آنها فقط درها را بازکردند - ۷ دی ۹۱
محمد غلامی‌پور
راجر واترز متولد ۶ سپتامبر ۱۹۴۳، خواننده، ترانه‌سرا و آهنگ‌ساز انگلیسی است. او بین سال‌های ۱۹۶۵ تا ۱۹۸۵ عضوی از گروه پینک فلوید بود و به عنوان نوازنده گیتار بیس و خواننده فعالیت می‌کرد. پس از رفتن سید برت، به‌عنوان ترانه‌سرا و مفهوم‌دهنده اصلی آلبوم‌های پینک فلوید نقش عمده‌ای ایفا کرد و همراه با پینک فلوید، توانست در دهه ۷۰ میلادی موفقیت‌های زیادی را با آلبوم‌های نیمه تاریک ماه، کاش اینجا بودی، حیوانات و دیوار به‌دست آورد. او به دلایل اختلاف با سایر اعضای پینک فلوید، گروه را در سال ۱۹۸۵ ترک کرد و پس از آن شروع به ساخت آلبوم‌های نسبتا موفق استودیویی و اجرای کنسرت به صورت انفرادی کرد و یکی از بزرگ‌ترین کنسرت‌های تاریخ به نام دیوار برلین را در سال ۱۹۹۰ (میلادی) برگزار کرد. در سی‌امین سالگرد انتشار آلبوم دیوار، راجر واترز این آلبوم را مانند یک داستان بر روی صحنه برد تا نسل جدید نیز با این آلبوم کم‌نظیر آشنا شوند. تور دیوار از ۱۵ سپتامبر امسال در شهر تورنتوی کانادا آغاز شد و سپس در تاریخ ۱۵ دسامبر در آمریکا ادامه پیدا می‌کرد و در نهایت به اروپا می‌رود.


راجر واترز هنرمند خلاق آلبوم افسانه‌ای «دیوار»، در حال اجرای اپرای راک در استادیوم‌های ورزشی دنیا است. اجراهایی که تمام بلیط‌هایش به فروش رفته است.

چهل و دو پروژکتور با کیفیت، تصاویر متحرکی را روی دیوار شکل می‌دهند که تقریبا سه داستان بلند را در محیطی به اندازه زمین فوتبال روایت می‌کنند. به عبارتی، مجموعه اپرای راک راجر واترز یا همان «دیوار» از قطعات آلبوم دیوار پینک فلوید در سال 1970 الهام گرفته است. این برنامه از سانتیاگو شیلی، جایی که تمام بلیط‌ها در زمین فوتبال و پارک بیسبال فروخته شد به سمت سانفرانسیسکو می‌رود. راجرز به شصت و هشت سالگی رسیده و حالا تقریبا سه سال از این فانتزی خلاقانه پر زرق و برق نور و صدا می‌گذرد، اما راجر می‌گوید: این تجربه احساسی، آنقدر بزرگ است که پاداش آن فقط با کار کردن به دست می‌آید.
چرا پینک فلوید را ترک کردم
قطعاتی که در آلبوم دیوار اجرا شده، بی‌شک یکی از ماندگارترین و بادوام‌ترین کارها در تاریخ موسیقی راک محسوب می‌شوند و توانسته با مخاطبان سراسر دنیا ارتباط برقرار کند. واترز با این کار ثابت کرد استادی بی‌چون و چراست. دیوار یک کنسرت معمولی راک نیست، بلکه یک شو راک اپرایی است که دیوار را مجددا به تصویر می‌کشد و دوباره به روی صحنه می‌برد. مردی که از سال 1979 که عضو گروه پینک فلوید بود همه چیز را با آن ترکیب کرد و تا حالا که آن را به تنهایی و بدون اعضای پینک اجرا می‌کند. این کنسرت دو ماه قبل در بوینس آیرس ضبط شد، وقتی واترز در حضور 400 هزار نفر اجرا کرد و رکورد تور راک را در رکوردهای رولینگ استون شکست.
آیا قطعات این کنسرت یکی از انعطاف‌پذیرترین کارها در تاریخ موسیقی است؟
بله
فکر می‌کنید دلایلش چیست؟
من فکر می‌کنم برخورد این آکوردها با هم در زیر لایه‌های ظاهری و شخصیتی وجود خیلی از ماها باشد. آنچه در مورد مفهوم دیوار صحبت می‌شود، در بین همه انسان‌ها به اشکال مختلف وجود دارد. چه در سطح خانوادگی یا در سطح کلی و جهانی که من فکر می‌کنم در تمام مردم طنین‌انداز است.
آیا از موفقیت آن شگفت‌زده بودید؟
در آغاز بله. واکنش‌های اولیه بسیار بسیار مثبت بود. به سرعت دیوار همه جا سر زبان‌ها افتاد و بیرون زد و این خود نشان می‌دهد نمایش ویژه‌ای بود. دیوار یکی از بلندپروازانه‌ترین و خیره‌کننده‌ترین نمایش‌هایی بود که تاکنون تولید شده است. تلفیقی از تئاتر، موسقی و سینما. این کار از 42 پروژکتور باکیفیت تشکیل شده بود که تصاویر انیمیشن مختلف را در بخش‌های مختلف در سه داستان بلند به طول یک زمین فوتبال نشان می‌داد و تمام این تصاویر و خلاقیت‌ها همگام و در ارتباط با موسیقی بود. راجر واترز و گروه تکنولوژی خود حدود سه سال روی این تصاویر متحرک و کامل کردن این انیمیشن کار کردند.

