعهدات و تولیدات تکلیفی و تامین نیاز کشور به برخی اقلام کشاورزی از جمله اهداف کاری شرکت کشت و صنعت و دامپروری مغان است. در سال زراعی پیش‌رو ۱۹ رقم بذر جدید گندم و جو وارداتی از خارج در شرکت، کشت خواهد شد.
امکان افزایش تولیدات کشت و صنعت مغان
امکان افزایش تولیدات این شرکت به یک میلیون تن وجود دارد. میزان تولیدات این شرکت در سال گذشته ۶۰۰ هزار تن بود و امسال به ۷۰۰ هزار تن رسیده و تا سه سال آینده نیز به ظرفیت تولید یک میلیون تن محصول خواهد رسید.
رسیدن به این هدف، که هم‌راستا با اهداف امنیت غذایی کشور است، مستلزم سرمایه‌گذاری جدید با مشارکت بخش خصوصی و دولتی است. در اجرای اصل ۴۴ قانون اساسی باید دست مدیریت شرکت باز شود تا با اجرای پروژه‌های مشارکتی، بتوان این شرکت را احیا کرده و به حداکثر ظرفیت تولیدی رساند. توجه به کشاورزی دانش‌بنیان، سرمایه‌گذاری روی افزایش بهره‌وری و کنترل و مدیریت بهینه از منابع آب، تولید و فرآوری محصولات با سودآوری بالا و نیز ایجاد صنایع تبدیلی متناسب با تولیدات و نیز اجرای طرح‌های تکمیلی زنجیره ارزش همچون بسته‌بندی رب در قوطی‌های شیک و بازارپسند برای اجتناب از فروش فله‌ای محصولات در شرکت کشت و صنعت و دامپروری مغان بسیار ضروری است. دستگاه بسته‌بندی شکر از سال 1378 خریداری شده و تاکنون اقدامی برای راه‌اندازی آن نشده بود که با راه‌اندازی آن اخیراً بسته‌بندی شکر در بسته‌های 900گرمی آغاز شده است.
نوسازی سامانه‌های آبیاری مدرن در سطح یک هزار هکتار از اراضی شرکت آغاز شده ولی لازم است که با جذب سرمایه جدید، شبکه آبیاری ۱۰ هزار هکتار از اراضی این شرکت به سامانه‌های مدرن تجهیز شود. طرح آبیاری زیرسطحی از سوی شرکت پیشران با سرمایه‌گذاری دولت به‌صورت بلاعوض و رایگان در هزار هکتار از اراضی شرکت اجرایی خواهد شد که البته با تامین اعتبار از محل منابع داخلی شرکت 200 هکتار دیگر به مجموع طرح اضافه شده و 600 هکتار از مجتمع باغ‌های میوه و 600 هکتار دیگر از مجتمع زراعت زیر پوشش این طرح خواهد رفت.
