«دنیای‌اقتصاد» مختصات بزرگ ترین هلدینگ پتروشیمیایی کشور را بررسی کرد
«هلدینگ فارس» زیر ذره‌بین
جهش در جایگاه‌‌‌های جهانی و منطقه‌‌‌ای
در عرصه جهانی، بر اساس آخرین ارزیابی‌‌‌های معتبر انجام‌‌‌شده توسط موسسه بین‌المللیICIS، گروه صنایع پتروشیمی خلیج‌‌‌فارس در سال ۲۰۲۳ با فروش ۱۷.۳۴میلیارد دلار، موفق به کسب مقام هجدهم در میان ۱۰۰ شرکت برتر شیمیایی جهان شده است. این شرکت طی سه سال گذشته در دوره مدیریتی جدید از رتبه ۳۷ جهان، ۱۹ پله ارتقا یافته و در جمع ۲۰ شرکت برجسته جهانی قرار گرفته است. از سوی دیگر مقایسه عملکرد هلدینگ خلیج فارس و سابیک عربستان به عنوان رقیب اصلی ما در منطقه، شامل رشد ۹ پله‌‌‌ای خلیج فارس در برابر تنزل ۳ پله‌‌‌ای سابیک، رشد ۷.۳ درصدی فروش خلیج فارس در برابر تنزل ۲۳درصدی فروش سابیک و همچنین سود خالص ۳ میلیارد دلاری هلدینگ خلیج فارس در برابر اعلام زیان ۷۴۰ میلیون دلاری سابیک موید عملکرد قوی هلدینگ، آن‌هم در شرایط تحریم ظالمانه و همه‌جانبه شرکت پتروشیمی خلیج فارس است. در عرصه ملی نیز، بر اساس آخرین رتبهبندی۱۰۰ IMI، شرکت صنایع پتروشیمی خلیج‌‌‌فارس در صدر قرار گرفته و به‌‌‌عنوان پیشرو در زمینه‌‌‌های مختلفی چون بیشترین سودآوری، بالاترین میزان صادرات، خلق بالاترین ارزش‌‌‌افزوده و ارزش بازار پیشتاز بوده است.
رشد تولید و صادرات
آمارها حکایت از این دارد که میزان تولید هلدینگ خلیج فارس در سال‌های اخیر همواره رو به رشد بوده است. میزان تولید این شرکت از 20.5 میلیون تن در سال 1399 به 22.21 میلیون تن در سال 1400 رسید. همچنین شرکت در سال‌های 1401 و 1402 به ترتیب 23.23 و 24.8 میلیون تن حجم تولید را به ثبت رساند. به همین ترتیب رشد تولید این شرکت در این بازه زمانی 21درصد بوده است. طبق برنامه هلدینگ، پیش‌بینی می‌شود که تا پایان سال 1403 حجم تولید به 28.6 میلیون تن برسد.
در سال‌های 1400 و 1402 به ترتیب 15.5، 17.7 و 19.4 میلیون تن و در مجموع 52.6 میلیون تن محصول از تولیدات هلدینگ به بازارهای داخلی و صادراتی عرضه شده است. این موضوع بیانگر نقش کلیدی این هلدینگ در کاهش وابستگی به واردات و همین‌طور تامین ارز موردنیاز کشور است. گروه صنایع پتروشیمی خلیج‌‌‌فارس که رتبه نخست صادرات در بین شرکت‌های ایرانی را از آن خود کرده، در مجموع طی سه سال گذشته ۱۵ میلیارد دلار درآمد ارزی را نصیب کشور کرده است. این شرکت در سال1399 به میزان 6.5 میلیون تن محصول به ارزش 2.6 میلیارد دلار صادر کرد. این ارقام در سال ۱۴۰۰ به 6.8 میلیون تن به ارزش 5 میلیارد دلار و در سال 1401 به 7.4 میلیون تن و ارزش 5.5 میلیارد دلار رسید. حجم صادرات هلدینگ در سال 1402 به 7.6 میلیون تن به ارزش 4.5 میلیارد دلار رسیده است.
در سال ۱۴۰۲ این گروه دو میلیارد دلار از محصولات صادراتی خود را برای رفع ناترازی بنزین و تامین سوخت نیروگاه به شرکت ملی پالایش و پخش تحویل داد. گروه صنایع پتروشیمی خلیج فارس که پتروشیمی نوری، پتروشیمی بوعلی سینا، پتروشیمی بندر امام و پتروشیمی پارس را به عنوان تولیدکنندگان اصلی محصولات آروماتیکی کشور در خانواده بزرگ خود دارد بخشی از محصولات آروماتیکی خود را به دنبال سیاست‌‌‌های نهاد‌‌‌های بالادستی برای تنظیم بازار داخلی به این بازار‌‌‌ها عرضه کرد و نیز بخشی از ریفرمیت و هوی‌‌‌اند تولید خود را برای رفع ناترازی بنزین و تامین سوخت نیروگاه به شرکت ملی پالایش و پخش تحویل داد.
رتبه نخست ارزش بازار
ارزش بازار گروه صنایع پتروشیمی خلیج فارس که در تاریخ 1400.3.31معادل ۶۲۳هزار میلیارد تومان بوده تا تاریخ 1403.5.31 به حدود ۱۱۱۲هزار میلیارد تومان رسیده که این عدد برای نخستین بار در تاریخ بازار سرمایه ایران توسط یک شرکت کسب شده است. از سوی دیگر به‌رغم ریزش شاخص، هلدینگ خلیج فارس همچنان دارای رتبه اول از منظر ارزش بازار است. در همین راستا سهم این گروه از کل بازار از 10.7درصد در 1400.3.31 به 13.8درصد در 1403.5.31 ارتقا یافته است. در بخش سهام این شرکت، لازم است گفته شود که در سه سال گذشته جمعا مبلغ 75هزار میلیارد تومان سود به سهامداران از جمله سهام عدالت، بازنشستگی نفت، بازنشستگی کشوری و سایر سهامداران پرداخت کرده است.
