چالش‌های فقدان ارتباط بانکی با سایر کشورها
فرض کنید شما یک تاجر بزرگ فرش هستید و یک تولیدی با تعداد زیادی کارگر و قالیباف دارید که محصولات تولیدی آنها در بازارهای بین‌المللی به فروش می‌رسد. وقتی شما در یک نمایشگاه خارجی شرکت می‌کنید و مشتریان مناسبی برای فرش‌های خود پیدا می‌کنید، اکنون زمان آن است که با تحویل کالای مورد نظر پول خود را دریافت کنید. در این‌جا شاید تصور کنید این فرآیند خیلی ساده است خریدار پول خود را که برای مثال یک وجه بین‌المللی نظیر دلار یا یورو است به شما داده و شما نیز کالا را تحویل می‌دهید. همانند بسیاری از معاملات داخلی داد و ستد در مبالغ بالا به‌ندرت به‌صورت پرداخت نقدی با پول انجام می‌گیرد. به‌طور معمول در معاملات روزانه شما یا شماره کارت فرد فروشنده را می‌گیرید یا شماره حسابی از او برای واریز پول دریافت می‌کنید و وجه مورد نظر را به او انتقال می‌دهید.
در فضای بین‌المللی نیز این دادوستد به علل مختلف نظیر آنچه بیان شد همچنین حفظ امنیت و شفاف بودن معاملات در سیستم اقتصادی کشورها از طریق کانال‌های بانکی صورت می‌گیرد. برای مثال خریدار فرش شما پول مورد نظر را در یکی از بانک‌های کشور خود که دارای ارتباط بانکی با کشور ما است واریز کرده و پول شما پس از واریز از کانال بانکی به حساب شما در کشور وارد می‌شود. اما در نبود چنین کانالی چه اتفاقی می‌افتد؟ بانک‌ها واسطه‌های مالی و مرجع اصلی در دادو ستدهای مالی هستند. در نبود ارتباط بانکی بین کشور ما با کشورهای دیگر صادرکنندگان و واردکنندگان ناگزیرند از روش‌های دیگری استفاده کنند که هم امنیت پایینی دارد و هم بسیار زمانبر است. برای مثال شما به خریدار فرش خود می‌گویید به یک صرافی که مورد تایید شما است مراجعه کرده پول مورد نظر را به حساب او واریز کند سپس صرافی ضمن کسر کارمزد خود از مبلغ دریافتی، به صرافی دیگر در کشور اعلام کند که معادل ریالی آن را به شما بدهد.
اما این مشکل در مقابل سایر مشکلاتی که از فقدان کانال بانکی نشات می‌گیرد بسیار کوچک و پیش‌پا افتاده به‌نظر می‌رسد. یکی از مهم‌ترین مزایای وجود ارتباط قوی بانکی بین کشورها امکان ایجاد اعتبار اسنادی یا اِل‌سی به فروشنده است. اعتبار اسنادی همان‌طور که از نام آن نیز مشخص است، سندی است که اعتبار خریدار را نزد فروشنده تضمین می‌کند. به زبان ساده همانند این است که شما بین یک خریدار و فروشنده در بازار قرار بگیرید و بیان کنید که من ضمانت می‌کنم فرد خریدار در زمان تحویل کالا یا زمانی که با توافق طرفین تعیین شده است، پول مورد نظر را پرداخت می‌کند و اگر نتوانست بدهد خودم آن را پرداخت می‌کنم. در اعتبار اسنادی بانک متعهد می‌شود که میزان پرداختی خریدار به فروشنده در تاریخ قرارداد آنها به‌موقع و با مبلغ صحیح پرداخت می‌شود و در صورت عدم پرداخت بانک باید باقیمانده این مبلغ یا تمام مبلغ خرید را به فروشنده بدهد. اما کاربرد اصلی اعتبار اسنادی چیست؟
