صنعت پخش سودده نیست
آسیب نوسانات ارزی در حوزه پخش چیست؟
در حوزه دارو از زمانی که کالا از شرکت‌های تامین‌کننده وارد انبار مرکزی و سپس انبارهای شرکت و بعدازآن تحویل مصرف‌کننده می‌شود سیستم‌های نرم‌افزاری هر نوع تغییر و تحول در حوزه تغییرات قیمتی، میزان موجودی محصول و... را رصد می‌کنند. از منظر انبارداری نیز باید گفت شرکت‌های پخش کشور ما به‌روز هستند و هر نوع فعالیت انبارداری به‌صورت آنلاین مورد بررسی قرار می‌گیرد و شرایط نگهداری دارو در انبار یا ماشین‌آلات توزیع و... همگی با استفاده از سیستم‌های دیتا لاگر رصد می‌شود و هرلحظه به‌صورت آنلاین می‌توان فعالیت هر حوزه را در انبارها رصد کرد؛ بنابراین شرایط حمل و نگهداری دارو به‌صورت آنلاین بررسی می‌شود. نگاه سازمان‌های مسوول در خصوص قیمت‌گذاری محصولات و در نظر گرفتن حاشیه سود مناسب برای توزیع همیشه برای شرکت‌های پخش با نامهربانی همراه بوده که بخش عمده مشکل نیز به نگاه مغفول وزارت‌های مرتبط به حوزه پخش برمی‌گردد که باعث شده مارجین این شرکت‌ها به‌تدریج کاهش یابد و نمود این موضوع را در اطلاعات شش‌ماهه شرکت‌های پخش مشاهده می‌کنیم. بسیاری از شرکت‌های دارویی با آنکه از ارز ۴۲۰۰تومانی استفاده می‌کنند، با این حال سود ۱۵۰ تا ۲۰۰ میلیارد‌تومانی را در این مدت تجربه کرده‌اند و این رقم برای بزرگ‌ترین شرکت‌های پخش از ۸۰ میلیارد تومان عبور نمی‌کند و این در حالی است که هزینه‌هایی که در مسیر به‌روزرسانی توسط شرکت‌های پخش صورت گرفته بسیار بالاست و این روش قیمت‌گذاری باعث کاهش سودآوری شرکت‌های توزیع به نسبت افزایش لجام‌گسیخته هزینه‌های آنها شده است. به دلیل مشکلاتی که وجود دارد صنعت پخش سودده نیست و پخش‌های قدری که در کشور فعالیت می‌کنند در اولویت اول با هدف ارائه خدمات به هلدینگ و گروه مربوط به خود تاسیس شده‌اند؛ به عبارتی قرار است در درجه اول محصولات گروه خود را به فروش برسانند و سودآوری را در تولید خود می‌بینند بنابراین به معنای اقتصادی سودآور نیستند و به همین دلیل عمده شرکت‌های توزیعی که پشتوانه تامین‌کننده بزرگ از سمت هلدینگ خود را ندارند، نتوانسته‌اند در سال‌های اخیر عملکرد مناسبی از خود به نمایش بگذارند. شرکت‌های تولیدی نیز اغلب به شرکت‌های پخشی که هلدینگی در اختیار دارند دارو می‌فروشند. دلیل آن نیز رشد شدید هزینه‌های ملک و خودرو و سایر هزینه‌هاست و به عبارتی در هیچ حوزه‌ای چه دارو و چه کالا فعالیت در حوزه پخش مقرون به صرفه نیست که سرمایه‌گذار حضور یابد و از سوی دیگر سیبل اصلی وزارت بهداشت و تعزیرات و سایر نهادها و سازمان‌ها قرار بگیرد، اما از مارجین ۸ تا ۱۰درصدی بهره ببرد. در حوزه دارو شرکت‌های پخش با همکاری مناسب با مجموعه وزارت بهداشت و ایجاد زیرساخت‌های لازم در بخش نرم‌افزاری بسیار شفاف عمل کرده و اطلاعات دریافت کالا، انبارش و توزیع آن را به‌صورت آنلاین در اختیار سازمان غذا و دارو قرار می‌دهند و به جرات می‌توان گفت کمتر حوزه‌ای در کشور دارای این حد از شفافیت است. در ماه‌های اخیر نیز که بیماری کرونا موجب اختلال در بازار برخی محصولات مرتبط با پیشگیری و درمان این بیماری شد، شرکت‌های پخش به‌خوبی توانستند مشکلات را مرتفع کرده و حداکثر همکاری را با تولیدکنندگان و وزارتخانه‌های مرتبط در جهت رساندن کالا به مردم و حذف واسطه‌ها انجام دادند. عمده مشکلی که در زنجیره تولید و توزیع کالاهای اساسی اعم از دارو، روغن و... وجود دارد، نرخ‌گذاری دستوری این محصولات است. بهای تمام‌شده اعم از خرید و نوسازی ماشین‌آلات و ناوگان توزیع و دستمزد و... همگی دوچندان شده است. بنابراین فروش نیز باید مطابق این رشد افزایش یابد اما متاسفانه صنعت دارو اعم از تولید و پخش و داروخانه به دلیل عدم حذف ارز ۴۲۰۰تومانی و درنتیجه آن عدم افزایش نرخ محصولات در حال ضربه دیدن هستند به‌طوری‌که شرکت‌های مختلف نمی‌توانند در حوزه‌های توسعه‌ای خود سرمایه‌گذاری کنند. این در حالی است که رکود تورمی در حوزه دارو و کالاهای اساسی باعث افزایش زیان اقتصادی شرکت‌های توزیع شده و این روزها با افزایش هزینه‌های حمل، توزیع بعضی محصولات مانند روغن که قیمت آن ثابت مانده است دارای زیان حسابداری نیز شده است. تورمی که در بهای تمام‌شده وجود دارد، اما در قیمت محصولات دیده نمی‌شود ضمن افزایش قاچاق معکوس این محصولات به کشورهای دیگر و کمبود دارو و کالاهای اساسی، در بلندمدت باعث کاهش سرمایه‌گذاری و به دنبال آن افزایش وابستگی در تولید آن محصولات خواهد شد. این اتفاق در همه زنجیره از تولید تا پخش و خرده‌فروشی دیده می‌شود که دلیل آن نیز همین ارز ۴۲۰۰تومانی است.
