مدیر انرژی سیالات مجتمع فولاد سبا:
تأمین حداکثری نیاز خطوط تولید رسالت واحد انرژی و سیالات فولاد سبا است
کار اصلی واحد انرژی و سیالات در مجتمع فولاد سبا چیست؟
به‌طور خلاصه این واحد وظیفه تأمین پایدار انرژی و سیالات موردنیاز خطوط تولید حتی در زمان انجام تعمیرات اساسی سالانه خطوط تولید را بر عهده دارد و اساسا تلاش و رسالت اصلی ما و همه همکارانمان بر این است.
در شرایط خشکسالی و مواقعی که با محدودیت‌های برق و انرژی مواجهید چه تمهیداتی اتخاذ می‌کنید؟
چند سالی است که تمامی صنایع کشور با کمبود آب مواجه‌اند و فولاد سبا هم از این قاعده مستثنا نبوده است. به‌عنوان مثال، می‌توان از اجرای طرح عظیم جمع‌آوری و تصفیه پساب‌های شهری و صنعتی و بازچرخانی آن‌ها در خطوط تولید فولاد مبارکه و فولاد سبا یاد کرد. در شرایط خشکسالی محدودیت‌ها همواره وجود داشته و در حوزه انرژی و به‌ویژه برق نیز قطعی‌ها و محدودیت‌های بیشتری بر دوش صنعت بوده و کاهش ۳۰ تا ۴۰ درصدی تولید را در پی داشته است. با این همه با برنامه‌ریزی‌های دقیق و هدفمند سعی شد تعمیرات سالانه و نوسازی‌های خطوط تولید در زمان قطعی و محدودیت مصارف انرژی باشد. به‌طورکلی نگاه و تلاشمان همیشه این بوده که محدودیت اضافه‌ای به خط تولید وارد نکنیم.
با توجه به اینکه در فصل زمستان با کمبود گاز مواجه می‌شویم، به‌گونه‌ای برنامه‌ریزی شده که در تابستان با تولید بیشتر آهن اسفنجی ذخیره مناسبی داشته باشیم و نیاز کوره‌های قوس الکتریکی برای فصل سرد سال را تأمین و ۵۰ درصد کمبود را با این روش جبران کنیم. علاوه بر این، فولاد مبارکه اقدامات دیگری انجام داده که انعقاد قرارداد با وزارت نیرو برای توسعه و استفاده از میادین گازی و احداث نیروگاه ازجمله این اقدامات به شمار می‌آید.
درباره آب و تصفیه پساب‌ها بیشتر توضیح دهید.
رویکرد فولاد مبارکه این بوده که از آب حداکثر استفاده را بکند و برداشت آب خام از منابع را کاهش دهد. سرمایه‌گذاری‌ها و پروژه‌های زیادی در فولاد مبارکه در سطح کلان انجام و اجرا شده است که از این حیث شرکت را به یک الگوی جهانی مبدل ساخته است. استفاده از پساب‌های خانگی و صنعتی و بازچرخانی آن‌ها در سیکل تولید برای شرکت هزینه‌های زیادی داشته است، اما نباید فراموش کرد که نمی‌توان در شرایط بحران منتظر ماند تا شاید اتفاق دیگری بیفتد. کاهش حداکثری برداشت آب خام از زاینده‌رود را باید مرهون نگاه آینده‌نگرانه مدیریت شرکت و همکاری مسوولان مربوطه استان و سرمایه‌گذاری‌های فولاد مبارکه در این حوزه دانست. در فولاد مبارکه و فولاد سبا پروژه‌های بسیاری برای بهینه‌سازی سیستم‌ها و تجهیزات انتقال آب و سیالات و کاهش حداکثری مصارف انجام شده است. استفاده از دانش شرکت‌های دانش‌بنیان و دانشگاه‌های کشور یکی دیگر از نقاط قوت فولاد مبارکه در انجام امور است که خوشبختانه در واحدهای انرژی و سیالات فولاد مبارکه و فولاد سبا نیز به‌خوبی از ظرفیت‌های این حوزه‌ها استفاده شده است. علیرضا ناظریان،رئیس دفتر فنی انرژی سیالات فولاد سبا نیز به تشریح برخی دستاوردها و اقدامات این بخش پرداخت:
نحوه همکاری واحد انرژی و سیالات با سایر واحدها در زمان‌های تعمیرات چگونه بوده است؟
همان‌گونه که اشاره شد، این واحد وظیفه تأمین پایدار انرژی و سیالات موردنیاز خطوط تولید را بر عهده دارد و این امر آن‌قدر مهم است که حتی در زمان شات‌دان خطوط تولید نیز باید تداوم داشته باشد. تعمیرات در واحد انرژی و سیالات با فشردگی و چالش بسیار زیادی همراه است، زیرا در زمان شات‌دان سالانه زمان محدودتری برای انجام تعمیرات سالانه یا موردنیاز خود واحد در اختیار داریم. در تعمیرات اخیر فولاد سبا با واحدهای تولیدی در هماهنگی کامل بودیم و ضمن تأمین نیازهای آنان در طول زمان تعمیرات، برنامه‌ریزی دقیقی برای انجام تعمیرات به‌منظور تداوم پایداری و خدمت‌رسانی به واحد تولید در طول یک سال انجام دادیم و نوسازی و بهسازی و کارهای مهم دیگر در طول زمان شات‌دان که از ۲۱ تا ۲۵ مرداد به طول انجامید، انجام شد.
