برای نخستین بار در ایران و از سوی فولاد زرند ایرانیان صورت گرفت:
خنک سازی کک به روش خشک
یکی از وظایف شرکت‌های صنعتی توجه به محیط‌زیست و رعایت استانداردهای مربوط به آن است. در برنامه‌ریزی‌های انجام شده در شرکت فولاد زرند ایرانیان هم، به این مساله توجه ویژه شده است.
نمونه‌ای از این برنامه‌ها، اجرای پروژه CDQ است. این پروژه سنگین مالی پروژه‌ای صرفاً زیست‌محیطی بوده و هیچ درآمدی ندارد و برای اولین بار در ایران توسط این شرکت اجرا شده است.
CDQ)Coke Dry Quenching) چیست؟
در حال حاضر همه کک سازی‌های موجود در ایران از سیستم برج خاموش‌کننده تر یا CWQ(Coke Wet Quenching) برای عملیات خنک‌سازی کک استفاده می‌کنند. برج خاموش‌کننده تر یکی از منابع مهم اتلاف انرژی گرمایی و آب در فرایند کک سازی است.
یکی از راهکارهای اصلی برای جایگزینی اجرای سیستم خاموش‌کننده خشک یا CDQ ) Coke Dry Quenching)
است.
خنک‌سازی کک به روش خشک (CDQ) در حقیقت یک سیستم بازیابی حرارتی برای خنک‌سازی یا کوئنچینگ کک داغ خارج شده از کوره کک سازی است. این خنک‌سازی تا جایی ادامه پیدا می‌کند که دمای کک برای حمل و نقل مناسب شود.
CDQ یک سیستم صرفه‌جویی در مصرف انرژی است که در آن انرژی گرمایی موجود در کک داغ منجر به تولید بخار آب و سپس تولید انرژی الکتریکی می‌شود. از طرف دیگر با توجه به حذف آب از فرایند خنک‌سازی کک علاوه بر صرفه جوی زیاد در مصرف آب، انتشار بوی ناشی از خنک‌سازی با آب نیز برطرف می‌شود. علاوه بر این، CDQ یک نیروگاه 14 مگاواتی تولید برق نیز دارد که می‌تواند به تنهایی چیزی در حدود دو برابر انرژی الکتریکی مجتمع را تأمین کند.
مزایای سیستم CDQ
بازیابی انرژی حرارتی موجود در کک داغ و تولید انرژی الکتریکی
تولید 14 مگاوات بر ساعت برق درحالی‌که کل مصرف مجتمع کک سازی در بیشترین حالت حدود 6 تا 7 مگاوات بر ساعت است؛ در نتیجه علاوه بر تأمین انرژی الکتریکی مورد نیاز مجتمع، امکان صدور حدود نیمی از انرژی الکتریکی تولیدشده به خارج از مجتمع نیز وجود دارد.
* کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای ناشی از فرایند تولید کک
* کاهش انتشار ترکیبات مختلف آلاینده هوا
*کاهش میزان مصرف آب
*بهبود کیفیت محصول (کاهش رطوبت و ...)
خلاصه فرایند: کک داغ از سمت بالای محفظه خنک کننده وارد محفظه شده و در آنجا در اثر تماس با گاز نیتروژن (در CDQ به‌جای استفاده از آب، از گاز بی‌اثر نیتروژن برای خنک کردن کک داغ استفاده می‌شود) خنک شده و از پایین محفظه خارج می‌شود. بنابراین گاز نیتروژن که پس از تماس با کک داغ دارای دمای بالایی است پس از عبور از فیلتر غبارگیر، وارد بویلر شده و در آنجا انرژی گرمایی موردنیاز برای تبخیر آب را فراهم می‌کند و پس از خنک شدن مجدد وارد چرخه فرایند می‌شود؛ اما بخار تولیدشده در بویلر سپس به نیروگاه منتقل شده و در آنجا انرژی لازم برای چرخش توربین و ژنراتور و درنهایت تولید برق را فراهم می‌کند. این بخار آب نیز پس از میعان مجدد به چرخه فرایند وارد می‌شود.
زیسکو حامی محیط‌زیست، دوست دار طبیعت
شرکت فولاد زرند ایرانیان چه در اصول مستند و مصوب که خط‌مشی و سیاست‌های آن شرکت است و چه در عرصه عمل نشان داده که پیشرفت خود را بر اصول توسعه پایدار، استوار ساخته و تلاش کرده تا همگام با رشد صنعتی، نه‌تنها حافظ سرمایه‌های اجتماعی و زیست‌محیطی کنونی باشد بلکه در پایداری منابع حیاتی و ارتقای سطح محیط‌زیست و حفظ آن برای نسل‌های آتی و فرزندان این مرزوبوم گام بردارد.
نمونه‌ای از این فعالیت‌ها، عقد تفاهم‌نامه با اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان کرمان در سال 1396 مبنی بر ایجاد دو هزار هکتار اراضی بیابان‌زدایی در کانون‌های بحرانی شهرستان است که اجرای این پروژه از بهمن‌ماه 97 آغازشده است.
نمونه دیگری از فعالیت‌های این شرکت ایجاد فضای سبز است. در این زمینه تاکنون در اطراف سایت فولادسازی و مجتمع کک سازی، حدود 130 هکتار فضای سبز احداث کرده و در منطقه جلال‌آباد هم در سال‌های 96 تا 97، 400 هکتار تاغ کاری انجام شده است. در سال 98 ، 400 هکتار در دست اقدام بوده و برای 400 هکتار تاغ کاری دیگر تا پایان سال 99 هم برنامه ریزی شده است.
لازم به ذکر است طبق برنامه‌ریزی‌های انجام‌شده احداث 600 هکتار فضای سبز و 1200 هکتار بیابان‌زدایی هم در دستور کار شرکت فولاد زرند ایرانیان قرار گرفته است.
نکته دیگری که در فعالیت‌های این شرکت قابل‌تأمل است، انتخاب درختانی است که نیاز آبی اندکی دارند و با شرایط آب و هوایی منطقه سازگارند؛ به‌عنوان نمونه تاغ درختچه‌ای است که در برابر خشکی و گرما مقاوم بوده و نیاز آبی اندکی دارد.
تاغ درختچه‌ای است از خانواده Amaranthaceae؛ این درختچه مقاومت زیادی در برابر خشکی و گرما داشته و به علت سیستم ریشه‌ای گسترده‌ای که دارد برای کشت در مناطق خشک کویری از آن استفاده می‌شود.
گونه‌های متعددی از جنس تاغ وجود دارد. در ایران 3 گونه تاغ با نام‌های سفید تاغ، زرد تاغ و سیاه تاغ کشت می‌شود. این درختچه تا 4.5 متر رشد می‌کند. تنه تاغ محکم و چروکیده بوده و پوستی به رنگ خاکستری روشن دارد .
این گیاه در مناطق کویری مانع فرسایش و باد رفتگی خاک‌های ماسه‌ای سبک می‌شود و به‌عنوان بادشکن کارایی بسیار دارد.
شرکت فولاد زرند ایرانیان هم با توجه به این ویژگی‌ها و پس از مشورت با کارشناسان، این‌گونه را برای بیابان‌زدایی منطقه انتخاب کرده است.
