«دنیای‌اقتصاد» بررسی می‌کند
صنعت برق در سالی که گذشت
به گفته سیاست‌گذاران صنعت برق، حدود ۱۱ هزار میلیارد تومان از بدهی‌ها تسویه شده که این میزان در طول سال‌های گذشته بی‌سابقه بوده است. اما در بخش احداث نیروگاه‌های جدید چه اقداماتی در دستور کار قرار گرفته است؟ مطابق با هدف‌گذاری انجام شده تا پیک سال ۹۸، باید ۵ هزار و ۳۰۰ مگاوات نیروگاه جدید وارد مدار تولید شود. تصمیم‌سازان نیروی کشور در ارتباط با برنامه رسیدن واحدهای جدید به مدار برای پیک ۹۸ می‌گویند، ۷۰درصد این برنامه انجام شده و ۳۰درصد تاخیر در برنامه وجود دارد. اما «بازسازی فرسودگی شبکه‌های توزیع» و «کاهش سرمایه‌گذاری‌ها» را می‌توان دو نقطه‌ای دانست که سیاست‌گذاران نتوانسته‌اند مطابق با برنامه‌ریزی‌ها محقق کنند. متولیان نیروی کشور کندی در بازسازی فرسودگی شبکه‌های توزیع برق را به نبود منابع مالی کافی نسبت می‌دهند. به اعتقاد آنها، این بخش به‌دلیل نیاز به منابع مالی بالا در لیست عقب‌ماندگی‌های سال ۹۷ صنعت برق قرار گرفته است. عدم سرمایه‌گذاری و توسعه در بخش توزیع نیز یکی‌دیگر از هدف‌گذاری‌هایی است که در سال‌جاری رنگ تحقق به خود نگرفته است. زیرا هزینه یک پیمانکاری ساده با افزایش قیمت مواجه شده و این موضوع تاثیر منفی بر طرح‌های عمرانی کشور داشته است. تحلیلگران معتقدند این دو موضوع ممکن است در آینده برای صنعت برق کشور چالش‌هایی ایجاد کند.
کارنامه تولید برق
ایران درحال‌حاضر با ۸۱ هزار مگاوات ظرفیت نصب شده نیروگاهی و تولید برق در خاورمیانه رتبه اول و در جهان رتبه ۱۴ را از آن خود کرده است. داده‌های آماری حاکی از آن است که از این میزان ظرفیت نصب شده نیروگاه‌های کشور، ۶۴هزار مگاوات نیروگاه حرارتی، ۱۶هزار مگاوات واحد بخاری، ۲۵هزار و ۳۵۵ مگاوات واحد گازی و ۲۳ هزار واحد سیکل ترکیبی هستند. براساس تازه‌ترین گزارش انجمن جهانی انرژی برقابی، درحال‌حاضر ایران با بهره‌برداری از ۱۲هزار مگاوات نیروگاه برقابی رتبه ۱۹دنیا، ششم آسیا و دوم منطقه خاورمیانه را به خود اختصاص داده است. از سوی دیگر، مطابق با ارزیابی‌های صورت گرفته، ایران در جایگاه نهم دنیا از حیث ظرفیت نصب شده حرارتی قرار گرفته است. آمارها نشان می‌دهد درحال‌حاضر ۱۲۳ واحد نیروگاهی حرارتی در کشور وجود دارد که از این تعداد ۴۲ واحد دولتی، ۶۰ واحد خصوصی و ۲۱ واحد در اختیار صنایع بزرگ کشور است. مدیرعامل شرکت برق حرارتی، تهاتر ۱۳ هزار میلیارد تومان از بدهی‌های شرکت برق حرارتی را در سال‌جاری یکی از بزرگ‌ترین دستاوردهای این مجموعه می‌داند.
