بی‌شک یکی از این برنامه‌ها را می‌توان معطوف به استفاده بهینه از انرژی دانست. چرا که مصرف انرژی در ایران بسیار بالاتر از استانداردهای جهانی است و به‌‌رغم تصویب قانون هدفمند کردن یارانه‌ها، همچنان بخش مهمی از منابع مالی دولت صرف پرداخت یارانه به حامل‌های انرژی می‌شود. طرح پیمایش را باید عمده‌ترین و موثرترین نظام کنترل مصرف فرآورده نفت‌گاز در بخش حمل‌و‌نقل کشور محسوب کرد که با هدف سازماندهی تخصیص سهمیه گازوئیل و جلوگیری از عرضه سوخت خارج از شبکه به‌مرحله‌ اجرا درآمد.

در این طرح، میزان سوخت مورد نیاز بر اساس اسناد حمل (بارنامه، صورت‌وضعیت، راهنامه) که توسط سازمان راهداری و حمل‌و‌نقل جاده‌ای تایید شده باشد، محاسبه شده و روی کارت هوشمند سوخت وسیله‌ نقلیه‌ مزبور تغذیه و شارژ می‌شود. طی این طرح، تخصیص سوخت به‌صورت جامع در مرکز داده نگهداری می‌شود و به‌طور مرحله‌ای متناسب با مصرف به کارت سوخت منتقل می‌شود. طرح تخصیص سوخت بر مبنای پیمایش (IFAM) براساس مصوبه هیات وزیران در بهمن ماه ۱۳۹۳ به وزارتخانه‌های نفت، راه و شهرسازی و کشور ابلاغ شد. مقرر بود با توجه به بسترهای موجود در آن زمان روی شبکه گسترده ارتباطی کشور روی نقاط محدود به جایگاه‌های سوخت پیاده‌سازی شده و تخصیص سهمیه از طریق نرم‌افزار صورت گیرد. خودروهایی که سوخت آنها گازوئیل بود به چند کلاس تقسیم شدند. (کلاس حمل بار بر حسب تناژ و کلاس مسافری براساس تعداد و ظرفیت حمل مسافر). دستاوردهای این طرح بسیار متعدد هستند که می‌توان برخی از آنها را برشمرد. ابتدا اینکه تخصیص سوخت برای خودروهای گازوئیلی به‌تدریج سامان یافت و به میزان مصرف واقعی نزدیک شد. به بیان دیگر اینکه تخصیص سوخت منطبق بر مصرف واقعی می‌شود. همچنین امکان اعمال لحظه‌ای سیاست‌های متفاوت برای هر خودرو یا کلاس خودرو محقق شده و انعطاف‌پذیری بالا و مدیریت متمرکز سهمیه نیز قابل انجام خواهد شد.

مورد دیگر، امکان بررسی میزان مصرف سوخت در هر حوزه‌ کاربری است. با تجهیز خودروهای مورد اشاره در حوزه‌های درون شهر و برون شهری به سامانه GPS و تطابق آن با اسناد حمل، طرح پیمایش موفق به تهیه‌ اطلاعات دقیقی در بخش حمل‌و‌نقل کشور می‌شود. به این ترتیب ساماندهی دقیقی در خودروهای درون شهری و برون شهری ایجاد شد. به گونه‌ای که با ایجاد سامانه‌های تحت وب و تحت بلوک‌بندی جغرافیایی، عملا آمارهای مشخص و معینی از آنها به‌طور دقیق در اختیار قرار گرفت. تا قبل از این طرح، حوزه‌ فعالیت خودروهای درون‌شهری به درستی مشخص نبود.

از جمله دستاوردهای دیگر طرح پیمایش می‌توان به عدم تخصیص سوخت به خودروهای فاقد بیمه شخص ثالث نام برد که این امر می‌تواند متضمن سلامت سفر و حمل‌و‌نقل کالا در کشور باشد. همچنین امکان رصد میزان توزیع، فراهم آمده و مصرف‌کنندگان واقعی شناسایی می‌شوند. به این ترتیب توزیع سوخت به جامعه‌ هدف به شکل عادلانه‌ای صورت گرفته و از عرضه خارج از شبکه نیز تا حد بسیار زیادی جلوگیری می‌شود. به‌طور کلی روند تغییرات مصرف فرآورده‌های نفتی طی دوره زمانی بعد از اجرا حاکی از افت شدید مصرف گازوئیل در نتیجه اجرای طرح پیمایش است. مثلا در سال اول اجرای این طرح، مصرف نفت‌گاز در سال ۹۴ نسبت به سال ۹۳ کاهشی معادل ۱۸ درصد داشته است. طبق محاسبات موجود، کل «سود و صرفه‌ اقتصادی» حاصل از طرح در مدت ۲۳ ماه چیزی بالغ بر ۳ میلیارد لیتر بوده که از حیث ارزش پولی، رقم بسیار بزرگی را به دست می‌دهد؛ ضمن آنکه از شروع طرح تا تابستان امسال به‌طور میانگین بین ۸ تا ۱۱ درصد کاهش برداشت سوخت اتفاق افتاده است. قابل ذکر اینکه طراحی، پیاده‌سازی و اجرای این طرح از سوی متخصصان توانای داخلی صورت گرفته و سامانه‌ مرتبط با آن نیز به‌صورت کاملا مجزا از سامانه‌های دیگر (نظیر سامانه‌ هوشمند سوخت) راهبری و اجرا می‌شود.

اخبار مرتبط