سالی که اعتبار برآوردهای قیمتی طلای سیاه زیر سوال رفت
پیش‌بینی‌های غیرعادی نفت در ۲۰۲۰
اگر نظرسنجی‌ها را دارای اعتبار بیشتری بدانیم چون تعداد زیادی از کارشناسان در این مورد نظر می‌دهند و پیش‌بینی قائم به فرد نیست، باید گفت این نوع نظرسنجی‌ها هم نتیجه مطلوبی در پی نداشته؛ همان‌طور که نظرسنجی رویترز از ۵۰ اقتصاددان و تحلیلگر در ژانویه به پیش‌بینی قیمت برنت ۶۳ دلار بر بشکه برای کل سال انجامید، در حالی که می‌دانیم چه بر سر نفت رفت. پیش‌بینی‌ها گاهی زیادی بلندپروازانه بودند؛ برای مثال یک تحلیلگر فوربس و همچنین یک مدیر نفتی قیمت ۷۰ دلاری نفت را برای پایان سال پیش‌بینی کرده بودند. جالب آنکه این پیش‌بینی نه در اوایل سال بلکه پس از زیر صفر رفتن بهای طلای سیاه در آوریل و همگام با خوش‌بینی ناشی از ریکاوری نسبتا سریع نفت انجام شد. نکته دیگر اینکه چنین پیش‌بینی‌هایی در شرایط عادی عجیب‌اند اما در سال بی‌سابقه ۲۰۲۰ و در بحبوحه یک پاندمی، ذهن مخاطب آمادگی پذیرش آن را پیدا می‌کند. همه پیش‌بینی‌ها البته بلندپروازانه نبودند و گاهی تحلیلگران مارگزیده از ریسمان سیاه و سفید می‌ترسیدند و پیش‌بینی‌های بسیار محتاطانه‌ای می‌کردند. حال که سال ۲۰۲۰ تمام شده یک قطعیت آماری در مورد پیش‌بینی‌های قیمت نفت را می‌توان به یاد آورد: اگر چیزی غیر از یک محدوده بگویید، احتمالا اشتباهتان اثبات خواهد شد. به گزارش اویل پرایس، حتی برای پیش‌بینی‌کنندگانی که یک محدوده قیمتی مشخص می‌کنند، احتمال درستی برآوردشان مانند پرتاب دارت به سوی تعدادی شماره روی دیوار خواهد بود! با این حال، پیش‌بینی‌کنندگان نفتی هرگز از این امر اجتناب نکرده‌اند. در حالی که ممکن است قضاوت پیش‌بینی‌ها با توجه به ظهور قوی سیاهی مانند پاندمی کرونا اندکی بی‌انصافی به نظر برسد اما بسیاری از آنها نه در ابتدای آن بلکه در میانه یا با بهبود وضعیت انجام شده‌اند.
اداره اطلاعات انرژی آمریکا
شاید برای شروع بتوان سراغ اداره اطلاعات انرژی آمریکا که در ژانویه برای قیمت وست‌تگزاس اینترمدییت و برنت برآورد خود را منتشر کرده بود، رفت. در حالی که در روزهای اول این ماه خبرهایی در مورد شیوع نوعی از ویروس در چین به گوش می‌رسید، تا ۱۳ ژانویه طول کشید تا مشخص شود کرونا از مرزهای این کشور گریخته و پا به سرزمین‌های دیگر گذاشته است. این موسسه گزارش ماهانه خود را ۱۴ ژانویه منتشر کرد که در آن چنین متغیری حتی در رادار آن نیز وجود نداشت. اما چه چیزی مد نظر آن بود؟ تنش‌ها بین ایران و آمریکا که به ترور سردار قاسم سلیمانی منجر شد و هراس بازار از اختلال در عرضه در این منطقه. این اداره دولتی پیش‌بینی کرد قیمت متوسط نفت خام آمریکا در کل سال ۵/ ۵۹ دلار و برنت ۶۵ دلار بر بشکه باشد. این در حالی است که در سال ۲۰۱۹ متوسط قیمت برنت ۶۴ دلار در هر بشکه ثبت شده بود. برنت به سرعت از همان ژانویه شروع به افت کرد و چهارم فوریه با قیمت فقط ۵۴ دلار بر بشکه بسته شد چراکه پیش از همه‌گیر شدن جهانی کووید- ۱۹، ترس از آن همه‌گیر شد. در چند ماه بعد، اداره اطلاعات انرژی به‌طور مرتب برآورد خود را پایین آورد اما دائما در پیش‌بینی کاهش قیمت یک گام عقب بود.