چرا بسیاری از صنعت‌گران، صادرکنندگان و واردکنندگان یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های خود را نبود کانال بانکی و به‌طور خاص عدم‌توانایی در صدور اعتبار اسنادی ذکر می‌کنند؟ در معاملات بزرگ رقم‌های جابه‌جا شده اغلب مبالغ هنگفت و سنگینی هستند که حتی داشتن یک روز آن در حساب خریدار برای او مهم است. فرض کنید شما مواد اولیه فرش‌های تولیدی خود را از خارج کشور وارد می‌کنید که حجم مالی آن بسیار بالا است یا به‌عبارتی پولی که باید در این زمینه هزینه کنید مبلغ هنگفتی است. شما مواد مورد نیاز خود را به کارخانه کشور مبدا سفارش می‌دهید و آنها بیان می‌کنند درخواست شما ظرف مدت ۶ ماه انجام خواهد شد چون تولید این مقدار مواد اولیه زمانبر است. در صورت وجود ارتباط بانکی مناسب بین کشور ما با آن کشور، نیازی نیست شما پول مورد نظر را الان پرداخت کنید و جنس مورد نیاز خود را ۶ ماه آینده تحویل بگیرید. گشایش یک اعتبار اسنادی به کارخانه مبدا این تضمین را می‌دهد که به‌محض آماده شدن سفارش پول آن به‌صورت کامل پرداخت خواهد شد. حال فرض کنید این ارتباط وجود نداشته باشد.
شما باید مبلغ زیادی را به فروشنده بدهید و ۶ ماه در انتظار باشید؛ در این بازه زمانی مبلغ مورد نظر از دست شما خارج شده و قدرت نقدینگی شما را کاهش می‌دهد. ممکن است دستمزد کارگران شما به تعویق بیفتد و متعاقبا بهره‌وری آنها کاهش یابد، توان تبلیغاتی شما کاهش می‌یابد و در رقابت با سایر فروشندگان در بازار جایگاه شما تنزل می‌کند، ممکن است نیاز به تعمیر یا تعویض برخی دستگاه‌ها داشته باشید که چون پولی ندارید فعلا از انجام آن امتناع کنید، ممکن است برخی هزینه‌های پیش‌بینی نشده اتفاق بیفتد و در نبود پول کافی شما را دچار دردسر کند، شما برخی هزینه‌های خود را در قالب وام یا قرض از سایرین تامین کرده‌اید که خارج شدن این حجم از پول شما ممکن است بازپرداخت این دیون را نیز تعویق بیندازد یا توانایی شما را برای دریافت تسهیلات جدید از بین ببرد، در این ۶ ماه امکان برنامه‌ریزی و انجام اقداماتی برای گسترش فعالیت شما وجود ندارد و ممکن است شما از روند حرکتی بازار عقب بیفتید و با کاهش تقاضا ظرفیت تولیدی شما نیز کاهش یابد.
به‌طور کلی خروج نقدینگی قدرت برنامه‌ریزی و رقابت‌پذیری صنایع را کاهش می‌دهد. در مورد صادرات نیز وضع به همین صورت است، ممکن است خریداران فرش به شما بگویند تعداد زیادی فرش برای حضور در نمایشگاهی می‌‌خواهند که به‌طور حتم تمامی آنها در آن‌جا فروخته خواهد شد اما در حال حاضر پول کافی برای خرید از شما ندارند. در صورت وجود اعتبار اسنادی شما به‌راحتی و بدون استرس عدم‌پرداخت، وارد معامله می‌شوید اما در فقدان اعتبار اسنادی شما ناگزیرید یک تقاضای مناسب برای کالای خود را از دست بدهید. بنابراین نبود کانال بانکی ضمن افزایش ریسک مبادلات تجاری در سطح بین‌المللی، هم موجب خروج نقدینگی و کاهش قدرت‌رقابت‌پذیری می‌شود، هم ممکن است تقاضا برای کالای صادرکنندگان را کاهش داده یا موجب تاخیر زیاد آنها در رسیدن به پولشان شود. همگی اینها مواردی هستند که در فقدان کانال بانکی گریبان‌گیر فعالان اقتصادی در مبادلات بین‌المللی خود می‌شود.
ارسال نظر