زیر بار گردوغبار
قرار گرفتن ایران در کمربند خشک و نیمه‌خشک جهان، کمبود بارش سالیانه و همچنین همسایگی با بیابان‌های کشورهای هم‌جوار مانند عراق، سوریه و عربستان موجب وقوع پدیده گردوغبار گردیده است و در سال‌های اخیر نیز با توجه به برخی اقدامات ترکیه در حوزه سدسازی و عدم توجه عراق به مسائل زیست‌محیطی این پدیده بیشتر بروز و ظهور پیداکرده است تا جایی که بخش‌های قابل‌توجهی از کشور درگیر گردوغبارهای فصلی شده‌اند و در کنار دیگر عامل‌های آلاینده،بیشتر کلان‌شهرهای ایران روزهای پاک بسیار اندکی را تجربه می‌کنند.ازجمله اصفهان که باوجود کارخانه‌های آلوده‌کننده،خشک‌سالی و دیگر پدیده‌های محیط زیستی با گردوغبار صادراتی کشورهای عربی و ترکیه نیز مواجه است.اگرچه طبق تحقیقات در فصل گرما افزایش گردوغبار در جغرافیا استان اصفهان بیشتر از ناحیه شرق این استان صورت می‌گیرد اما عوامل خارجی را نیز در این زمینه نباید نادیده گرفت که باعث شده است اصفهان با جمعیتی متوسط نسبت به کلان‌شهرهای مطرح جهان در جمع آلوده‌ترین شهرهای جهان قرار بگیرد.
گرد و غبار و بیماری
یافته‌های جدید طی دو دهه اخیر نشان می‌دهد که ذرات گردوخاک بیش از آنکه تصور می‌شود برای انسان مضراست. گردوغبار از پدیده‌های جوی است که آثار و پیامدهای زیست‌محیطی نامطلوبی برجای می‌گذارد. همچنین یافته‌ها نشان می‌دهد استنشاق هوای آلوده به ذرات گردوغبار باعث نفوذ این هوا به کیسه‌های هوایی، بی‌نظمی ضربان قلب (آریتمی)، حملات قلبی و مشکلات تنفسی و ضعف در بینایی و حساسیت‌های پوستی شده است. که از متداول‌ترین آن‌ها در ایران به‌خصوص خوزستان، بیماری‌های تنفسی است. همچنین تنفس غلظت‌های بالای کربنات کلسیم، سیلی ،رس و... موجود در ذرات گردوغبار منجر به عطسه و سرفه‌های طولانی می‌گردد. مطالعه فیزیکی و شیمیایی این ذرات نشان می‌دهد که این ذرات دارای ترکیب پیچیده‌ای از عناصر شیمیایی و میکروارگانیسم‌های مضر هستند. طبق آخرین پژوهش‌های دانشگاه نیویورک نشان می‌دهد تماس طولانی با ذرات ریز گردوغبار فاکتوری مهم در مرگ‌ومیر در اثر سرطان ریه و بیماری‌های قلبی است. به‌طورکلی می‌توان گفت که شناخت ماهیت و مواد تشکیل‌دهنده ذرات معلق و تأثیراتی که گردوغبار بر زندگی و سلامت انسان‌ها دارد،کمک زیادی به ما می‌کند تا در برابر وجود مقادیر بالای گردوغبار موجود در هوا با مدیریت صحیح و استفاده از بهترین روش‌ها، بهترین راه را برای کاهش گردوغبار و مقابله با آن به‌کارگیریم و در کاهش خسارات ناشی از آن موفق باشیم. وجود ذرات معلق به همراه ریز گردها در هوای استان‌های مرزی غرب و جنوب غرب کشور مسئولین را به فکر چاره‌جویی برای مبارزه با این مشکل اساسی انداخته است. در کشور ما چند سالی است که این پدیده دامن‌گیر مناطق وسیعی شده است و استان خوزستان ایلام و کرمانشاه به دلیل شرایط خاص ژئومورفولوژی، اقلیمی و هم‌جواری با عراق از کانون‌های اصلی است. در این چند سال ریز گردها باعث بیماری‌های مختلفی برای ساکنان این استان‌ها ازجمله کودکان و سالخوردگان شده است. هدف اصلی این مقاله تدبیر و چاره‌اندیشی اساسی و بسیج همگانی مردم و مسوولان ذی ربط و وزارتخانه‌های مختلف بین‌المللی درباره این مشکل و تلاش روزافزون برای نابودی این ریز گردهای خطرناک و برگرداندن آسایش به مردم عزیز ایران است. در واقع بررسی و مطالعه گردوغبار و ارائه راهکار مناسب جهت کاهش اثرات منفی آن در حال حاضر اهمیت والایی دارد.
