بسته مطالعاتی هفته ۲

پیوند اقتصاد و رسانه

اقتصاد رسانه در ایران

علیرضا بختیاری

کتاب «اقتصاد رسانه در ایران» می‌کوشد پاره‌ای پرسش‌های دیرپا درباره علل شکل نگرفتن نهادهای مطبوعاتی خصوصی نیرومند در ایران را مطرح و بازخوانی کند و پرسش‌هایی جدید به‌ آنها بیفزاید. کتاب، دو جزء مکمل دارد که در یکی امکان‌‌ها و امتناع‌های توسعه اقتصادی، فرهنگی و سیاسی و به‌طور کلی عقیم ماندن پیشرفت اجتماعی بررسی شده است و جزء دیگرش درباره سترون ماندن مطبوعات در ایران و ریشه ندواندن آن به‌عنوان نهادی آگاهی‌بخش و سامان‌دهنده رابطه نهادهای سیاسی و مدنی است. دکتر موسی غنی‌نژاد، اقتصاددان ایرانی در توصیف کتاب می‌نویسد: « این کتاب از معدود آثار پژوهشی درباره معضلات مطبوعات خصوصی در ایران است که با تاکید بر تحلیل اقتصادی موضوع نوشته شده و با توجه به رویکرد آن از منظر اقتصاد سیاسی اهمیت بسزایی دارد.» عنوان فرعی کتاب گویای مساله محوری کتاب است: علل ناکارآمدی رسانه‌های خصوصی ایران با تاکید بر مطبوعات. جمع‌بندی مقدمه هم دغدغه اصلی کتاب را نشان می‌دهد: مطبوعات آزاد و مستقل از همان آغاز شکل‌گیریشان در جوامع مدرن با قدرت‌های سیاسی حاکم کم و بیش در تنش بودند. اما با نگاهی به تحولات تاریخی می‌توان گفت هر اندازه حکومت قانون و دموکراسی واقعی در این جوامع تحکیم می‌یافت تحمل مطبوعات آزاد هم رسمیت بیشتری پیدا می‌کرد.

متغیر پنهان در سرمایه‌گذاری

سید ابراهیم علیزاده

تحقیقاتی که تاکنون درباره ضعف سرمایه‌گذاری در ایران صورت گرفته، عمدتا معطوف به کاستی‌های حقوقی مانند مقررات دست‌وپاگیر و موانع اداری یا عوامل سیاسی و نرخ پایین تشکیل سرمایه و انباشت ناچیز سرمایه بوده است. علل اصلی ضعف سرمایه‌گذاری هم همین موارد است. اما از عامل دیگری که می‌تواند این ضعف‌ها را کاهش یا افزایش دهد غفلت شده است. این عامل، سهم رسانه‌ها در اطلاع‌رسانی و نقد و ایجاد شفافیت و سرانجام هموار کردن راه سرمایه‌گذاری است. در این کتاب، پانزده اقتصاددان، فعال اقتصادی و فرهنگ‌پژوه، موانع سرمایه‌گذاری را از منظر اطلاع‌رسانی تحلیل کرده‌اند.

نخبگان و تلویزیون

محمود اسعدی

«مدیریت رسانه» دانشی نو و چند رشته‌ای است که به دلیل گستره و تاثیر عمیق رسانه‌ها بر رفتار انسان‌ها در علوم انسانی بسیار مورد توجه دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی جهان است. نقش و سهم نخبگان در مناسبات بشری اگر در یک چارچوب برنامه‌ریزی شده و عقلانی صورت گیرد کارساز و تاثیرگذار است. تعامل نخبگان و رسانه ها ناظر بر این مقوله است. پژوهش حاضر مروری است بر نحوه ارتباط نخبگان و مدیران تلویزیون ایران که ضمن بررسی شرایط همکاری نخبگان، نحوه متقاعد‌سازی از طریق دانش مدیریت رسانه را با توجه به نقش اجتماعی تلویزیون بررسی می‌کند.

مولف، دغدغه مطرح شده در کتاب را این‌گونه توضیح می‌دهد: تلویزیون به‌عنوان نهادی اجتماعی، معنا ساز و انسجام بخش است و نخبگان به مثابه مرجع نهایی در عرصه فرهنگ و اندیشه و یکی از گروه‌های ذی نفوذ و به‌زعم صاحب نظران علوم ارتباطات؛ بازیگر اصلی اطلاعاتی معاصر در جامعه امروز مطرحند. مدیریت عالی هر سازمانی برای اداره و تنظیم روابط سازمانی، به انسان‌های هوشمند، خلاق و متخصص نیاز دارد، در نظام رسانه‌ای، به‌خصوص تلویزیون نیاز به حضور و نفوذ نخبگان به مراتب افزون‌تر است. به دیگر سخن تلویزیون بدون جذب نخبگان کارساز نیست. اکنون به‌نظر می‌رسد شکاف بین نخبگان و رسانه ملی عمیق‌تر شده است و این مشکل به تعالی فرهنگ و اندیشه لطمه می‌زند.