جایگاه «بانک قرض الحسنه مهر ایران» در سال‌های اخیر در سیستم بانکی کشور چه تغییری کرده
پایداری فعالیت توام با توسعه پایدار
۲ اهرم پیش‌برنده
در سمت راست ترازنامه بانک‌های تجاری میزان دارایی‌ها و در سمت چپ آن نیز میزان بدهی‌ها و سرمایه‌ها وجود دارد؛ در واقع بخشی از دارایی‌های موجود در سمت راست، متعلق به صاحبان بدهی در سمت چپ و باقیمانده متعلق به صاحبان سهام است؛ به تعبیری دیگر، سمت راست ترازنامه در هر بانک تجاری، تحت مالکیت مدعیان سمت چپ ترازنامه است. بخش قابل توجهی از کمیت و کیفیت عملیات بانک‌ها را می‌توان از طریق تحلیل ترازنامه آن‌ها ارایه داد. به تعبیری دیگر به کمک تحلیل ترازنامه بانک‌ها می‌توان به این سوال‌ها پاسخ داد: اول اینکه، تملک دارایی‌های بانک‌ها چه ترکیبی دارد؟ به این معنا که چند درصد از دارایی‌های بانک‌ها در تملک صاحب دیون و چند درصد آن در تملک صاحبان سهام بوده است؟ این نسبت تا حد زیادی وضعیت ریسک فعالیت بانک را به تصویر می‌کشاند؛ هر چه وزن بیشتری از دارایی‌های بانک‌ها در تملک صاحبان دیون باشد، به این معناست که هر لحظه ممکن است صاحب سپرده به برداشت سپرده خود روی‌آورد و بانک مذکور به لحاظ اعتباری قادر به پاسخ به نیاز اعتباری مشتری‌ها نباشد.
ادامه وضعیت می‌تواند منجر به هجوم تدریجی بانکی و سقوط بانک‌ها منجر شود. دومین سوال اینکه در طول زمان بانک مذکور با چه الگویی حرکت کرده است؟ آیا در مقاطع آرامش اقتصادی که بنگاه‌های اقتصادی به ویژه بانک‌ها به توسعه فعالیت‌های خود می‌پردازند، بانک مورد نظر توانسته مجاری توسعه‌ای خود را همسو با جریان اقتصاد یا حتی قدرتمندتر از آن، تقویت کند؟ آیا در مواقع بحرانی، بانک مورد نظر توانسته التهابات را مدیریت کند و تداوم فعالیت خود را تضمین کند؟ سومین سوالی که اهمیت ویژه‌ای در سیستم بانکی ایران دارد، این است که بانک تا چه حد توانسته است دارایی‌های خود را مدیریت کند. مهمترین دارایی بانک‌ها تسهیلاتی است که به اشخاص حقیقی و حقوقی پرداخت می‌کنند. در صورتی که بخش قابل توجهی از دارایی‌های بانک‌ها در سرفصل دارایی‌های غیرجاری قرار گیرد، به این معناست که بانک در بلندمدت قادر به پوشش بدهی‌های خود نیست. در اقتصاد ایران به دلیل چرخه‌های تجاری مکرر و وضعیت درآمد سرانه، سهم مطالبات معوق در ترازنامه برخی از بانک‌ها قابل توجه است.
