اقتصاد، ناهنجاری‌‌های پنهان اجتماعی

ستون چپ

کتابی که پیش رودارید، پاسخ مناسبی به این سؤال ارائه می‌دهد» این‌ها جملات سعید مشیری مترجم کتاب اقتصاد، ناهنجاری‌های پنهان اجتماعی نوشته‌ی استیون لویت و استیون دابنر است که در مقدمه‌ خود بر ترجمه‌اش آورده است. اقتصاد، ناهنجاری‌های پنهان اجتماعی کتابی است که در سال اول انتشار بیش از یک و نیم میلیون نسخه از آن فروخته شد، این آمار تا سال 2009 به بیش از 4 میلیون نسخه رسید. این کتاب به بیش از سی زبان مختلف ترجمه‌شده است.

درباره کتاب اقتصاد ناهنجاری‌های پنهان اجتماعی اثر استیون لویت و استیون دابنر

کتاب اقتصاد ناهنجاری‌های پنهان اجتماعی با عنوان اصلی «freakonomics: a rogue economist, explore the hidden side of everything  » اولین بار سال 2005 منتشرشده است. این کتاب 269 صفحه‌ای سعی می‌کند درباره‌ رابطه‌ اقتصاد با همه‌چیز بحث کند. کتاب اقتصاد، ناهنجاری‌های پنهان اجتماعی بر اساس داده‌هایی که در کشورهای ژاپن و آمریکا به‌دست‌آمده است، به تجزیه‌وتحلیل وقایع پرداخته است، اما آن‌قدر کتاب جامعی است که می‌توان مطالب آن را به آنچه در سراسر جهان می‌گذرد تعمیم داد.

اقتصاد؛ ناهنجاری‌های پنهان اجتماعی کتابی است که در آن نویسندگان تلاش کرده‌اند پژوهش‌های دقیق علمی را به شکلی بیان کنند که کتابشان برای خواننده‌ی عمومی هم قابل‌استفاده باشد. درواقع این کتاب هم برای متخصصان و دانشگاهیان بسیار کاربردی است و هم کسانی که از اطلاعات تخصصی در این زمینه‌ها برخوردار نیستند می‌توانند از اطلاعات این کتاب استفاده کنند. بر اساس کتاب اقتصاد ناهنجاری‌های پنهان اجتماعی سال 2010 فیلم مستندی ساخته‌شده است. این فیلم توانسته است نظر منتقدان زیادی را به خود جلب کند.

مروری بر فصل‌های کتاب اقتصاد، ناهنجاری‌های پنهان اجتماعی

کتاب اقتصاد ناهنجاری‌های پنهان اجتماعی با مقدمه‌ای تحت عنوان «بعد پنهان همه‌چیز» آغازشده است. این مقدمه ایده‌ اصلی کتاب را مطرح می‌کند: «اگر اصول اخلاقی نشان می‌دهند که مردم‌ دوست دارند امور دنیا چگونه بگذرد، اقتصاد نشان می‌دهد که دنیا چگونه می‌گذرد» درواقع نویسندگان می‌خواهند بگویند اقتصاد چیزهای عجیب‌وغریب چیست. پس‌ازآن بدنه‌ی اصلی کتاب در شش فصل نوشته‌شده است که به شرح زیرند:

1- چه تشابهی بین آموزگاران و کشتی‌گیران سومویی وجود دارد؟

2-  چه شباهتی بین گروه کوکلوکس کلان و کارگزاران بنگاه مسکن وجود دارد؟

3-  چرا فروشندگان مواد مخدر هنوز با مادرانشان زندگی می‌کنند؟

4-  مجرمان کجا رفتند؟

5-  چگونه می‌شود پدر یا مادری عالی بود؟

6- تربیت عالی فرزند، یا  روشندا با اسم دیگری نیز همچنان شیرین است؟

پس‌ازاین 6 فصل بخشی به نام «حرف آخر: دو راه به هاروارد» آمده است. این بخش از کتاب به ارتباط میان داده‌های ما و تصادفی بودن زندگی پرداخته است. در بخش یادداشت‌ها نیز منابع بسیاری از مطالب کتاب به تفکیک فصل‌ها آمده است. این منابع برای کسانی که می‌خواهند پژوهش‌های بیشتری انجام دهند یا دامنه‌ مطالعات خود را گسترده‌تر کنند بسیار مناسب است.