اما در بخش تجدیدپذیرها چه اتفاقاتی در سال ۹۷ رخ داده است؟ ارزیابی‌ها نشان می‌دهد ظرفیت نصب شده نیروگاه‌های تجدیدپذیر هم‌اکنون به ۷۰۰ مگاوات رسیده است. براساس برنامه‌ریزی و هدف‌گذاری متولیان نیروی کشور، این ظرفیت تا پایان سال باید چهار رقمی و به هزار مگاوات برسد. از سوی دیگر، به‌گفته سیدمحمد صادق‌زاده، معاون وزیر نیرو مردم در سال‌جاری نزدیک به هزار و ۲۰۰ میلیارد تومان برای تامین برق نیروگاه‌های تجدیدپذیر پرداخت کرده‌اند که تنها ۳۰۰ میلیارد تومان از این رقم توسط سازمان برنامه و بودجه تخصیص داده شده که صورت حساب‌های برق تولیدی نیروگاه‌ها تا مردادماه بر این اساس پرداخت شده است. این درحالی است که به گفته عضو کمیسیون سندیکای برق، معوقات تولیدکنندگان برق تجدیدپذیر از وزات نیرو بیش از ۳۰۰ میلیارد تومان است. به گفته علیرضا کلاهی، طبق برآورد انجام شده باید امسال بیش از ۱۲۰۰ میلیارد تومان اعتبار به این بخش اختصاص می‌یافت که در صورت تحقق، علاوه بر تعهدات امسال، تعهدات قبلی وزارت نیرو به بخش‌خصوصی نیز تسویه می‌شد. این درحالی است که امسال ۵۰۰ میلیارد تومان اختصاص یافته و این رقم برای پرداخت معوقه بخش‌خصوصی کافی نیست. در این میان صادق‌زاده، رئیس سازمان ساتبا می‌گوید: با مصوبه روز ۳۰ بهمن در مجلس، سهم عوارض برق از ۸ درصد به ۱۰ درصد افزایش پیدا کرده است. بنابراین منابع عوارض برق نیز از حدود هزار و ۲۰۰ میلیارد تومان به هزار و ۸۰۰ میلیارد تومان افزایش پیدا کرده است. براساس قانون باید ۱۰۰ درصد این منابع صرف توسعه برق روستایی و برق تجدیدپذیرها شود که براین اساس منابع مربوط به توسعه برق روستایی در اختیار شرکت‌های توزیع و منابع مربوط به تجدیدپذیرها نیز به سازمان ساتبا پرداخت خواهد شد تا صرف پرداخت صورت‌‌حساب‌های برق تجدیدپذیر شود. درحال‌حاضر ۴۰۰ مگاوات نیروگاه تجدیدپذیر جدید درحال احداث است که اگر ۷۰۰مگاوات ظرفیت به مدار آمده واحدهای موجود را با حدود ۵۷ هزار مگاوات ظرفیت پیک مصرف برق شبکه در تابستان مقایسه کنیم مشخص خواهد شد که ظرفیت تولید برق تجدیدپذیرها هم‌اکنون به بیش از یک درصد رسیده است. براساس برآورد صورت گرفته با تکمیل ۴۰۰ مگاوات نیروگاه تجدیدپذیر در حال ساخت و تکمیل این واحدها سهم تجدیدپذیرها در چرخه تولید برق کشور به حدود ۲ درصد خواهد رسید که براساس برنامه‌ریزی صورت گرفته این روند ادامه پیدا خواهد کرد تا تکلیف پنج درصدی را که قانون برنامه ششم توسعه در این زمینه مشخص کرده بتوان عملیاتی کرد. درحال‌حاضر ۴۲ درصد ظرفیت نیروگاه‌های تجدیدپذیر کشور به واحدهای خورشیدی، ۴۱ درصد مربوط به نیروگاه‌های بادی و مابقی نیز مربوط به سایر نیروگاه‌های تجدیدپذیر است؛ ولی برای بلندمدت حدود ۵۰ درصد سهم نیروگاه‌های تجدیدپذیر خورشیدی، ۴۰ درصد بادی و ۱۰ درصد نیز مربوط به سایر نیروگاه‌های واحدهای تجدیدپذیر خواهد بود.
تصویر کلان برق
براساس پیش‌بینی‌ها برای تابستان سال آینده، ۸ هزار مگاوات کمبود عملی برق خواهیم داشت که ۵۲۲۳ مگاوات آن توسط نیروگاه‌های حرارتی و مابقی توسط نیروگاه‌های برقابی تجدیدپذیر و همچنین مدیریت مصرف تامین می‌شود. براساس تدابیر در نظر گرفته شده تا قبل از تابستان سال ۹۸ باید ۲۵ واحد نیروگاه سیکل ترکیبی جدید وارد مدار شود که این مساله می‌تواند در حل خاموشی‌ها بسیار موثر باشد. یکی از اقداماتی که وزارت نیرو در دستور کار خود قرار داده، مدیریت پیک بار سال آینده است. به‌گونه‌ای‌که رکورد تولید ۴۷ هزار مگاوات در روز در پیک‌سال ۹۷ در تابستان جاری حفظ و حداقل به ۵۱ هزار مگاوات در روز برسد و پیش‌بینی می‌شود که با این روند تابستان ۹۸ بدون خاموشی سپری شود. به گفته متولیان، با مدیریت مصرف برق در تابستان امسال، ۲ هزار مگاوات صرفه‌جویی صورت گرفته و با توجه به اینکه ۱۰ درصد نیروگاه‌های کشور دارای بیش از ۴۰ سال عمر هستند، تصمیم گرفته شده با مدیریت مصرف، پیک برق سال آینده بدون مشکل سپری شود. به گفته متولیان وزارت نیرو، حدود ۶۵ درصد پیشرفت تعمیرات نیروگاهی در بخش دولتی و خصوصی انجام شده است که این امیدواری وجود دارد که برنامه تعمیرات باقی‌مانده واحدها نهایتا تا پایان اردیبهشت سال ۹۸ یا در اواسط خردادماه ۹۸ به اتمام برسد. تصمیم‌سازان نیروی کشور همچنین در ارتباط با برنامه رسیدن واحدهای جدید به مدار برای پیک ۹۸ می‌گویند ۷۰ درصد این برنامه انجام شده و ۳۰ درصد تاخیر دارند. البته آنان معتقدند اگر هزار مگاوات نیروگاه موجود را بتوان سرپا نگه داشت، می‌توان تابستان سال آینده را با موفقیت پشت‌سر گذاشت.
