نقش بیمه در بهبود رفاه خانواده
«ریسک» منشأ پیدایش بیمه
ریشه اصلی پیدایش بیمه را می‌توان وجود عامل ریسک در بطن زندگی انسان دانست. انسان امروزی تقریبا در تمام فعالیت‌های اقتصادی خود با ریسک و نا‌اطمینانی مواجه است. به‌عبارت دیگر، در حال حاضر، به هیچ وجه از پیامد‌های تصمیم اقتصادی خود به‌طور کامل اطلاع ندارد. این در حالی است که اطمینان از پیامد‌های تصمیم همواره یکی از خواسته‌های هر فرد اقتصادی بوده است. نه‌تنها موضوع ریسک فقط مختص تصمیمات اقتصادی نیست، بلکه در زندگی روزمره ریسک به مراتب اهمیت بیشتری دارد. به‌عنوان مثال، فردی که خودرو می‌خرد به‌طور بالقوه در معرض یک حادثه غیر‌منتظره است که نه‌تنها ارزش خودرو بلکه جان خود فرد نیز ممکن است در پی این حادثه به خطر بیفتد. در مقیاس بزرگتر، خطرات احتمالی همواره در کمین منزل محل اقامت خانواده که می‌تواند ناشی از آتش‌سوزی یا هر عامل دیگری باشد، وجود دارد. در این دو مثال اگر حادثه‌های غیر‌منتظره اتفاق بیفتد رفاه خانواده‌های معمولی رو به قهقرا می‌رود. به همین منظور، بیمه به‌عنوان مکانیزمی که آسیب وارده به خانوار را تا حدی جبران می‌کند در زندگی امروزه متداول شده است. نکته قابل‌تامل این است که اگر خانواده «مطمئن» باشد که هیچ گاه حادثه یاد شده اتفاق نمی‌افتد، به هیچ وجه حاضر نیست برای بیمه دارایی خود هزینه کند. به همین دلیل است که ریشه اصلی بیمه را به «نا اطمینانی» یا همان ریسک نسبت داده‌اند. به تعبیری دیگر، بیمه خطرات احتمالی که فرد از وقوع یا عدم وقوع آنها اطمینان ندارد را پوشش می‌دهد.
دو راهی هزینه-فایده
از آنجا که بیمه کردن دارایی یا هر چیز دیگر هزینه دارد، اصولا فرد با یک تصمیم اقتصادی روبه‌رو است. ماهیتا فرآیند بیمه به این گونه است که شرکت بیمه مبلغ دوره‌ای (عمدتا ماهانه) را از فرد می‌گیرد و در صورت وقوع حادثه، خسارت ایجاد شده را پرداخت می‌کند؛ بنابراین فرد زیان ناشی از وقوع احتمالی حادثه را با پرداخت وجوه ماهانه پیش خرید می‌کند به همین خاطر با یک تصمیم هزینه-فایده روبه‌رو است. هر چه فرد وقوع حادثه را با احتمال بیشتری پیش‌بینی کند انگیزه بیشتری برای ورود به بیمه خواهد داشت. البته علاوه‌بر احتمال وقوع حادثه، مقدار حق بیمه پرداختی نیز در تصمیم فرد موثر است. اگر فرد پیش‌بینی کند که مجموع هزینه‌هایی که در طول زمان تا مقطع وقوع حادثه، پرداخت می‌کند بیشتر از زیان حادثه است به احتمال زیاد تصمیم به بیمه دارایی خود نمی‌گیرد. بر عکس، اگر مجموع مبلغ دوره‌ای در مقابل کل هزینه ناشی از وقوع حادثه ناچیز باشد فرد با احتمال بیشتری دارایی خود را بیمه خواهد کرد. از این رو، فرد هنگام تصمیم‌گیری در ورود به بیمه، عمدتا دو عامل «احتمال وقوع حادثه» و «تفاوت مجموع پرداختی از کل هزینه خسارت» را در نظر می‌گیرد.
بهبود رفاه از زاویه آسایش خاطر
رفاه خانواده عمدتا از دو دسته عوامل کمی و کیفی متاثر می‌شود. در دسته کمی، درآمد بالا و پایدار به حد قابل توجهی می‌تواند در افزایش رفاه خانواده نقش‌آفرینی کند. در دسته کیفی، «آسایش خاطر» از وضعیت آینده اقتصادی خانواده، رفاه را متاثر می‌سازد. اگر چه بیمه از هر دو جنبه می‌تواند رفاه خانواده را بهبود ببخشد، اما مهم‌ترین نقش بیمه به جنبه کیفی افزایش رفاه یعنی برگرداندن آسایش خاطر به خانواده یا فرد نسبت داده می‌شود. برای درک بهتر، کافی است صاحب‌خانه‌ای را تصور کنیم که به علت موقعیت جغرافیایی خانه او مدام در معرض زلزله است. پر واضح است که اگر صنعت بیمه‌ای نباشد که خسارت احتمالی را تضمین کند، عدم آسایش خاطر، رفاه او را متزلزل می‌کند. به‌عنوان مثالی دیگر، امروزه هزینه‌های درمان وزن قابل توجهی در سبد خانواده به‌ویژه در طبقات پایین جامعه دارند. به همین خاطر، بیماری‌های احتمالی به‌شدت از زاویه عدم آسایش خاطر رفاه چنین خانواده‌هایی را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد؛ اما بیمه درمان با دریافت مبلغ اندک ماهانه، بیماری‌های احتمالی فرد را بیمه می‌کند.
جنبه کمی بهبود رفاه
یکی دیگر از جنبه‌های افزایش رفاه خانوار از سوی بیمه‌ها افزایش کمی رفاه است. به‌عبارت دیگر، امروزه در کنار بهبود آسایش خاطر، از بیمه‌ها به‌عنوان یک زمینه سرمایه‌گذاری یاد می‌شود. در این خصوص می‌توان به بیمه عمر و سرمایه‌گذاری اشاره کرد. بیمه عمر و سرمایه‌گذاری همزمان با بیمه کردن عمر، امکانات متنوع سرمایه‌گذاری ذخایر حق بیمه پرداختی را در سبد سرمایه‌گذاری شرکت بیمه را در دسترس قرار می‌دهد تا در صورت تحقق خطر فوت یا پس از اتمام قرارداد تامین مالی مورد نیاز فراهم شود. هدف اصلی بیمه‌های عمر ایجاد و جمع‌آوری ذخایر مالی، سرمایه‌گذاری و کسب سود حاصل از سرمایه بیمه عمر و نهایتا ایفای تعهدات بیمه‌گر در قبال استفاده‌کنندگان است. به همین خاطر امروزه بیمه عمر و سرمایه‌گذاری یکی از پر طرفدارترین بیمه‌ها در جهان و به‌خصوص کشور‌های توسعه یافته است.
ارسال نظر