گرچه تاکنون تحریم‌های ایران بسیار مورد بحث قرار گرفته است، اما اتاق‌های‌ تصمیم‌گیری شرکت‌های بین‌المللی نگران مورد روسیه نیز هستند. به گزارش گروه اقتصاد بین‌الملل روزنامه «دنیای اقتصاد» به نقل از روزنامه انگلیسی «فایننشال تایمز»، قرار است از ۶ نوامبر تحریم‌های آمریکا، بخش‌های مالی و انرژی اقتصاد روسیه را هدف قرار دهند. البته در صورتی که دولت ترامپ به کنگره ثابت کند روس‌ها دیگر از سلاح‌های شیمیایی و بیولوژیک استفاده نمی‌کنند و اینکه مسکو به واشنگتن اطمینان داده است در آینده نیز از چنین سلاح‌هایی استفاده نخواهد کرد و به بازرسان سازمان ملل اجازه خواهد داد از سایت‌های این کشور بازرسی کنند، این تحریم‌ها اجرایی نخواهند شد. هر چند احتمال اینکه ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه، چنین تقاضاهایی را بپذیرد تقریبا صفر است. بر اساس این گزارش به قلم نیک‌باتلر، اگر پوتین چنین شرایطی را نپذیرد، قانونی که تابستان امسال کنگره آمریکا به تصویب رساند، این قدرت را به رئیس‌جمهوری این کشور می‌دهد تا طیف گسترده‌ای از اقدامات، از ممنوعیت واردات نفت روسیه گرفته تا محدود کردن قراردادهای مالی با این کشور را اجرایی کند.

نحوه اثرگذاری تحریم‌های آمریکا در روسیه

البته هیچ کس نمی‌داند حرکت بعدی رئیس‌جمهوری آمریکا چه می‌تواند باشد؛ یا شاید هم او اصلا در این زمینه تصمیم‌گیرنده نباشد. این نااطمینانی‌ها از جمله عواملی هستند که در ماه‌های اخیر بر قیمت نفت فشار آورده‌اند. تکنولوژی‌های غربی به روسیه کمک‌ کرده‌اند تا در نهایت سطح تولید خود را به سطح تولید شوروی سابق برساند. بر اساس گزارش‌های موجود، تولید ماه سپتامبر این کشور بالغ بر ۵۴/ ۱۱ میلیون بشکه در روز بوده است، یعنی بالاترین سطح از آنچه آخرین بار در سال ۱۹۸۹ تجربه شده بود. همچنین صادرات نفت روسیه اکنون بیش از ۳/ ۴ میلیون بشکه در روز است که برای ثبات عرضه نفت خام به بازار جهانی نفت رقمی حیاتی به شمار می‌رود. در واقع اگر صادرات نفت خام روسیه بر اثر فشار تحریم‌های آمریکا با اختلال مواجه شود، این اتفاق می‌تواند به اختلال عرضه نفت خام از سمت ونزوئلا دامن بزند و بازار نفت را با بحران کمبود عرضه و جهش قیمت‌ها روبه‌رو سازد.  با این همه اثرگذاری تحریم‌های آمریکا علیه روسیه هنوز مورد ابهام قرار دارد؛ زیرا فعالیت‌ شرکت‌های بین‌المللی نفت حاضر در روسیه، عمدتا از جانب معافیت‌هایی که درخصوص سرمایه‌گذاری‌ها وجود دارد حمایت می‌شوند. با این حال این موضوع واضح است که شرکت‌های غربی، به رهبری غول‌های نفتی، سرمایه‌گذاری و فعالیت‌های توسعه‌ای جدید خود را در روسیه متوقف کرده‌اند. عمده این کشورها دارایی‌های بسیاری در آمریکا دارند و از نظام مالی این کشور نهایت استفاده را می‌برند، نظامی که احتمالا به روی شرکت‌های ناقض تحریم‌ها بسته خواهد شد. در چنین شرایطی هیچ شرکتی نمی‌خواهد در دادگاه‌های آمریکا مورد محاکمه قرار گیرد و هشدار حقوقدانان مالی تا حدودی آنها را ریسک‌گریز کرده است. بر این اساس، اگر این تحریم‌ها برای مدت‌‌زمانی طولانی ادامه یابد، از آنجا که تولیدات میادین قدیمی‌ دچار افت می‌شود، احتمالا شاهد کاهش تدریجی عرضه انرژی خواهیم بود. گرچه توسعه میادینی که ساختارهای پیچیده دارند، به خصوص میادین شمال روسیه، به سختی از سمت شرکت‌های داخلی روسیه ممکن خواهد بود اما بدون دانش و تجارب تکنولوژیک شرکت‌های بین‌المللی این امر غیرممکن است.

