حلقه مفقوده کیفیت ساخت‌وسازها

عضو هیات‌مدیره سازمان نظام مهندسی ساختمان معتقد است چالش کلیدی پایین بودن سطح کیفیت ساخت‌وساز‌ها عدم‌استفاده از توان مهندسی کشور است. حمزه شکیب، عضو هیات‌مدیره سازمان نظام مهندسی ساختمان با اشاره به حادثه تلخ زلزله استان کرمانشاه به «دنیای اقتصاد» می‌گوید: نکته‌ای که عمق فاجعه را نشان می‌دهد عدم توجه به مدیریت بحران قبل از وقوع حوادثی همچون زلزله است. به این معنا که در کشور به جای آنکه روی موضوع پیشگیری و افزایش تاب‌آوری شهرها تمرکز شود به موضوع مدیریت بحران پس از حادثه توجه می‌شود نمونه آن در نظر گرفتن ردیف بودجه‌ای تحت عنوان «جبران خسارت» در بودجه سالانه کشور است. این در حالی است که در حوزه مدیریت بحران پس از حادثه نیز ضعف‌های جدی مشاهده می‌شود و به‌نظر می‌رسد کارآیی مدیریت بحران در کشور در سطوح پایینی قرار دارد. او ادامه می‌دهد: در زمان بروز حوادثی همچون زلزله اخیر قاعدتا باید مدیریت بحران کشور کنترل اوضاع را در اختیار داشته باشد، اما متاسفانه مشاهده می‌شود سیستمی به نام مدیریت بحران فقط روی کاغذ است و نکته مهم‌تر آنکه در حوزه پیشگیری نیز عملیات مهم و بزرگی انجام نشده است.

عضو پیشین شورای شهر تهران به تخریب ساختمان بیمارستان تازه افتتاح شده در شهرستان سرپل ذهاب اشاره می‌کند و می‌گوید: عامل اصلی در تخریب این ساختمان و سایر ساختمان‌های نیمه مرتفع بر اثر زلزله به دلیل بی‌برنامگی و عدم‌اعتقاد مدیران به اجرای برنامه‌های مکتوب و مصوب است. به گفته وی این در حالی است که کشور از پتانسیل مهندسی توانمندی برخوردار است. شکیب به ظرفیت مهندسی موجود در شهر تهران اشاره می‌کند و می‌گوید: درحال حاضر در شهر تهران بیش از ۱۰۰ هزار مهندس وجود دارد که از این تعداد بیش از ۵۰ هزار نفر دارای پروانه اشتغال به کار مهندسی هستند، اما به‌نظر می‌رسد نظام کنترل ساخت از مرحله صفر تا زمان بهره‌برداری و حتی بعد از بهره‌برداری شامل طراحی، نظارت و مجری ذی‌صلاح دارای ایرادات جدی است و این مشکلات ساختاری باید از طریق متولی ساخت‌وساز در کشور یعنی وزارت راه و شهرسازی رفع شود تا متوجه شویم چرا در یک ساختمان در حال ساخت از مجری ذی‌صلاح استفاده نمی‌کند یا اگر استفاده می‌کند به‌گونه‌ای است که آن مجری ذی‌صلاح عملا هیچ نقشی در ساخت‌وساز ندارد.

او تاکید می‌کند: برای مقابله و رفع این ایرادات ساختاری باید به سراغ راهکار رفت. به این معنا که حق‌الزحمه مهندسان ناظر به صورت کامل پرداخت شود و بروز هر گونه تخلف، هم برای سرمایه‌گذار و هم برای مهندسان مقرون به صرفه نباشد. از این رو باید به سمت اصلاح قانون پیش برویم. شکیب با بیان اینکه از توان و پتانسیل اعضای نظام مهندسی به درستی استفاده نمی‌شود، می‌گوید: در کنار اصلاح قانون باید به فرهنگ‌سازی نیز توجه شود؛ چراکه با وقوع هر حادثه ناخوشایندی یک موجی برای مدیریت و رفع اثرات این حوادث ایجاد می‌شود، اما با گذشت زمان مجددا به فراموشی سپرده می‌شود.

او به انتشار تصاویری از تخریب ساختمان‌های مسکونی در استان کرمانشاه مربوط به پروژه مسکن مهر نیز اشاره می‌کند و می‌گوید: در این پروژه آنچه مسلم است قطعا نظارت و نحوه اجرا با ضعف روبه‌رو بوده است. با این حال این موضوع باید مورد بررسی دقیق قرار گیرد و بعد از آن قضاوت شود که کدام بخش دچار اشکال بوده است. به گفته عضو هیات‌مدیره سازمان نظام مهندسی آنچه در تصاویر منتشر شده مربوط به تخریب ساختمان‌ها وجود دارد ضعف عملکردی این ساختمان‌ها است. او در عین حال باز هم تاکید می‌کند مهم نیست این ساختمان‌ها در چه دوره‌ای ساخته شده مهم آن است که به جای پاس‌کاری مسوولیت‌ها، به ارتقای کیفیت ساخت و سازها توجه شود و از توان مهندسی کشور برای رفع این ایرادات ساختاری استفاده مطلوب شود. در غیر این صورت تکرار این فجایع چیزی جز احساس شرمندگی نسبت به مردم کشور برای مسوولان ندارد.