گردوغبار در بستر سیاست
موج گردوغبار هوا صرفا در شهرها و میان شهروندان و بیماران احساس نمی‌شود بلکه اهمیت آن تا صحنه سیاست و میان سیاستمداران نیز کشیده می‌شود و بعضا شاهد برخی تصمیمات سیاسی در جهت رفع این پدیده هستیم.فروردین‌ماه امسال بود که مجلس نسبت به خطر وقوع گردوغبار موضع‌گیری کرد و نماینده خوزستان مطرح کرد که کشورهای عربستان و عراق باید در این زمینه کارگروهی مشترک تشکیل دهند تا نتایج بروز گردوغبار در کشور کشورهای همسایه کاهش یابد و با شروع فصل گرما قطعا شاهد افزایش این پدیده در اصفهان خواهیم بود.
این نماینده در اظهارات خود درباره گردوغبار گفته بود: مطالبه‌ای که در روزهای اخیر داشتیم این بوده است که اگر این شرایط به فصل تابستان و نبود بارندگی برسد، قطعا وضعیت گردوغبار تشدید خواهد شد.پیشنهاد بر این اساس است که کمیسیون مشترکی بین کشورهای عربستان و عراق که منشأ ریز گردها هستند تشکیل و فعال شود. پیشنهاد شد که از سازمان‌های بین‌المللی ازجمله WHO نیز در این خصوص کمک گرفته شود تا جایگاه این کمیسیون تقویت شود زیر با تشدید پدیده ریز گردها، قطعا سلامت مردم مورد تهدید است.
اطلاعیه کارگروه شرایط اضطرار آلودگی هوای اصفهان
با توجه به گزارش اداره کل هواشناسی استان مبنی بر استمرار این شرایط تا روز سه‌شنبه ۱۴ تیر، صدور هشدار و توصیه‌های بهداشتی از طریق دانشگاه علوم پزشکی اصفهان به‌ویژه برای گروه‌های آسیب‌پذیر با همکاری مرکز صداوسیمای استان و اطلاع‌رسانی و لغو تمامی برنامه‌ها و فعالیت‌های ورزشی در فضای باز به‌ویژه در شهرستان‌های اصفهان، هرند، کوهپایه، ورزنه، جرقویه، نائین، خور و بیابانک، فلاورجان، اردستان، نجف‌آباد، برخوار، شاهین‌شهر و میمه و خمینی‌شهر به‌وسیله اداره کل ورزش و جوانان استان تصویب شد.
در این کارگروه تعطیلی تمامی فعالیت‌های آموزشی و کلاس‌های فوق‌برنامه ، اطلاع‌رسانی در خصوص ممنوعیت فعالیت‌های بدنی و ورزش‌های همگانی در پارک‌ها و بوستان‌های در مناطق شهری و شهرستان‌های موردنظر و توقف فعالیت‌های عمرانی توأم با تولید گردوغبار نیز به تصویب رسید.
اطلاع‌رسانی و توقف تمامی فعالیت‌های صنعتی و معدنی توأم با ایجاد گردوغبار (آسیاب، سنگ‌کوبی، برداشت، حمل‌ونقل، ریزش و.) در مناطق یادشده توسط سازمان صمت و شرکت شهرک‌های صنعتی استان نیز از دیگر مواردی بود که در این کارگروه به آن اشاره شد. این کارگروه با حضور مدیرکل مدیریت بحران استان، مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان، رئیس مرکز بهداشت استان و مدیرکل هواشناسی استان تشکیل شد.میانگین کیفیت هوا در کلان‌شهر اصفهان سیزدهم تیرماه با قرار گرفتن روی شاخص ۱۸۱ AQI ناسالم برای عموم ثبت‌شده بود.
