انسان‌های خودشیفته چطور با شما بازی می‌کنند؟

میترا فتحی /مربی بین‌المللی هوش هیجانی و اجتماعی /[e-mail] روابط انسانی ما تحت تاثیر شخصیت‌ها، اختلالات شخصیتی، ذهنیت‌ها، تله‌های ذهنی، هیجانات و رفتار‌های ما هستند. هر یک از ما برای برخورد با مشکلات درونی‌مان سبک خاصی را انتخاب می‌کنیم. مثلا برخی از انسان‌هایی که احساس شرم عمیقی درون خود دارند، انتخاب می‌کنند که تسلیم شوند، اعتماد به نفس خود را از دست بدهند و مانند انسان‌های ضعیف رفتار کنند. برخی دیگر تظاهر را انتخاب می‌کنند. آنها تصمیم می‌گیرند که تظاهر کنند که هیچ مشکلی وجود ندارد و همه چیز طبیعی و عادی است. اما برخی واکنش حمله و دفاع را انتخاب می‌کنند. این دسته برای اینکه شرم‌های درونی خود را بپوشانند و از آشکار شدن آنها جلوگیری کنند، تصمیم می‌گیرند که نقاب انسان آسیب‌ناپذیر و قدرتمند را بزنند. انسان‌های خودشیفته از دسته دوم هستند. آنها نقاب‌های مختلفی از قدرت را بر چهره می‌زنند، طوری که انسان‌های معمولی که اطلاعات کافی ندارند، گمان می‌کنند که این دسته از افراد بسیار با اعتماد به نفس و با قدرت هستند. اما واقعیت چنین نیست. انسان‌های خود شیفته نقابی از قدرت و اعتماد به نفس دارند، اما از درون شیشه‌ای و شکننده هستند. آسیب‌پذیری آنها بسیار بالا است و هر چه این آسیب‌پذیری بالاتر باشد، نقاب قدرت آنها نیز ضخیم‌تر می‌شود.

شخصیت خودشیفته درون همه ما وجود دارد اما زمانی که از حد تعادل و انطباق با شخصیت‌های دیگرمان خارج شود به اختلال شخصیتی تبدیل شده و دردسر‌ساز می‌شود. در این مقاله می‌خواهیم چند بازی از بازی‌های روانی انسان‌های خودشیفته را در تعاملات اجتماعی شان برای شما شرح دهیم تا با این آگاهی جدید خود را از گزند این اختلال شخصیتی در روابط‌تان حفظ کنید.

۱- انسان‌های خودشیفته غالبا دیگران را تحقیر می‌کنند. بسیاری از آنها تا زمانی که تهدیدی برای شان محسوب نشوید انسان‌های مهربان و حمایت‌کننده‌ای به نظر می‌رسند. اما حواس تان باشد که اگر لحظه‌ای احساس کنند که برتر و بالاتر از آنها هستید، فورا با شما برخورد تحقیرگرانه خواهند داشت. آنها برای حفظ برتری خود، شما را تحقیر می‌کنند. آنها شما را تحقیر می‌کنند تا حقارتی را که درون خود احساس می‌کنند، بپوشانند.

۲- انسان‌های خودشیفته شما را سرزنش می‌کنند. این افراد سرزنش‌گران ماهری هستند. البته لازم است بدانید هر کسی که سرزنش می‌کند، لزوما خودشیفته نیست.

۳- خودشیفته‌ها خود را پر اهمیت تر از شما می‌دانند. آنها طوری با شما برخورد می‌کنند که انگار خودشان درجه اول اهمیت بوده و شما در اولویت‌های بعدی قرار دارید. از نظر آنها شما پایین‌تر و کم‌اهمیت‌تر هستید و از این رو، احترام و توجه، مختص آنها است، نه شما!

۴- انسان‌های خودشیفته باید کم بودن شما را به همه نشان دهند! یکی از رفتار‌های انسان‌های خودشیفته این است که آنقدر شما را در جمع به چالش بکشند تا به همه ثابت کنند که شما پایین‌تر از آنها هستید. مثلا اگر در یک جمع علمی با یک خودشیفته واقعی برخورد کنید، آنقدر شما را به چالش می‌کشد تا به همه ثابت کند که چندان دانشی ندارید.

۵- انسان‌های خودشیفته تا وقتی شما را دوست دارند که تسلیم آنها باشید. تا زمانی که آنها را برتر و بالا‌تر از خود بدانید و آنها را تحسین و تایید کنید، از خطر رفتار‌های تدافعی و پرخاشگرانه آنها در امان خواهید بود. اما زمانی که احساس کنند که شما مستقل شده‌اید، اعتماد به نفس پیدا کرده‌اید و در خدمت آنها نیستید، شروع به پرخاش، سرزنش و تحقیر شما می‌کنند و حتی ممکن است رابطه خود را با شما قطع کنند.

۶- از انسان‌های خودشیفته توقع همدلی نداشته باشید. برای خودشیفته‌ها اولین کسی که مهم است خودشان هستند، بنابراین، با وجود این حجم از خود‌خواهی هیچ‌وقت نمی‌توانند درک کاملی از شما، احساسات، نیاز‌ها و خواسته‌هایتان داشته باشند. بنابراین، اینکه توقع داشته باشید که از جانب آنها درک شوید، توقعی بالا‌تر از توانایی و درک آنها است.

۷- خودشیفته‌ها تمایل به کنترل‌گری دارند و به شما دستور می‌دهند. از آنجا که انسان‌های خودشیفته از احساس نا امنی عمیق درونی رنج می‌برند، تمایل دارند که همه چیز را تحت تسلط خود داشته باشند. برای آنها بسیار دردناک است که مسائل را خارج از کنترل و تسلط خود ببینند زیرا آن هنگام مجبورند که با احساسات دردناک درونی خود اعم از احساس نا امنی، ترس‌های مختلف، شرم و احساس نا‌چیز بودن مواجه شوند. این افراد تمایل زیادی به دستور دادن به دیگران دارند. در واقع، درخواست‌های آنها بیشتر یک دستور است تا یک درخواست و سرپیچی از آن عواقبی را برای شما به همراه خواهد داشت.

۸- خودشیفته‌ها اعتماد به نفس شما را می‌گیرند. اگر در برخورد با انسان‌های خودشیفته متوجه شدید که به تدریج اعتماد به نفس خود را از دست می‌دهید، تعجب نکنید. این یک رفتار طبیعی برای خودشیفته‌ها است. از آنجا که آنها تمایل بسیار زیادی برای غالب و برتر بودن دارند، هرگز دوست ندارند که شما را با اعتماد به نفس ببینند. زیرا اعتماد به نفس باعث می‌شود که شما توانایی‌های خود را در معرض نمایش قرار دهید، چه بسا از نظر آنها دوست‌داشتنی‌تر و جذاب‌تر از آنها به نظر بیایید. پس، در نتیجه، آنها باید بال و پر شما را بچینند تا خود را بالا نگه دارند.