البته برخی از بانک‌ها هم به دلیل ساختار و ماهیت فعالیتشان و هم به دلیل مدیریت هوشمندانه توانسته‌اند مطالبات معوق خود را در سیر زمان به خوبی مدیریت کنند. «بانک قرض الحسنه مهر ایران» یکی از بانک‌های بزرگ کشور بوده که در سال‌های اخیر با تکیه به هر دو نیرو؛ یعنی «ساختار و ماهیت خاص فعالیت» و «مدیریت هوشمندانه»، نه‌تنها خود را از گزند التهابات اقتصاد کلان مصون داشته بلکه توانسته فعالیت بانکی خود را توسعه دهد و همینطور مطالبات غیرجاری خود را به خوبی مدیریت کند. «بانک قرض الحسنه مهر ایران» که علاوه بر فعالیت‌های معمول بانکی، هدف و ماموریت اصلی خود را روی شناسایی و تقویت پتانسیل‌های اجتماعی قرار داده است، همواره توانسته با تکیه بر این ماهیت خاص، فعالیت بانکی خود را در مسیری سالم به پیش ببرد؛ البته تنها ماهیت اجتماعی این بانک علت عبور سالم از تلاطم‌های اقتصادی نبوده بلکه دیدگاه تخصصی و مدرن مدیران و مجموعه در خصوص مسایل بانک و پاسخ فوری به نیازهای ویژه مشتریان در این مسیر قدرتمند و سالم، نقش حایز اهمیتی ایفا کرده است.
سطح بالا و رشد چشمگیر منابع
یکی از مهمترین معیارهایی که می‌تواند کیفیت و کمیت فعالیت‌های بانک‌ها را به تصویر بکشاند حجم و تغییرات منابع بانک است. منظور از حجم کل منابع بانک و منظور از تغییرات آن، میزان رشد یا افول منابع بانکی است. به طور کلی بانک‌ها منابع را از عوامل داخلی و خارجی گرفته و آن‌ها را در مجاری مختلف به مصارف تبدیل می‌کنند. هر چه میزان منابع دریافتی از بخش های اقتصادی بیشتر باشد، به این معناست که بانک توانسته اعتماد بیشتری را به سمت خود جلب کند و تبعا قادر به گسترش فعالیت خود خواهد بود. اما هر چه منابع بانک در طول زمان کاهش یابد به این معناست که بانک نه‌تنها نتوانسته اعتماد بخش‌های مختلف اقتصادی را جلب کند، بلکه بخشی از بازار خود را از دست داده است. بررسی ترازنامه «بانک قرض الحسنه مهر ایران» نشان می‌دهد که این بانک هم حجم قابل قبولی از منابع را جذب کرده، هم اینکه در طول زمان توانسته منابع خود را با سرعت چشمگیری بسط دهد. بر اساس داده‌های بدست آمده از ترازنامه «بانک قرض الحسنه مهر ایران»، حجم کل منابع بانک در سال ۱۳۹۵ بیش از ۶ هزار میلیارد تومان بوده است؛ این میزان نسبت به کل سیستم بانکی اقتصاد ایران و به طور کلی وسعت اقتصاد ایران، سهم قابل توجهی است؛ به این معنا که به لحاظ سطح، این بانک توانسته اعتماد بخش قابل توجهی از جامعه را به خود جلب کند.
تبعا بخشی از این اعتماد به دلیل ماهیت اجتماعی فعالیت بانک مذکور بوده و بخشی دیگر نیز به دلیل فعالیت مدرن و رضایت بخش این بانک در حوزه مدیریت مشتری بوده است. البته در کنار سطح منابع، میزان رشد منابع این بانک نیز در طول زمان به میزان رضایت بخشی بوده است. در سال ۱۳۹۶ منابع این بانک با ۸۲ درصد رشد به حدود ۱۱ هزار میلیارد تومان رسید. به این معنا که این بانک در سال مذکور، نه‌تنها توانسته همسو با جریان اقتصاد کلان حرکت کند بلکه فعالیت خود را به میزان چشمگیری توسعه دهد؛ به طوری که میزان رشد منابع این بانک از سرعت حرکت تمامی متغیرهای اقتصادی بیشتر بوده. تورم یکی از متغیرهایی است که انتظار می‌رود سرعت رشد منابع بانک‌ها را تقویت دهد؛ در سال ۹۶ در حالی که تورم کمتر از ۱۰ درصد بوده رشد منابع این بانک بیش از ۸۰ درصد بوده است. رشد نقدینگی که متغیر دیگری است که به رشد منابع بانکی حرکت می‌دهد در این سال نیز حول نقطه ۲۰ درصد بوده است.