اما افزایش راندمان یکی دیگر از برنامه‌هایی است که متولیان نیروی کشور در سال ۹۷ به‌دنبال آن بودند. به گفته معاون وزیر در امور برق و انرژی، برای تابستان ۹۸، دو برنامه مهم پیش‌بینی شده که شامل آمادگی کامل واحدها و افزایش راندمان نیروگاه‌ها به ۵/ ۳۸درصد است. زیرا همایون حائری معتقد است رکورد تولید ۴۷ هزار مگاوات در روز در پیک ۹۷ باید در تابستان سال آینده حفظ شود و حداقل به ۵۱ هزار مگاوات در روز برسد. در بخش تسویه بدهی‌ها هم، مدیرعامل شرکت توانیر از تسویه ۱۱ هزار میلیارد تومان بدهی‌های صنعت برق کشور از ابتدای سال‌جاری تاکنون خبر داد. در بخش تلفات نیز مطابق با آمارها کاهش ۴ درصد از تلفات شبکه برق کشور که از سال ۹۲ تاکنون حاصل شده با صرفه‌جویی در احداث ۲ هزار و ۵۰۰ مگاوات نیروگاه جدید و ۸ هزار میلیارد متر مکعب سوخت همراه بوده است. اما برق‌دار کردن روستاها برنامه‌ای است که هر ساله مورد توجه متولیان است. بررسی‌ها نشان می‌دهد از ابتدای سال تاکنون ۱۷۰ روستا با جمعیتی بالغ بر ۲ هزار و ۸۰۰ خانوار از نعمت برق برخوردار شده‌اند. برای تکمیل این طرح‌ها بیش از ۴۴۱ میلیارد تومان اعتبار اختصاص یافته و حدود ۳۵۰ کیلومتر شبکه فشار متوسط، ۱۰۶ کیلومتر شبکه فشار ضعیف و ۲۲۲ ترانسفورماتور نیز مورد استفاده قرار گرفته است.
تازه‌های سال ۹۷
۳۰ بهمن امسال نمایندگان مجلس در مصوبه‌ای عوارض برق مصرفی در سال آینده را ۱۰ درصد تعیین کردند. عوارض برق مصرفی در سال ۹۷ هشت درصد تعیین شده بود. معافیت مدارس دولتی از پرداخت هزینه‌های آب و برق یکی‌دیگر از تازه‌های وزارت نیرو در بحث بودجه سال ۹۸ است. بر این اساس نمایندگان مجلس کلیه واحدهای آموزشی دولتی وزارت آموزش و پرورش را با رعایت الگوی مصرف از پرداخت هزینه‌های آب، برق و گاز در سال ۱۳۹۸ معاف کردند. قرار است سقف الگوی مصرف طی دستورالعملی توسط وزارتخانه‌های نفت، نیرو و آموزش و پرورش حداکثر تا سه ماه ابلاغ و اجرا شود. البته رضا اردکانیان، وزیر نیرو در خصوص این مصوبه گفت: متاسفانه برخی از مشکلات به‌دلیل ساختار اشتباه اصلاح نمی‌شود. امسال در بودجه بسیار شگفت‌زده شدیم، چراکه از همان ابتدا گفته بودیم وزارت نیرو مدیریت توامان عرضه و تقاضا را در دستور کار خود قرار داده و به‌رغم همکاری‌هایی که صورت گرفت، یکباره با قانون رایگان شدن آب و برق مدارس مواجه شدیم.
ارسال نظر