تاریخچه روزهای سیاه بازار سهام
سه‌شنبه سیاه
شاید بزرگ‌ترین و مخرب‌ترین سقوط بازار سهام را بتوان به تجربه آمریکا در سال ۱۹۲۹ نسبت داد که این روز در تاریخ آمریکا به «سه‌شنبه سیاه» معروف شده است. بزرگی سقوط به حدی بود که متعاقب آن یک رکود بزرگ اقتصادی نه تنها در آمریکا، بلکه در سایر کشور‌های جهان به‌ویژه اروپا اتفاق افتاد که ما امروزه از آن به «رکود بزرگ یا Great Depretion» یاد می‌کنیم. در دهه ۲۰ میلادی، پس از جنگ جهانی اول روستایی‌های آمریکایی با دیدی خوش‌بینانه و به امید زندگی بهتر و پررونق تر، به شهرهایی با جمعیت بیشتر مهاجرت کردند. درحالی‌که شهرهای آمریکایی در حال پیشرفت و رونق بودند این مهاجرت از یک طرف بی‌توجهی به صنعت کشاورزی آمریکا و از طرف دیگر بیشترین مقدار خطرات سفته‌بازی را در بازار بورس به همراه داشت. علاوه‌بر بخش کشاورزی اقتصاد آمریکا دچار مشکلات دیگری نیز بود، چرا که در این سال تولید فولاد کاهش یافته بود، ساخت‌وساز کم شده بود، فروش خودرو کاهش یافته بود، و مصرف‌کنندگان بدهی زیادی بالا آورده بودند.
به دنبال این اتفاقات در ۲۵ مارس سال ۱۹۲۹، پس از هشدار فدرال رزرو مبنی بر سقوط کوتاه‌مدت بازار سهام، سرمایه‌گذاران به‌سرعت شروع به فروش سهام کردند و بازار سهام را در معرض یک سقوط بزرگ‌تر قراردادند. این فروش باعث می‌شد تا سوداگران به نگهداری پول نقد روی آورند و تقاضای پول به شدت رشد کرد. دو روز بعد، یک بانکدار بزرگ اعلام کرد که شرکت او مبلغ ۲۵ میلیون دلار اعتبار برای جلوگیری از سقوط بازار پرداخت خواهد کرد. این حرکت بحران مالی را موقتا متوقف کرد و تقاضای پول از ۲۰ تا ۸ درصد کاهش یافت. با این حال باوجود همه این مشکلات اقتصادی و بسته بودن بازار در ماه مارس و مه سال ۱۹۲۹، رشد سهام در ماه ژوئن از سر گرفت و دستاوردهای آن تا اوایل سپتامبر ۱۹۲۹ تقریبا بی‌وقفه ادامه داشت. به طوری که به‌طور متوسط داو جونز بین ژوئن و سپتامبر بیش از ۲۰ درصد سود داشت.
ارزش بازار میانگین صنعتی داو جونز طی ۹ سال فعالیت حدود ۱۰ برابر شده بود و اوج آن در تاریخ ۳ سپتامبر، ۱۹۲۹ حدود ۱۷/ ۳۸۱ شده بود. وضعیت مالی بازار در تاریخ ۱۸ سپتامبر سال ۱۹۲۹، دچار تحول شد و قیمت در بورس اوراق بهادار نیویورک (NYSE) چند روز پس از هشدار کارشناسان مالی به‌طور چشمگیری سقوط کرد. در ۲۴ اکتبر که به پنج‌شنبه سیاه معروف است بازار ۱۱ درصد از ارزش خود را در ابتدای بازگشایی معاملات از دست داد. سه‌شنبه سیاه، ۲۹ اکتبر سال ۱۹۲۹، حدود ۱۶ میلیون سهام معامله شد و بحران فروش به اوج خود رسید. وضعیت به‌گونه‌ای بود که برخی از سهم‌ها در هیچ قیمتی در آن روز، هیچ خریداری نداشتند. شاخص داوجونز ۳۰ واحد دیگر یعنی حدود ۱۲ درصد، کاهش یافت. حجم سهام معامله شده در۲۹ اکتبر سال ۱۹۲۹ رکوردی بود که برای نزدیک به ۴۰ سال شکسته نشد.
بحران مالی ۲۰۰۸
در تاریخ آمریکا بعد از تجربه سه‌شنبه سیاه و تجربه رکود بزرگ، تجربیات مشابهی در خصوص سقوط شاخص سهام اتفاق افتاده است. یکی دیگر از تجربیات قابل توجه تجربه ابتدای قرن حاضر بود که همزمان با بحران مالی بزرگ اتفاق افتاد. اگر چه ترکیدن حباب در بازار مسکن مهم‌ترین علت رکود یاد شده بود اما بازار سهام نیز به‌زودی از این بحران تاثیر پذیرفت. بررسی‌ها نشان می‌دهد که مانند دوشنبه سیاه هفته قبل و تجربه سقوط سهام در دهه رکود عمیق، در سال ۲۰۰۸ نیز سقوط سهام پس از یک بهبود روند مداوم اتفاق افتاد. شاخص سهام ایالات متحده در اکتبر ۲۰۰۷ زمانی که شاخص میانگین صنعتی داو جونز از ۱۴ هزار نقطه واحد بالاتر رفت، به اوج خود رسیده بود. به این معنی که تا قبل از شروع سقوط سهام، شاخص سهام یک روند صعودی را طی کرده بود و سرمایه‌گذاران برای مدت زیادی در این بازار به سودگیری مشغول بودند. ابتدای ششم اکتبر و در طول هفته، میانگین صنعتی داوجونز پایین‌تر از پنج دوره بسته شد.
حجم مبادلات نیز پایین آمد. میانگین صنعتی داوجونز، در بدترین سقوط هفتگی‌اش، ۸۷۴/ ۱ واحد معادل ۱۸ درصد کاهش یافت. دیگر شاخص معتبر یعنی شاخصن S&P۵۰۰ نیز بیش از ۲۰ درصد کاهش یافت. پس از رسیدن به نقطه اوج این بازار وارد یک افت بارز شد. به طوری که در اکتبر ۲۰۰۸، شاخص سهام آمریکا شتاب رو به پایین قابل‌توجهی به خودگرفت. در نتیجه این روند نزولی در مارس ۲۰۰۹، میانگین داوجونز به حدود ۶۶۰۰ رسید. به این معنی که پس از شروع سقوط ارزش سهام، به مدت ۱۷ ماه شاخص داوجونز حدود ۵۰ درصد افت کرد. این در حالی بود که در رکود بزرگ در بازه زمانی مشابه شاخص مذکور حدود ۵۵ درصد افت تجربه کرده بود.
ارسال نظر