برای کاهش مصرف گاز طبیعی در فولاد سبا چه اقداماتی صورت گرفته است؟
در فولاد سبا عمدتا مصرف گاز در خطوط تولید مخصوصا احیا مستقیم صورت می‌گیرد و عمده گاز به‌عنوان خوراک یا ماده اولیه در فرایند تولید آهن اسفنجی استفاده می‌شود.
مصرف جزئی گاز در نیروگاه CHP سبا نیز هست که برای بهبود راندمان این نیروگاه، از سال گذشته با برنامه‌ریزی دقیق، شات‌دان‌های پنج‌ساله این نیروگاه را شروع کردیم و به‌طور متوسط هر بار یکی از ژنراتورها و موتورهای گازسوز را بهسازی کردیم که این فرایند تا پایان شهریور تکمیل می‌شود و افزایش راندمان، بازدهی بهتر و کاهش مصرف گاز را در پی دارد.
در خطوط تولید هم پروژه‌هایی با هماهنگی تولید و مدیریت عملیات فولاد سبا تعریف شده است. بهسازی گاز در کوره‌های تونلی و بهسازی مصرف گاز در پیشگرم‌های فولادسازی فولاد سبا از جمله پروژه‌های تحقیقاتی و مطالعاتی در دست تعریف است که به‌محض تعریف اجرا می‌گردد و نتایج را شاهد خواهیم بود.
برنامه‌ریزی‌ها برای مدیریت هزینه‌ها و افزایش بهره‌وری در استفاده از منابع و انرژی‌ها در فولاد سبا چگونه بوده است؟
برای مدیریت هزینه‌ها با پیگیری مداوم مدیریت‌های ارشد، جلسات بررسی هزینه‌ها به‌طور منظم در واحدها برگزار می‌شود، انحرافات هزینه‌ها از مقادیر پیش‌بینی تعیین می‌گردد و اقدامات اصلاحی هر ماه و هر سال تعریف و اجرا می‌شود. در مورد کاهش هزینه‌ها تابه‌حال چندین پروژه یا اقدام اصلاحی یا بهبود تدوین شده که در مجموع بتوانیم هزینه‌های تولید سیالات گازی و آب و انرژی برق را در واحد کاهش دهیم و نسبت به استانداردهای طراحی به بهبود دست یابیم.
آخرین دستاوردها در واحد شما در زمینه بومی‌سازی چه بوده است؟
بیشتر تجهیزات استفاده‌شده در این واحد، تجهیزات خارجی با تکنولوژی خاص بوده و در این سال‌ها با توجه به عمر تجهیزات، نیاز به تعویض یا نوسازی آن‌ها به‌شدت احساس می‌شد. در این مدت با مدیریت و هدایت مدیریت، طی یک برنامه تدوینشده، تجهیزات استراتژیک شناسایی شده و با توجه به پیچیدگی و نیاز واحد و اولویت، در دستور کار بومی‌سازی قرار گرفته‌اند. پمپ‌های فشارقوی دو مکشه ۳۰۰-۷۰۰ ساخت کشور آلمان که وظیفه ارسال آب به خطوط نورد گرم را بر عهده دارند، بومی‌سازی شده‌اند و تا یک ماه آینده در مدار قرار می‌گیرند. پمپ عمودی شرکت مکانیکال که وظیفه تأمین آب کولینگ تاور اکسیژن را بر عهده دارد بومی‌سازی شده و قابل استفاده است. بومی‌سازی دستگاه اوزون‌ساز و گندزدا در واحد پساب و بالغ‌بر بیش از ۲۰ تجهیز اساسی دیگر در فولاد سبا از دیگر دستاوردهای این حوزه است. بومی‌سازی این تجهیزات علاوه بر اینکه هزینه تأمین قطعات را کاهش داده، هزینه تأمین قطعات یدکی را هم کاهش داده است؛ چون قطعات داخلی حدودا با یک‌سوم قیمت با همان کیفیت در داخل کشور قابل تأمین است و باعث افزایش آماده‌به‌کاری تجهیزات می‌شود.
برای تولید آب صنعتی باکیفیت و جلوگیری از توقفات گسترده و خسارت سنگین چه فرایندهایی انجام شده است؟
به‌منظور افزایش کیفیت آب‌های صنعتی ما دو رویکرد داریم: اولین رویکرد استفاده از شرکت‌های معتبر و قوی در زمینه بهسازی شیمیایی آب‌های صنعتی است؛ چون آب را از نظر خوردگی و رسوب پایش و کنترل می‌کنند. مجموعه انرژی و سیالات و واحد آب‌رسانی هم به دقت روندها را رصد و پایش می‌کند و کوچک‌ترین انحرافات از استانداردهای سخت‌گیرانه‌ای که ما در واحد داریم بررسی و رصد می‌شود. نهایتا اقدامات اصلاحی برای آن تعریف می‌گردد و اجازه ایجاد تغییرات ناخواسته در واحد داده نمی‌شود. رویکرد دوم استفاده از شرکت‌های دانش‌بنیان و تکنولوژی‌های روز در قالب همکاری با شرکت‌های تحقیقاتی است که چندین نتیجه در پی داشته، از جمله بهره‌گیری از ماده نانوسیال برای حذف آهن و فلزات سنگین که با استفاده از آن، علاوه بر افزایش کیفیت پاک‌سازی، پساب یا لجنی تولید نمی‌شود و ملاحظات زیست‌محیطی هم در نظر گرفته می‌شود؛ چون در روش‌های سنتی لجن سنگینی تولید می‌شود که دفع آن برای محیط‌زیست چالش‌ها و مشکلات فراوانی به همراه دارد.
