دو نگاه به مدیریت برف

فرید قدیری/ دبیر گروه مسکن کارنامه مدیریت شهری پایتخت در بارش اخیر، اگر از دو نگاه بررسی شود، افق‌های کاملا متفاوت از «سرنوشت کلان‌شهر تهران هنگام بحران‌های طبیعی» پیش روی مدیران قرار می‌دهد. بارش سنگین برف از بامداد یکشنبه گذشته که البته روزها قبل از سوی سامانه‌های متنوع هواشناسی داخلی و خارجی پیش‌بینی و هشدار آن داده شده بود، در عمل باعث غافلگیری مسوولان شد.

غالب معابر شهر دست کم تا سه‌شنبه (یعنی سه روز پس از بارش)، وضعیت «فوق‌العاده سخت و پرریسک برای تردد پیاده و سواره» داشت؛ به‌طوری‌که خانواده‌های دارای فرزند محصل بعد از دو روز تعطیلی، سه‌شنبه به علت عدم برف روبی موثر معابر و در نتیجه لغزندگی خیابان‌ها، با ساعت‌ها تاخیر ناشی از سرعت پایین حرکت در معابر، موفق به هدایت دانش‌آموزان به مدارس شدند. در این میان، شبکه حمل‌ونقل عمومی که در حالت طبیعی، از کمبود شدید ناوگان رنج می‌برد، در نقش «آلترناتیو» کارآمد خودروی شخصی، عملا مردود شد؛ به‌طوری‌که بعد از شیفت اکثر تهرانی‌ها به مترو و اتوبوس و تاکسی در اولین روز برفی (یکشنبه)، مواجهه با معطلی و ازدحام در ایستگاه‌ها سبب شد در روز بعد، سفرهای شغلی، ضروری و کاری مجددا به خودروی شخصی منتقل شود. نگاه «ساده انگارانه»، کارنامه‌ای با نتیجه «موفقیت مدیریت شهری براساس امکانات موجود» از عملکرد مجموعه نهادها، سازمان‌ها و دستگاه‌های مسول هدایت پایتخت در مواقع بحران، ارائه می‌دهد. اما نگاه «واقع بینانه» مشخص می‌کند: پایتخت در مواجهه با بحران‌های ناشی از حوادث طبیعی یا غیرطبیعی، به شدت آسیب‌پذیر، ناتوان و منفعل است. قابل قبول نیست مصائب مدیریت شهری در کمبود اعتبار و بدهی سنگین به پیمانکاران، به امور حیاتی شهر سرایت کند.