زیان شرکت‌های بین‌المللی

البته برای آن دسته از شرکت‌هایی که در حال حاضر در روسیه فعالیت دارند اوضاع می‌تواند به واسطه آغاز تحریم‌های نفتی و اقتصادی آمریکا علیه روسیه، وخیم‌تر باشد. در این رابطه، ریان زینک، وزیر کشور آمریکا از احتمال انسداد مسیرهای تجاری روسیه توسط ایالات متحده سخن می‌گوید. به گزارش «فایننشال تایمز» اگر این امر تلافی روس‌ها را به دنبال داشته باشد، شرکت‌های غربی ممکن است شاهد مسدود شدن دارایی‌های خود یا عدم پرداخت سود سهامشان باشند. با در نظر گرفتن این واقعیت‌ها می‌توان به این نتیجه رسید که چرا باب دادلی، مدیر اجرایی بی‌پی، درخصوص اثرات مخرب تحریم‌ها هشدار داده است. پیامدهای این اتفاق قطعا می‌تواند مشکلاتی جدی برای هر یک از این شرکت‌های بین‌المللی به همراه داشته باشد. البته تاکنون نه تنها هیچ یک از این شرکت‌ها به بهانه این مخاطرات عقب‌نشینی نکرده‌اند، بلکه حتی تعدادی از آنها در آستانه امضای قراردادهای جدید در روسیه هستند. در این باره شرکت انگلیسی «رویال داچ شل» برای خرید «پروژه تازوفسکی» در شمال روسیه اعلام علاقه کرده است. از نگاه کارشناسان تمایل شرکت‌های بین‌المللی برای ادامه فعالیت در روسیه به شرایط مناسبی باز می‌گردد که دولت روسیه برای حضور شرکت‌های بین‌المللی در این کشور فراهم کرده است.

این علاقه به ادامه سرمایه‌گذاری، عمدتا با هدف پیروزی در دسترسی به منابع است، آن هم در زمانی که درهای بسیاری از منابع بالقوه تولید نفت (از عربستان و ایران گرفته تا ونزوئلا) به روی سرمایه‌گذارهای بین‌المللی بسته است. به این ترتیب در شرایط فعلی، روسیه به‌عنوان کشوری که زیرساخت‌های حضور شرکت‌های بین‌المللی در صنعت نفت خود را به خوبی فراهم کرده، آخرین گزینه برای این شرکت‌ها است.

بر‌اساس آخرین بررسی‌های شرکت بی‌پی، منابع باقی‌مانده روسیه همچنان وسیع است. طبق این بررسی، ذخایر نفت خام این کشور معادل ۱۰۶ میلیارد بشکه و ذخایر گاز آن نیز ۳ هزار میلیارد متر مکعب ارزیابی شده است. به این خاطر است که با وجود تمام چالش‌های سیاسی بین‌المللی، هنوز شرکت‌های غربی انگیزه فراوانی برای فعالیت در میادین نفتی و گازی روسیه دارند. ولادیمیر پوتین نیز از این وضعیت با خبر است و می‌داند که سرمایه‌گذار‌های بین‌المللی برای جریان درآمدی‌ای که او را در قدرت نگه‌ می‌دارد حیاتی هستند. نویسنده «فایننشال تایمز» در نهایت نوشته است که «به رغم میل باطنی باید گفت این تجارت است که بر اخلاقیات غلبه می‌کند، چرا که عواملی که موجب وقوع چنین تحریم‌هایی شده‌اند (مانند حمله شیمیایی در انگلیس که منجر به مرگ یک نفر و زخمی شدن ۴ نفر شد) احتمالا در ماه‌های آینده به تاریخ می‌پیوندند و تحریم‌ها برای مدتی سرمایه‌گذاری‌ را به تعویق می‌اندازد. اما فاز‌های توسعه‌ای به زودی از سر گرفته خواهند شد و زندگی به جریان سابق خود باز خواهد گشت. ممکن است کسی عاشق روسیه نباشد؛ اما منابع این کشور مورد نیاز است.»