ضرورت‌ها و راهکارهای توسعه «تولید پراکنده برق»
احسان صدر با بیان برخی از مزیت‌هایی که نیروگاه‌های تولید پراکنده در مقایسه با نیروگاه‌های بزرگ دارند افزود: یکی از مهم‌ترین مزایای نیروگاه‌های تولید پراکنده در این است که تولید در محل مصرف صورت می‌گیرد. مزیتی که رشد تکنولوژی در سال‌های اخیر آن را به وجود آورده است. اتفاقی که باعث خواهد شد تا تولید برق نیز بسیار به صرفه‌تر باشد.
او بر این باور است استفاده از چنین نیروگاه‌هایی می‌تواند مشکلات اقتصادی حال حاضر را تا حدودی حداقل در بخش تولید برق کاهش دهد. چون برای توسعه شبکه نیاز به سرمایه‌گذاری کلان است در صورتی که با ایجاد نیروگاه‌های تولید پراکنده نیاز به این سرمایه‌گذاری‌ها بسیار کاهش می یابد.
رییس هیات مدیره انجمن تولیدکنندگان برق، حرارت و برودت در کشور همچنین به این نکته تاکید دارد بهره‌مندی از نیروگاه‌های تولید پراکنده موجب می‌شود تا درصد قابل توجهی تلفات شبکه نیز کاهش یابد.
وی افزود: انتقال و توزیع برق از نیروگاه‌های بزرگ تا محل مصرف حدود ۱۶ درصد تلفات دارد در حالیکه این تلفات تا حد قابل توجهی از طریق نیروگاه‌های تولید پراکنده کاسته خواهد شد. به عنوان مثال ۱۰۰ واحد انرژی در نیروگاه بزرگ ۳۵ واحد انرژی می‌دهد که حدود ۲۹ واحد آن به دست مصرف‌کننده می‌رسد؛ اما همین ۱۰۰ واحد انرژی در نیروگاه‌های پراکنده ۴۶ واحد انرژی به دست مصرف کننده می رساند و این تفاوت بازدهی‌ها بسیار فاحش است.
همچنین نیروگاه های پراکنده قادرند از طریق بازیافت حرارت و تبدیل آن به حرارت و برودت قابل استفاده، راندمان مصرف انرژی را تا حدود ۷۵% افزایش دهند
او با اشاره به کشورهایی که سال‌هاست به سمت تولید برق از طریق نیروگاه‌های کوچک رفته‌اند افزود: کشوری مانند دانمارک از دهه ۸۰ میلادی به این نتیجه رسیده که تولید برق از طریق نیروگاه‌های کوچک به صرفه‌تر است و این روند در سایرکشورهای اروپایی همچون آلمان هم دیده می‌شود و لازم است ما نیز هرچه سریع‌تر این بخش را توسعه دهیم.
صدر با اشاره به ابلاغیه‌های رهبری در این زمینه گفت: دیگر مزایای نیروگاه‌های تولید پراکنده بهینه‌سازی در مصرف انرژی است. به طوری که در ابلاغیه رهبری که درباره اصلاح الگوی مصرف است است نیز در سال ۸۹ بند ۷ صراحتا برگسترش تولید برق از این روش تاکید شده است. همچنین در ابلاغیه رهبری که در زمینه سیاست‌های کلی برنامه ششم توسعه سال ۹۴ بند ۱۳ تدوین شده نیز باز هم بر روی توسعه سهم تولید انرژی نیروگاه‌های تولید پراکنده اشاره شده است. با این وجود زمانی این سیاست‌ها به مرحله اجرایی می‌رسند در گیر و دار اجرا با مشکلات زیادی نیز مواجه می‌شوند.
به گفته رییس هیات مدیره انجمن تولیدکنندگان برق، حرارت و برودت در کشور؛ جذب سرمایه‌گذار برای سرمایه‌گذاری در بخش نیروگاه‌های کوچک راحت‌تر و امکان‌پذیرتر از جذب سرمایه‌گذار در بخش نیروگاه‌های بزرگ است. او افزود: افزایش سرمایه‌گذاران نیروگاه‌های کوچک این امکان را به سرمایه‌گذاران سایر صنایع می دهد تا برای تامین برق مستقیما وارد تعامل با یکدیگر شده و بدین ترتیب برق گلوگاه توسعه صنایع کشور نباشد.
سرمایه‌گذاری در نیروگاه‌های بزرگ با ۲۰۰ میلیون یورو منابع شروع می‌شود؛ اما برای نیروگاه‌های کوچک برای شروع به ۶ میلیارد تومان سرمایه نیاز خواهد بود و بدین ترتیب می‌توان سرمایه‌های خرد را به حوزه مهم تولید برق جذب کرد.
به عقیده صدر نیروگاه‌های کوچک برای اشتغالزایی و جذب نیروهای بومی نیز بسیار پتانسیل داشته و به علت ریسک‌پذیری بالای سرمایه‌گذاران، بومی‌سازی فناوری در این روش تولید برق با شتاب بسیار بالاتری اتفاق می‌افتد.