تکمیل پروژه‌ها
در این سه سال یکی از اولویت‌‌‌های اصلی هلدینگ خلیج‌‌‌فارس تکمیل طرح‌‌‌های نیمه‌‌‌تمام بود، در همین راستا تکمیل و راه‌‌‌اندازی مجتمع شرکت پالایش گاز بید بلند خلیج‌‌‌فارس (با سرمایه‌گذاری 3.5 میلیارد دلار در اسفند ۱۴۰۰)، راه‌‌‌اندازی فاز اول شرکت پالایش گاز هویزه خلیج‌‌‌فارس (با سرمایه‌گذاری 1.3 میلیارد دلار پس از ۱۱ سال در اردیبهشت ۱۴۰۲) و راه‌‌‌اندازی طرح الفین پتروشیمی گچساران (با سرمایه‌گذاری 0.81 میلیارد یورو و ظرفیت تولید سالانه یک میلیون تن اتیلن و ۸۵هزار تن +3 C) در این مدت انجام شد.
همچنین در سال‌جاری بازیابی واحد پارازایلین پتروشیمی بوعلی سینا (به ارزش ۳۰ میلیون یورو با ظرفیت تولید سالانه ۴۰۰هزار تن محصول پارازایلین، ۱۷۹هزار تن بنزن و ۳۰هزار تن اورتوزایلین) و راه‌‌‌اندازی واحد آمونیاک پتروشیمی هنگام (با سرمایه‌گذاری ۲۳۶میلیون یورو با ظرفیت تولید سالانه ۷۲۶هزار تن) و افتتاح تصفیه‌‌‌خانه بزرگ صنعتی پتروشیمی بندر امام (ره) صورت گرفت.
از سوی دیگر در سال‌جاری راه‌‌‌اندازی و بهره‌‌‌برداری از پروژه‌‌‌های پتروشیمی ارغوان گستر ایلام، پروژه عظیم پتروشیمی آپادانا خلیج‌‌‌فارس، پروژه بااهمیت پتروشیمی صدف، فاز دوم شرکت پالایش گاز شهدای هویزه خلیج‌‌‌فارس و پروژه هایکو پتروشیمی کارون و همچنین پروژه شیرین‌‌‌سازی برش سنگین پتروشیمی نوری و خاموشی فلرهای شرق کارون از طریق پالایش گاز بیدبلند خلیج‌‌‌فارس در برنامه قرار دارد. لازم است گفته شود که پروژه‌‌‌های در حال اجرای گروه صنایع پتروشیمی خلیج‌‌‌فارس نیز شامل ۲۷ طرح توسعه‌‌‌ای با برآوردی بالغ بر ۱۵ میلیارد دلار است. این اقدام مهم، به‌رغم محدودیت‌ها و تحریم‌‌‌های خارجی که تاثیرات قابل‌‌‌توجهی بر تامین مالی و جذب سرمایه‌گذاری خارجی داشته است، باتکیه بر همه ظرفیت‌‌‌های موجود در بازار سرمایه و منابع مالی داخلی این شرکت، به طور پیوسته در حال تحقق است.
تامین مالی با ابزارهای نوین
از جمله راهبردهای کلیدی شرکت صنایع پتروشیمی خلیج‌‌‌فارس به‌‌‌منظور تامین منابع مالی به‌‌‌موقع و باکیفیت، به‌‌‌ویژه در راستای اجرای برنامه‌‌‌های توسعه‌‌‌ای، می‌توان به طرح‌‌‌ریزی و اقدامات موثر در جهت تشکیل گروه مالی اشاره کرد. از دستاوردهای این مجموعه در سه سال اخیر، تامین مالی بالغ بر ۱۵هزار میلیارد تومان از بازار سرمایه از طریق انتشار اوراق برای شرکت‌های گروه صنایع پتروشیمی خلیج‌‌‌فارس، گروه پتروشیمی تابان فردا و شرکت سرمایه‌گذاری اهداف بوده است.
سرمایه‌گذاری در میادین
همچنین شرکت صنایع پتروشیمی خلیج‌‌‌فارس به‌‌‌منظور افزایش پایداری و تاب‌‌‌آوری در خوراک پتروشیمی و توسعه زنجیره ارزش، نسبت به سرمایه‌گذاری در میادین نفت و گاز مانند مارون خامی و اهواز خامی اقدام به درخواست از شرکت ملی نفت کرده است که در جهت تسریع در اجرای این فرآیند، اقدام به تاسیس شرکت بالادستی شد.
حمایت از شرکت‌های دانشبنیان
هلدینگ خلیج‌‌‌فارس یکی از پیشران‌‌‌های حمایت از شرکت‌های دانشبنیان و تولید محصولات دانشبنیان و ساخت داخل است به‌‌‌نحوی‌‌‌که حدود ۷۵درصد مجتمع‌‌‌های در دست ساخت با فناوری‌‌‌های ایرانی و دانشبنیان در حال احداث و راه‌‌‌اندازی هستند. این در حالی است که در یک دوره سه‌ساله ۶۱۶ قرارداد و تفاهم‌‌‌نامه با ۴۴۰ شرکت دانشبنیان و ساخت داخل به ارزش ۲۶هزار میلیارد تومان قرارداد منعقد شده است.