راجر واترز از همان موقع که در رشته معماری درس می‌خواند، به خاطر کارهای منحصربه‌فردش مورد توجه قرار گرفت.. او موسیقی فرا گرفته بود و اپرایی برای انقلاب فرانسه نوشته بود. سرسخت بود و جوانی با کنایه‌های زهردار اما مهربان و بخشنده و در نهایت متعهد به کارش بود. ارتباط عمیق او با «دیوار» توسط پدری شکل گرفت که قربانی جنگ جهانی دوم بود و هرگز او را نشناخت.

واترز می‌نویسد «دیوار» یک شرح حال است درباره پدری که از تلفات جنگ بود و تاثیراتی که از دست دادن پدر می‌گذاشت بر روی پسرش. دیوار در مورد ازخودبیگانگی و انزوای جنگ، سرکوبی و در نهایت رستگاری و آزادسازی انسان‌هاست. موسیقی با قدرت و زیبایی توانسته همه این مفاهیم و تصاویر فراموش نشدنی را در آلبوم دیوار نشان بدهد.
مردم به این کنسرت می‌آیند تا دیوار را ببینند یا راجر واترز را؟
من فکر می‌کنم مردم به دیدن «دیوار» می‌آیند. شاید اسم من بیش از قبل در صدر توجهات باشد، اما من فکر نمی‌کنم دیوار و پینک فلوید هرگز جدا بشوند و این امر هم نباید هیچ‌وقت اتفاق بیافتد. راجر واترز به‌سختی در حال بازتولید صداهای آلبوم اصلی «دیوار» است و به‌عنوان یک قطعه کلاسیک با دیوار سر و کار دارد. به همین منظور سعی می‌کند با استفاده از چند هنرمند، صدای خواننده‌های پینک فلوید و گیتاریستش دیوید گیلمور را دوباره خلق کند. «من دوست دارم آنها را. من فکر می‌کنم یک کار بزرگ بود...من فکر می‌کنم ضبط خوب و بزرگی داشتیم.»
آیا وقتی همه این چیزها را کنار هم قرار می‌دهید یک لحظه از خودتان نمی‌پرسید که من تکرار دیو، نیک و... نیستم و آنها را بازتولید نمی‌کنم؟
باید یک دلیل قدیمی که ریشه در گذشته یعنی سال 1985 دارد وجود داشته باشد که چرا من پینک فلوید را ترک کردم، چرا من اسم را ترک کردم، آن سایه بزرگ آسایش را ترک کردم. بله تنها یک دلیل داشت که من آن را به‌درستی انجام دادم. این دزدی و گرته‌برداری نیست. هر چند در طول بیست و پنج سال یا بیشتر بود وقتی که من بین آنها بودم.

