نقطه عطف تلفن همراه در سال84 رقم خورد
رضا تقیپور انواری تولد: 1336، مراغه تحصیلات: دکترای علوم پیشرفته مدیریت از دانشگاه بوردو فرانسه دوران وزارت: شهریور 1388- آذر 1391 اهم اقدامات در زمینه ارتباطات سیار: واگذاری نهایی شرکت مخابرات ایران به بخش غیر دولتی / راهاندازی WLL روستایی / آغاز به کار اپراتور سوم تلفن همراه / ورود همراه اول به بازار بورس رضا تقیپور این روزها عضو شورای شهر پایتخت است و از آنجا مسائل ارتباطاتی را پیگیری میکند. حضور او در این شورا میتواند برای بخش فناوری اطلاعات ایران مغتنم باشد. وزیر اسبق ارتباطات و فناوری اطلاعات ایران در دورانی این سمت را در اختیار داشت که شرکت مخابرات ایران و زیرمجموعههایش روزهای آخر دولتی بودن را میگذراندند و کمکم در حال پیوستن به بخش غیردولتی بودند. گفتوگوی ما با تقیپور از اینجا آغاز شد و با بحث درباره موضوعات دیگر این حوزه ادامه یافت.


شاید مهمترین اتفاقی که در زمان وزارت شما رخ داد، نهایی شدن موضوع واگذاری شرکت مخابرات ایران و زیرمجموعههایش از جمله شرکت ارتباطات سیار ایران بود. تحلیل شما از این واگذاری و اثرات آن چیست؟
موبایل و ارتباطات سیار از سال 73 به بازار آمد و شهروندان توانستند از این امکان بسیار مهم ارتباطی استفاده کنند. در این سالها فرازهایی در توسعه فناوری ارتباطی در کشور داشتهایم که اوج آن از سال 84 به بعد و تغییر تحولات مدیریتی که در کشور اتفاق افتاد، بود. نقطه عطف دیگری که در این در حوزه رخ داد، خصوصیسازی شرکت مخابرات ایران بود. بر اساس سیاستهای کلی که در جمهوری اسلامی ایران تدوین شده وقتی مدیریت بوروکراتیک و پیچیده دولتی به بخش خصوصی واگذار میشود، حتما چرخه تصمیمگیری خیلی کوتاه میشود و از منافعی که در مدیریت بخش غیردولتی وجود دارد، بهرهمند میشویم. همراه اول هم از این قاعده مستثنی نبود و شاهد هستیم که پس از واگذاری آن به بخش خصوصی توانمندیهای آن ظهور بیشتری پیدا کرد.
شما اشاره کردید سال ۸۴ نقطه عطفی در تاریخ ارتباطات سیار بوده است، میشود اشاره مستقیمتری بکنید که این نقطه عطف چه بوده است؟
من چند شاخص را نام میبرم. عرض کردم از سال 73 این تکنولوژی وارد کشور شد ولی به دلیل اینکه ساختار مخابرات کاملا دولتی بود، توسعه به کندی صورت گرفت به نحوی که ما در سال 84 مجموعا هفت میلیون و 900 هزار مشترک در کشور داشتیم. این عدد در سال 92 یا مثلا در سال 93 فقط برای همین اپراتور به بیش از 60 و چند میلیون رسیده؛ به اولین چیزی که باید توجه کنیم این است که حتما تغییرات مدیریتی اساسی در این بحث صورت گرفته است؛ حضور هیات مدیره جدید، مدیریت جدید. آقای دکتر غفاریان هدایت کلی و حضور مهندس صدوقی را داشتند که اینها قطعا عوامل موثری بودند، در کنار اینکه با دیدگاه این مدیریت جدید به نظرم یک بازمهندسی در بسیاری از فرآیندها صورت گرفت، به نحوی که این توسعه هم از نظر کمی و هم از نظر کیفی شتاب پیدا کرد، شاید در حوصله بحث نباشد که من به توسعههای کیفی اشاره کنم.
همراه اول چقدر در رقابتآفرینی در بازار تلفن همراه نقش داشته است؟
قطعا نقش همراه اول بسیار بالا بوده است. البته این بحث را میتوانیم در مورد سایر اپراتورها هم داشته باشیم و اینکه اساسا رویکرد و نگرش ما از حالت دولتی تغییر کرد. منتها نکتهای که شاید باید به آن اشاره کنیم این است که همراه اول هم خودش را نباخت و در این بازار رقابتی تلاش کرد و پا به پای رقبای جدید آمد. چون بعضی وقتها این اتفاق میافتد که وقتی یک رقیب جدید با ابزارها و فناوریهای جدید به میدان میآید، آن قبلیها به تعبیری تسلیم میشوند یا احساس میکنند دورهشان تمام شده است ولی خوشبختانه با این مواردی که عرض کردم همراه اول تلاش کرد پا به پای رقبای جدید هم در ورود به تکنولوژیهای جدید، تعریف خدمات و سرویسهای جدید نهتنها بازارش را حفظ کند بلکه توانست آن را توسعه دهد.
آینده ارتباطات سیار ایران را چطور میبینید و چه ارزیابیای از عملکرد اپراتورهای اول، دوم و سوم- خصوصا همراه اول- دارید؟
ارتباطات سیار روندی در دنیا دارد که حتما آینده و روند آن در جمهوری اسلامی ایران هم جدا از این نخواهد بود. امروزه در نشستها و مجامع بینالمللی که یا در آنها حضور داریم یا اطلاعات آنها را میگیریم میبینیم که ضریب نفوذ ارتباطات سیار در خیلی از کشورها بیش از 100 درصد است، بدین معنا که ما توسعه طولی نخواهیم داشت و باید به توسعه در عرض بپردازیم. این به این معنی است که با پهنای باند بیشتر باید بتوان خدمات جدیدتری را در این حوزه تعریف کرد که این اتفاق هم دارد میافتد. نکته دیگری که به این بحث اضافه میشود این است که ارتباطات سیار به دلیل امکان برقراری ارتباط در حال حرکت کاربردهای متنوع دیگری از ارتباطات ثابت دارد و بر این اساس ما امروز به تعبیری بحث شبکههایی برای ابزارهای همراه را داریم و اینکه هر تجهیز و امکانی بتواند با یک سیمکارت در شبکه قرار بگیرد. به نظرم این مسیر آینده ارتباطات سیار است که بتواند توسعه پیدا کند و به تعبیری اگر بیش از شش میلیارد جمعیت در جهان وجود دارد که تا به امروز کانون توجه ارتباطات سیار بودند، به یکباره این فضا تبدیل به بیش از 50 میلیارد ابزاری میشود که میتوانند از طریق شبکههای سیار به همدیگر مرتبط شوند و هر کدام خدمتی را ارائه دهند.