مدل آلمانی نظرسنجی از مدیران
در آلمان شرکت آی‌اچ‌اس مارکیت با همکاری اتحادیه فدرال خرید و مدیریت مواد آلمان که حدود ۱۰ هزار عضو دارد، هر ماه با نظرسنجی از حدود ۵۰۰ مدیر خرید و همچنین مدیران عامل این شرکت‌ها، درباره حجم سفارش‌ها و وضعیت انبارشان، شاخص مدیران خرید را تهیه و منتشر می‌کنند که در آلمان به آن «اِام‌ای» (EMI) گفته می‌شود. شاخص مدیران خرید بخش خدمات هم به صورت جداگانه محاسبه می‌شود.
رسانه‌های اقتصادی در این کشور هر ماه با انتشار نتایج این نظرسنجی و شاخص مدیران خرید با خط مرجع ۵۰، سعی می‌کنند تصویری از وضعیت اقتصاد در ماه‌های آینده را پیش‌بینی کنند. از صنعت خودرو تا ماشین‌سازی آلمان در این شاخص حضور دارند. مدیران این شرکت‌ها درباره وضع دریافت سفارش، وضعیت تولید، زمان‌های حمل کالا، اشتغال، تغییرات قیمت‌های خرید و فروش، میزان خرید و وضعیت موجودی کالا‌های واسطه و نهایی به پرسش‌ها پاسخ می‌دهند.
در آلمان پیش‌بینی‌های شاخص مدیران خرید به‌عنوان نمونه پارسال در سال پاندمی کرونا درست از آب درآمدند. درحالی‌که در ابتدای سال ۲۰۲۰ به پایین‌ترین حد خود رسیده بود و به مرور دوباره افزایش می‌یافت، از ماه ژوئیه دوباره بالاتر از ۵۰ قرار گرفت. این در آن موقع بدان معنا بود که می‌توان به وضعیت اقتصاد آلمان در نیمه دوم سال برای خروج از رکود و رشد اقتصادی امیدوار بود. همین‌طور هم واقعا شد و تولید ناخالص داخلی این کشور در فصل‌های سوم و چهارم سال افزایش پیدا کرد.
نقاط قوت شامخ در آلمان
شاخص مدیران خرید آلمان به‌خاطر اینکه پایه‌اش بر داده‌های عینی به‌روز و مهم کسب‌وکار و تولید است و نه براساس پیش‌بینی ذهنی اقتصاددانان و تحلیلگران مالی، شاخص عینی دقیقی است و اغلب مواقع قدرت پیش‌بینی خود را نشان داده است.
در آلمان شاخص مدیران خرید برای سنجش دقیق‌تر و واقع‌بینانه‌تر وضعیت اقتصادی، اغلب در ترکیب با شاخص‌های نماگر مهم دیگر در نظر گرفته می‌شود. به ویژه دو شاخص فضای مصرف‌کننده که توسط شرکت معروف آلمان تحقیق بازار «گ‌اف‌کا» در نورنبرگ تهیه می‌شود و همین‌طور شاخص فضای کسب‌وکار که توسط موسسه تحقیقات اقتصادی «ایفو» در مونیخ به‌دست می‌آید. شاخص فضای کسب‌وکار «ایفو» از شرکت‌های بیشتری نظرسنجی می‌کند، اما برخلاف شاخص مدیران خرید وابسته به انتظارات ذهنی پاسخ‌دهندگان است و نه داده‌های عینی.
نقاط ضعف شامخ در آلمان
انتقادی که در آلمان از شاخص مدیران خرید مطرح است این است که میزان تغییرات در متغیرها را اندازه‌گیری نمی‌کند، بلکه تنها مسیر آنها را می‌سنجد. برای همین تغییرات شاخص به سمت بالا یا پایین می‌تواند اغراق‌آمیز باشد. یک انتقاد دیگر به شاخص «اِام‌ای» آلمان این است که با توجه به کاهش اهمیت بخش صنعتی، این شاخص تا چه حد گویای وضعیت کل اقتصاد است. همین ایراد به شاخص مدیران خرید بخش خدمات هم وارد است.
تاثیر شامخ در بازارهای مالی
یک انتقاد دیگر که در آلمان به شاخص مدیران خرید وارد می‌شود، این است که اگر این شاخص بهتر یا بدتر از انتظار تحلیلگران باشد، روی بازارهای مالی هم تاثیر می‌گذارد. به‌عنوان نمونه اگر شاخص مدیران خرید کشورهای منطقه یورو نشان‌دهنده رشد باشد، نرخ برابری یورو بیشتر افزایش می‌یابد.
سرمایه‌گذاران در بازارهای سهام هم معمولا از شاخص مدیران خرید پیروی می‌کنند. از سوی دیگر شاخص مدیران خرید در آمریکا یکی از مهم‌ترین شاخص‌ها برای تصمیم‌گیری سرمایه‌گذاران در بازارهای سهام آمریکا و اروپا محسوب می‌شود.
به‌عنوان نمونه اگر وضعیت موجودی کالای انبارها در بخش صنعت محدود باشد، اما وضعیت اشتغال مطلوب، نشان‌دهنده افزایش تقاضا در اقتصاد است. از نظر یک سرمایه‌گذار این تصویر نشان‌دهنده رشد و افزایش قیمت سهام در آینده است و ملاکی برای تصمیم خرید و فروش اوراق بهادار محسوب می‌شود. این درحالی است که به اعتقاد کارشناسان برای تصمیم‌گیری در مورد خرید و فروش سهام نباید تنها به یک شاخص اتکا کرد و باید منابع اطلاعاتی دیگری را هم در نظر گرفت.