البته رشد منابع «بانک قرض الحسنه مهر ایران» در سال ۱۳۹۶ متوقف نشده و در سال‌های بعد از آن ادامه یافته است. رشد منابع بانک مذکور در سال ۱۳۹۷ حدود ۵۵ درصد بوده است؛ با توجه به اینکه اقتصاد ایران در این سال در معرض بحران بوده، می‌توان ادعا کرد که این بانک به دلیل پایگاه اجتماعی که داشته نه‌تنها شرایط بحرانی جامعه را مدیریت کرده بلکه در دل این بحران با سرعت قابل توجهی رشد کرده است. در ۳ ماه ابتدایی سال جاری نیز که اقتصاد ایران در شرایط سخت و محدودیت‌های دشوار قرار داشته «بانک قرض الحسنه مهر ایران» توانسته منابع خود را حدود ۱۰ درصد رشد دهد. این سطح از رشد پایدار باعث شده تا در مجموع بعد از گذشت حدود ۳ سال، کل منابع این بانک با حدود ۳ برابر افزایش به حدود ۱۹ هزار میلیارد تومان برسد؛ این حجم از منابع در قیاس با مقیاس بانکی اقتصادی ایران، سهم قابل توجه و رضایت بخشی است.
البته در سوی مقابل، مصارف بانک مذکور نیز در طول زمان توانسته همسو با منابع در مسیر رضایت‌بخشی حرکت کند. مانده مصارف این بانک در سال ۱۳۹۵ حدود ۴/ ۴ هزار میلیارد تومان بوده است. این مصارف بعد از طی کردن یک مسیر صعودی چشمگیر در ۳ ماه ابتدایی سال جاری به حدود ۱۸ هزار میلیارد تومان افزایش یافته است؛ به این معنا که مصارف «بانک قرض الحسنه مهر ایران» در این مدت حدود ۴ برابر شده است. میزان رشد مصارف «بانک قرض الحسنه مهر ایران» در سال‌های ۹۶ و ۹۷ به ترتیب حدود ۹۰ درصد و ۱۰۰ درصد بوده است.
تعداد و مبلغ تسهیلات
یکی دیگر از متغیرهایی که پویایی و وسعت فعالیت بانک‌ها را به تصویر می‌کشد , تعداد و حجم تسهیلاتی است که بانک به مشتریان حقیقی و حقوقی خود پرداخت کرده است؛ هر چه بانک بتواند در یک بازه زمانی تعداد تسهیلات بیشتری را با حجم بیشتری پرداخت کند، به این معناست که توانسته است میزان نفوذ خود در بازار و سهم بازاری خود را در قیاس با سایر رقبا افزایش دهد. در سوی مقابل، در صورتی که میزان و تعداد تسهیلات اعطا شده از سوی بانک‌ها کاهش یابد، به این معناست که بانک یاد شده احتمالا بخشی از بازار هدف خود را به رقبا واگذار کرده است. بررسی ترازنامه «بانک قرض الحسنه مهر ایران» نشان می‌دهد که این بانک در سال‌های گذشته توانسته میزان تسهیلات اعطایی خود را هم به لحاظ تعداد تسهیلات و هم به لحاظ میزان تسهیلات به میزان چشمگیری افزایش دهد. واکاوی ترازنامه «بانک قرض الحسنه مهر ایران» نشان می‌دهد که این بانک در مجموع در سال ۱۳۹۵ تعداد ۵۰۰ هزار و ۵۰۰ فقره تسهیلات به اشخاص حقیقی و حقوقی اعطا کرده است. البته تعداد تسهیلات اعطایی از سوی این بانک در سیر زمان نه‌تنها ثابت نمانده بلکه با سرعت چشمگیری افزایش یافته است؛ به طوری که بانک مذکور در پایان سال ۱۳۹۷ , بیش از یک میلیون و۲۳۴ هزار فقره تسهیلات اعطا کرده است که با توجه به شرایط اقتصاد کلان و التهابات این دوره رشد چشمگیری بوده است.
