پنج رفتار سمی که شادی را از شما سلب می‌کند

میترا فتحی /مربی بین‌المللی هوش هیجانی و اجتماعی /[e-mail] شاد بودن فقط به این نیست که دائما بخندیم و تحرک داشته باشیم، بلکه شادی می‌تواند همراه با آرامش باشد، یعنی شما می‌توانید شاد باشید اما آرام نیز باشید. برخی از افراد گمان می‌کنند که شاد بودن یعنی بسیار خندیدن و تحرک داشتن. از این رو، این افراد زمانی که آرام هستند، فکر می‌کنند که مشکلی وجود دارد و غمگین شده‌اند. آنها شادی همراه با آرامش را نمی‌شناسند. به عبارت دیگر، زمانی می‌گوییم که فردی شاد است که غمگین نباشد و دنیا را رنگین ببیند و این حالت می‌تواند هم با خنده و تحرکات ناشی از آن و هم همراه با آرامش و آرام بودن باشد. شادی یکی از احساسات زیر مجموعه عشق است و خدا انسان‌های شاد را دوست دارد.

شاد بودن هدفی است که بسیاری از مردم یا آرزوی آن را دارند یا در جست‌وجوی آن هستند. شادی چیزی نیست که به دنبال آن بگردید. اشتباه بسیاری از مردم این است که به دنبال شادی می‌گردند. شادی همین جا، درون شما است. نیازی نیست جای دیگری به دنبال آن بگردید. در این مقاله می‌خواهیم پنج رفتار سمی مهم را که شادی را از شما سلب می‌کنند برای شما شرح دهیم. شاید شما هم گرفتار این پنج رفتار باشید و پس از خواندن این مقاله تصمیم بگیرید که ترک این رفتار‌ها را تمرین کنید:

۱. سرزنش خود. یکی از مهم‌ترین رفتار‌هایی که باعث می‌شود شما شاد نباشید، سرزنش کردن خود است. والد سرزنشگر درون شما هیچ‌وقت اجازه نمی‌دهد که شاد باشید و از زندگی لذت ببرید. او غالبا سعی می‌کند که جدی باشد، اشتباه نکند، مقبول باشد، مهم باشد، تایید بگیرد و کامل باشد. این شخصیت درون شما غالبا در حال سرزنش شما است و دائما از شما می‌خواهد که کامل و بی نقص باشید. اما از آن‌جاکه شما انسانی همراه با اشتباهات و ضعف‌های خود هستید، او دائما در حال نصیحت کردن و سرزنش شما است.  سرزنش خود ممنوع! شاید فکر کنید که با این سرزنش‌ها خود را تنبیه و تصحیح می‌کنید؛ اما لازم است بدانید که مضرات سرزنش خود بسیار بیشتر از فواید آن است. شما با سرزنش خود نشان می‌دهید که خود را دوست ندارید. همچنین، به خود می‌گویید که مستحق تنبیه و تحقیر شدن هستید. دائما به خود این پیام را می‌رسانید که اشتباهی و ناکافی هستید. تمامی این پیام‌ها تنها یک چیز را می‌رسانند: «تخریب عزت نفس (حرمت نفس)» انسانی که عزت نفس سالمی ندارد، نمی‌تواند شاد باشد، پس دست از سرزنش خود بردارید، خود را بپذیرید و برای جبران اشتباهات و کاستی‌ها کاری انجام دهید.

۲. محکوم دیدن خود. بعضی از انسان‌ها خود را در این زندگی محکوم می‌دانند. آنها هیچ‌وقت نمی‌توانند به معنای واقعی شاد باشند؛ زیرا دائما فکر می‌کنند که در حق‌شان ظلم شده و در تغییر شرایط خود ناتوان هستند. انسانی که خود را محکوم و در حبس ببیند کاری ندارد جز شکایت کردن، گریه کردن، فریاد کشیدن

۳. قضاوت خود. شما به محض اینکه نقش قاضی را بازی کنید، آرامش و شادی را از خود سلب می‌کنید. قضاوت خود یعنی اینکه «تو خوب نیستی»، «تو کافی نیستی»، «باز هم اشتباه کردی»، «کامل نیستی»، «بعضی از بخش‌های تو باید سانسور شود» و... زمانی که قضاوت درون فعال می‌شود، در حقیقت فرد دچار بغض نسبت به خود شده است. حالا شروع به موشکافی خود، سرزنش خود، مقایسه خود و سرکوب خود می‌کند. هیچ فردی در دنیا با این رفتار‌ها نمی‌تواند شاد باشد. راهکار چیست؟ مراقبت از خود، دوست داشتن خود و پذیرش خود را یاد بگیرید و تمرین کنید، و دست از قضاوت و تحقیر کردن خود بردارید.

۴. محروم کردن خود. بسیاری از افراد ناخودآگاه خود را از تامین نیاز‌ها و خواسته‌های خود محروم می‌کنند. به‌عنوان مثال، نیاز به احترام، نیاز به آرامش، نیاز به عشق، صمیمیت، ابراز خود، دوست داشتن و دوست داشته شدن، تعلق داشتن، ثروت داشتن، شاد بودن و... جالب است بدانید که بسیاری از افراد حتی خود را از تامین نیاز‌های غریزی خود، مثل آب خوردن نیز محروم می‌کنند، یعنی ممکن است ساعت‌ها تشنه بمانند و متوجه نشوند که بدن شان به آب نیاز دارد! انسانی که خود را دوست دارد، نسبت به نیاز‌ها و رفع نیاز هایش آگاه است و خودآگاه یا ناخودآگاه دست به محروم کردن خود نمی‌زند.

۵-جلوگیری از دوست‌داشته شدن خود. برخی از افراد اجازه نمی‌دهند که دیگران دوست شان بدارند، مانند آن‌هایی که تا یک نفر به ایشان ابراز صمیمیت و محبت می‌کند، سریع شکسته نفسی می‌کنند یا درصدد دو برابر جبران محبت بر می‌آیند. این افراد در حقیقت اجازه نمی‌دهند که دوست داشته شوند. یا افرادی که بی احترامی را به راحتی به خود روا می‌دانند، یا رفتار‌هایی مرتکب می‌شوند که به ایشان بی احترامی شود یا خودشان به دیگران بی احترامی می‌کنند نیز خود را از داشتن احترام محروم می‌کنند.

۶- مقایسه خود با دیگران. شما تا زمانی که خود را با دیگران مقایسه می‌کنید، نمی‌توانید طعم شیرین شادی را بچشید. افرادی که غالبا خود را با دیگران مقایسه می‌کنند آرامش ذهنی را از خود سلب کرده و دائما در اضطراب برتری داشتن نسبت به دیگران یا کاستی‌های خود هستند. اگر می‌خواهید انسان بالغ و شادی باشید، خود را همان‌طور که هستید دوست بدارید و ارزشمند بدانید. هیچ‌کس در طول تاریخ بشریت مثل شما نبوده است؛ زیرا شما منحصر به فرد خلق شده‌اید و اثر انگشت مخصوص به خود را دارید، پس از دیگران کمتر یا بالاتر نیستید. بهترین کار این است که به‌جای مقایسه خود با دیگران، برای خود اهدافی را تعیین و بر آنها تمرکز کنید. تمرین کنید که خود را با دیروز خود مقایسه کنید و نه با دیگران و برای پیشرفت و بهتر شدن تلاش کنید.