نقدها و نظرات درباره کتاب اقتصاد ناهنجاری‌های پنهان اجتماعی

اقتصاد؛ ناهنجاری‌های پنهان اجتماعی کتاب بسیار بحث‌برانگیزی است. این کتاب از زمان انتشار با استقبال بسیار خوبی مواجه شد اما منتقدان زیادی نیز داشت. برای مثال بسیاری از صاحب‌نظران اقتصاد معتقدند این کتاب یک کتاب اقتصادی نیست و  درنهایت یک کتاب جامعه‌شناسی یا جرم‌شناسی است. بعضی دیگر نیز معتقدند آمارهای این کتاب قابل‌اعتماد نیستند. «نمونه‌ای از امپریالیسم دانشگاهی» و «جامعه‌شناسی غیرحرفه‌ای» القابی است که منتقدان کتاب آن را با این کلمات توصیف کرده‌اند.

در بخشی از کتاب اقتصاد ناهنجاری‌های پنهان اجتماعی می‌خوانیم

آیا تاکنون هیچ هنری مانند هنر پدر و مادر بودن این‌قدر به‌طور کامل به علم تبدیل‌شده است؟

طی دهه‌های اخیر گروه‌های بسیار زیاد و متنوعی از کارشناسان تربیت فرزند پیداشده‌اند. هرکسی که سعی کرده حتی به‌طور غیر جدی توصیه‌های آن‌ها را انجام دهد گیج شده است؛ زیرا عقل متعارف درباره تربیت فرزند به‌طور لحظه‌ای تغییر می‌کند. گاهی نظر کارشناسان باهم سازگار نیست.  زمانی می‌بینیم کارشناسی مشهور ناگهان نظر می‌دهد که فکر و روش قدیمی غلط و فکر یا روش جدید. حداقل برای مدت کمی، بدون هیچ شکی کاملاً درست است. مثلاً شیر دادن بچه توسط مادر، تنها راه تربیت بچه‌ای سالم و باهوش است. بچه همیشه باید به پشت بخوابد. البته تا زمانی که کارشناسی حکم دهد که او فقط باید روی شکم بخوابد. خوردن جگر هم مسموم‌کننده است و هم برای پیشرفت ذهنی لازم است. تنبیه ممنوع است چوب را کنار بگذارید و بچه را لوس بار بیاورید یا بچه را بزنید و به زندان بروید.

«آن هالبرت» در کتابش بانام « بزرگ کردن امریکا؛ کارشناسان، اولیاء و یک قرن توصیه درباره بچه‌ها» نشان می‌دهد که چگونه کارشناسان حرف‌های ضدونقیض نسبت به یکدیگر و حتی نسبت به خودشان می‌زنند. گاهی نظراتشان اگر گیج‌کننده و نگران‌کننده نباشد ممکن است خنده‌دار باشد. «گری ازو» کسی که در مجموعه کتاب‌هایش تحت عنوان ملاحظات تربیت کودک، راهبرد مدیریت کودک را برای پدر و مادرهایی که سعی می‌کنند فرزندانشان را به بهترین وجه تربیت کنند ارائه می‌کند، بر این نکته تأکید می‌کند که چقدر اهمیت دارد بچه را از همان سنین ابتدایی آموزش داد تا شب‌ها تنها بخوابد. او هشدار می‌دهد که در غیر این صورت محرومیت از خواب ممکن است اثر منفی بر توسعه سیستم عصبی بچه بگذارد و در قدرت یادگیری او اختلال ایجاد کند.