اعضای پینک فلوید تعداد زیادی از کارها را در کنار یکدیگر ساختند اما این یک پایان خوش نبود. تمام آهنگ‌هایشان را واترز به تنهایی یا با همکاری دیگر اعضا نوشت. از جمله بیشترین قطعات در آلبوم موفق «نیمه تاریک ماه» که به یکی از موفق‌ترین آلبوم‌ها در طول تاریخ موسیقی تبدیل شد. این آلبوم بیش از 50 میلیون نسخه فروخت و در طی 15 سال، در بین پرفروش‌ترین‌ها قرار گرفت و توانست به آنها یک زندگی غنی و عاری از مشکلات اقتصادی اهدا کند، اما دعواها و جدل‌های غیر قابل کنترل حماسه‌ای در سال 1985 آفرید و باعث شد واترز به راه خود برود. حرکت او می‌گوید که هرگز پشیمان نشده است، اما در این مدت لحظات متفاوتی هم وجود داشت.
به دلایل اختلاف با دیگر اعضای پینک فلوید گروه را در سال ۱۹۸۵ ترک کرد و به یک نبرد حقوقی با دیگر اعضا بر سر نام و آهنگ‌های پینک فلوید پرداخت. آنها در ۱۹۸۷ خارج از دادگاه به حل و فصل این موضوع پرداختند و زمانی بازگشت دوباره او به گروه شنیده می‌شد. او در حال مذاکره برای یک نمایش خیرخواهانه در یک محیط باز بود و در نهایت آنها تصمیم گرفتند که این نمایش را کجا اجرا کنند. در تابستان ۱۹۸۹ در برلین تخریب کردن‌ها، با بزرگ‌ترین دیوار در دنیا یعنی دیوار برلین آغاز شد.
«بووووم. دیوار فرو ریخت. همگی به سمت برلین رفتیم. قسمت‌های گم‌شده‌ای از آن وجود داشت. آنها سوراخی در پست دامر پلاتزا ایجاد کرده بودند که هیچ‌وقت از یاد نخواهم برد، سپس فریاد زنان و پرهیاهو سرمان را داخل سوراخ کردیم و به ناکجاآباد آن سوی دیوار که به هیچ مردمی تعلق نداشت نگاه کردیم. هنوز هیچکس و هیچ چیز آنجا نبود. ما رفتیم. وقت آن رسیده بود که کاری انجام دهیم. بالاخره رفتیم و آنجا را به چنگ آوردیم و از آن پس این کار به یک ماجرای فوق‌العاده و هیجان‌آور بدل شد.» واترز و تهیه‌کننده‌اش تونی هولین استوارت باید از دولت‌های شرق و غرب برلین برای مستقر کردن کنسرت در محوطه‌ای که با انفجارها و تخریب دیوار به جا مانده بود اجازه می‌گرفتند.
هشت ماه سازمان‌دهی این کار طول کشید و در نهایت در ۲۱ جولای یکی از بزرگ‌ترین اتفاقات فرهنگی آلمان پس از جنگ جهانی دوم رخ داد. آنها درها را به سوی ۲۶۰ هزار نفر باز کردند. آنها فقط تمام درها را باز کردند، فقط همین. به ازای هیچ چیز آنها تمام درها را باز کردند و کار دیگری هم نمی‌شد کرد، زیرا واقعا خطرناک بود. مردم فقط سعی می‌کردند وارد شوند نه هیچ چیز دیگر. بنابراین تمام درها باز شد. مطمئنا بالای ۳۰۰ هزار نفر بود اما هرگز کسی نخواهد فهمید چه تعدادی آن شب حضور داشتند.شب بسیار فوق‌العاده‌ای بود.
«دیوار» در برلین جان گرفت و زنده شد و از آنجا به بیش از پنجاه کشور دنیا راه پیدا کرد. این کنسرت توسط واترز اجرا شده بود و تعدادی از ستاره‌های مشهور دنیا او را در این اجرا همراهی می‌کردند. «کسانی که در آن اجرا با ما می‌نواختند افراد بسیار بزرگی بودند. نواختن با وان موریسن...خب شما می‌دانید که...با جانی میچل و...کسان زیادی برای اشاره کردن وجود دارد. یک شب افسانه‌ای بود که همه در آن سهیم بودند. بعد از دو دهه از اجرای برلین راجر واترز دیوار را در یک تور بین المللی بزرگ از سال 2010 به نقاط بسیاری برد. تور دیوار واترز بزرگ‌ترین تور در تاریخ موسیقی آمریکا محسوب می‌شود و امسال این تور در زمین‌های بزرگی همچون پارک فن وی، استادیوم یانکی و زمین وریگلی در صدر تورها بوده است.
این تور اثباتی بر حرف‌های واترز است که دیوار حرف‌ها و موسیقی است و 35 سال پیش نوشته شده اما هنوز زنده است و با حال امروز با ما همچنان در ارتباط است. واترز در شصت‌وهشت سالگی سرانجام حقش را گرفت و دارد از تک تک لحظاتش لذت می‌برد.