به لحاظ حجم تسهیلات نیز «بانک قرض الحسنه مهر ایران» رشد چشمگیری را در سال‌های گذشته تجربه کرده است؛ رقم کل تسهیلات اعطا شده از سوی بانک مذکور در سال ۱۳۹۵ بیش از ۴ هزار میلیارد تومان بوده که در پایان سال ۱۳۹۷ به بیش از ۱۶ هزار میلیارد تومان افزایش یافته است. یکی دیگر از معیارهایی که سلامت و قدرت فعالیت بانکی را به تصویر می‌کشاند تعداد سپرده‌هایی است که در بانک افتتاح می-شوند. بررسی ترازنامه «بانک قرض الحسنه مهر ایران» نشان می‌دهد که در سال ۱۳۹۵ تعداد کل سپرده‌های این بانک حدود ۴ میلیون و ۳۰۰ هزارواحد بوده است. تعداد سپرده‌های «بانک قرض الحسنه مهر ایران» در سال‌های گذشته به طور پیوسته افزایشی بوده و در پایان ۳ ماه ابتدایی سال جاری به بیش از ۶ میلیون و ۵۱۵ هزار واحد رسیده است. به عبارتی دیگر در این بازه زمانی کوتاه، تعداد سپرده‌های بانک یاد شده حدود ۵۰ درصد افزایش یافته است؛ که در قیاس با فعالیت سیستم بانکی ایران رشد قابل ملاحظه‌ای است. البته نکته مهمی که لازم است توجه شود این است که تعداد سپرده‌ها به تنهایی نمی‌تواند میزان استقبال مشتریان را از بانک نمایندگی کند؛ چرا که بسیاری از مشتریان قبلی می‌توانند با حساب‌های قبلی خود کار کرده و پس‌انداز خود را در آن حساب‌ها افزایش دهند.
کاهش چشمگیر مطالبات معوق
یکی از مهمترین متغیرهایی که سلامت فعالیت بانک‌ها را نمایندگی می‌کند حجم و تغییرات مطالبات غیرجاری بانک است. مطالبات غیرجاری متغیری است که در بلندمدت می‌تواند حجم قابل توجهی از دارایی‌های بانک‌ها را از وضعیت متعارف و از دسترس فعالیت بانک خارج کند. بررسی ترازنامه «بانک قرض الحسنه مهر ایران» نشان می‌دهد این بانک در خصوص میزان مطالبات معوق و تغییرات آن عملکرد مطلوب و رضایت‌بخشی داشته است؛ به طوری که نه‌تنها حجم مطالبات غیرجاری در ترازنامه این بانک نسبت به کل حجم مطالبات غیر جاری در اقتصاد پایین بوده بلکه روند آن در سال‌های اخیر نسبت به ساختار بانکی اقتصاد ایران مثبت بوده است. بر اساس گزارش‌های منتشر شده از سوی این بانک، حجم مطالبات غیرجاری در سال ۱۳۹۵ حدود ۵۸ میلیارد تومان بوده است. این رقم با طی یک روند رشد خفیف در ۳ ماه ابتدایی سال جاری به حدود ۲۲۱ میلیارد تومان افزایش یافته است. این حجم از مطالبات معوق اگر چه می‌تواند قابل مدیریت و در آینده رو به بهبود باشد، اما در مجموع و در قیاس با روند مطالبات در سیستم بانکی ایران عملکرد قابل قبولی است. بنابراین به طور کلی می‌توان گفت «بانک قرض الحسنه مهر ایران» ضمن اینکه در سال‌های گذشته خود را از گزند التهابات اقتصادی در مصون دارد، مسیر رو به توسعه‌ای را در پیش گرفته است.
ارسال نظر