همچنین او در زمینه بخش تامین سرمایه نیز به این نکته اشاره دارد برای سرمایه‌گذاری در نیروگاه‌های بزرگ عمدتا وابستگی به صندوق توسعه ملی وجود دارد این در حالی است که برای سرمایه‌گذاری در بخش نیروگاه‌های کوچک به طرز چشمگیری اتکا به منابع صندوق کمتر بوده است. او در ادامه گفت: ضریب استفاده از صندوق توسعه ملی در ایجاد نیروگاه‌های پراکنده حدود یک چهارم نیروگاه‌های بزرگ است. چون بسیاری از منابع و تامین سرمایه نیروگاه‌های پراکنده متکی به آورده، منابع بانک‌های تجاری و منابع شخصی ایرانیان خارج از کشور بوده و در نتیجه باری بر روی دوش دولت ندارد.
اما در هر صورت فعالیت در این حوزه مانند بسیاری از حوزه‌های دیگر دارای مشکلاتی است که صدر به برخی از آنها اشاره کرد و گفت: از جمله مشکلاتی که نیروگاه‌های برق با آن درگیر هستند عدم ثبات در قوانین، مقررات و سیاست‌ها است در صورتی که نگاه یک سرمایه‌گذاری که وارد این بخش می‌شود یک نگاه بلندمدت بوده و برای همین این تغییرات آزاردهنده خواهد بود.
صدر ادامه داد: بلاتکلیفی در نرخ گاز بها به یک معضل تبدیل شده که البته امسال این ابهامات برطرف شد، ولی هنوز برای سال‌های ۹۴ و ۹۵ این موضوع در ابهام باقی مانده است. در حالی که چنین مشکلاتی بدون آنکه هزینه‌ای در برداشته باشد قابل حل است و نیاز به اراده و هماهنگی دستگاه‌های اجرایی دارد، ولی متاسفانه بخشی از توانیر اراده‌ای برای حل این مشکلات ندارد و ترجیح می‌دهند صورت مساله را پاک کنند.
او با انتقاد از توانیر نسبت به نگاهی که به نیروگاه‌های تولید پراکنده دارد، گفت: یکی از موانعی که باید هرچه سریع‌تر مورد بازنگری قرار گیرد، نرخ خرید تضمینی است که قبلا حدود ۷/ ۲ سنت بود و الان به ۱/ ۱ سنت رسیده در حالی که هزینه‌های تولید برق عمدتا ارزی یا وابسته به نرخ ارز است. متاسفانه در توانیر اراده‌ای برای اصلاح این نرخ وجود ندارد و این باعث شده بسیاری از سرمایه‌گذاران دچار آسیب شوند.
موانع برای فروش مستقیم برق به مصرف‌کننده از طریق نیروگاه‌های کوچک نیز معضل دیگری است که صدر به آن اشاره کرد و افزود: سابقا سیاست بر این بود تا سرمایه‌گذاران تشویق شوند خود به صورت مستقیم مصرف‌کننده را یافته و برق را به صورت مستقیم بفروشند، اما در حال حاضر در این خصوص مقاومت‌هایی وجود دارد.
به باور رییس هیات مدیره انجمن تولیدکنندگان برق، حرارت و برودت در کشور برای برطرف کردن بخشی از این مشکلات باید وزارت نیرو و وزارت نفت با یکدیگر تعامل بهتری داشته باشند. وزارت نیرو در دید کلان می‌تواند موتور توسعه کشور و اشتغالزایی باشد. منتهی وزارت نیرو دچار روزمرگی شده است و علت اصلی آن هم این است که اقتصاد صنعت برق درست نیست و برق به نوعی کالا یا خدمت سیاسی شده و برق ارزان به نماد رفاه و کارآمدی دولت تبدیل شده است. وزارت نیرو قادر نیست هزینه تمام‌شده برق را از مردم، دولت و حاکمیت دریافت کند؛ برای همین به بدنه خود یعنی پیمانکارها و تولیدکننده‌های برق فشار می‌آورد. صنعت تولید پراکنده هم به نوعی قربانی این موضوع شده است. تا این مشکل حل نشود وزارت نیرو از روزمرگی بیرون نخواهد آمد و قادر به توسعه نخواهد بود.
در نهایت نیز صدر به مزارع رمز ارز اشاره دارد که در صورت سیاست‌گذاری صحیح، می‌تواند به عنوان یک منبع تامین مالی برای توسعه ظرفیت نیروگاهی کشور عمل کند. وی معتقد است اگر این مزارع در کنار نیروگاه‌ها ایجاد شوند و در زمان حدود ۲۰۰ ساعت پیک مصرف برق، استخراج متوقف و در ساعات دیگر این استخراج صورت گیرد می‌توان استفاده بهینه‌تری از طرفیت نصب شده تولید برق در کشور کرد.
ارسال نظر