مورگان استنلی
بانک سرمایه‌گذاری مورگان استنلی بر خلاف اداره اطلاعات انرژی در میانه بحران کووید- ۱۹ در ماه مه ارزیابی‌ای بسیار پایین از روند قیمتی برنت در آینده ارائه کرد. این بانک که به شدت جانب احتیاط را گرفته بود پیش‌بینی کرد قیمت برنت تا کریسمس (انتهای سال ۲۰۲۰) به ۴۰ دلار بر بشکه خواهد رسید. برنت اما از یک واکسن بهره برد که مجموعه موفقیت‌های شرکت‌های داروسازی در تولید واکسن کرونا به آن هدیه دادند و آن امید به آینده بود. در واقع پیش‌بینی مورگان استنلی برای پایان فصل سوم سال درست بود اما در فصل آخر، مجموعه‌ای از خوشبینیها منجر به رشد این نفت شاخص تا ۵۲ دلار بر بشکه شد.
اکسون موبیل
اکسون موبیل به‌طور معمول منبعی برای پیش‌بینی قیمتی نیست اما به هر حال این شرکت تجربه بیشتری در این بازار به نسبت بسیاری از پیش‌بینی‌کنندگان دارد. در اواخر نوامبر، این غول آمریکایی اقدام به یک پیش‌بینی کرد که خیلی به این سال مربوط نمی‌شد و سال‌های بعد را مد نظر داشت. اکسون قیمت نفت برنت را تا سال ۲۰۲۵ بین ۵۰ تا ۵۵ دلار بر بشکه پیش‌بینی کرد که نشان از کاهش انتظار آن داشت. پیش از این اکسون بر این باور بود که قیمت نفت در سال ۲۰۲۵، ۶۲ دلار خواهد بود. به گفته کارشناسان پیش‌بینی‌های قیمتی اکسون نه منبعی برای تخمین قیمت واقعی نفت در آینده، بلکه منعکس‌کننده نگاه این شرکت به آینده است و از این جهت حائز اهمیت است؛ هرچند کماکان از نظر نویسنده گزارش اویل پرایس چنین کاهش برآوردی برای ۵ سال بعد چیزی معمول نیست.
نظرسنجی رویترز
فقط دو هفته پس از انتشار گزارش ژانویه اداره اطلاعات انرژی آمریکا که به آن اشاره شد، خبرگزاری رویترز یک نظرسنجی برگزار کرد و از ۵۰ کارشناس اقتصادی و تحلیلگران حوزه نفت در مورد قیمت‌ها سوال کرد. فقط به این دلیل که تعداد افراد شرکت‌کننده در یک پیش‌بینی بیشتر بود هم نمی‌توان از نتیجه آن اطمینان یافت. این کارشناسان پیش‌بینی کرده بودند قیمت متوسط برنت در سال ۲۰۲۰، ۴۸/ ۶۳ دلار در هر بشکه خواهد بود که نشان داد چقدر همه این تحلیلگران در اشتباه بودند. رویترز در نظرسنجی‌های بعدی ساز بسیار متفاوتی نواخت و در ماه آوریل متوسط قیمت را به ۸۴/ ۳۵ دلار بر بشکه رساند.
گلدمن ساکس
بانک گلدمن ساکس نیز مانند مورگان استنلی در تله احتیاط بیش از حد در پیش‌بینی قیمت نفت گرفتار شد. این بانک در اواخر مارس برای بار دوم برآورد خود از فصل دوم سال را پایین آورد. فقط چند هفته از پاندمی شدن کرونا گذشته بود که گلدمن ساکس گفت قیمت برنت در فصل دوم به‌طور متوسط ۲۰ دلار بر بشکه خواهد بود. ماه آوریل اندکی به این برآورد نزدیک بود و متوسط آن زیر ۲۰ دلار رقم خورد اما قیمت در ماه مه نزدیک به ۳۰ دلار و در ژوئن به ۴۰ دلار رسید.
فوربس
در ماه ژوئن و ماه قبل از آن قیمت نفت به خوبی در حال بازیابی بود و این امر به خوشبینیها افزوده بود. همین موقع بود که دیوید بلکمن، تحلیلگر فوربس نفت برنت را در پاییز (فصل آخر سال میلادی) ۷۰ و وست تگزاس را ۶۵ دلار پیش‌بینی کرد. البته رسیدن قیمت به این سطح را منوط به رخ ندادن موج دوم شیوع کرونا دانست که می‌دانیم اتفاق افتاد. بر اساس این گزارش، چنین رشدی بر پایه ادامه کاهش تولید اوپک و متحدانش روی می‌داد. در همین حال، دن ابرهارت، مدیر شرکت خدمات حفاری قناری به مارکتس اینسایدر گفت با توجه به کاهش شدید تولید شیل آمریکا احتمال رسیدن قیمت نفت وست‌تگزاس اینترمدییت به ۷۰ دلار در هر بشکه هم هست. رابرت رپیر، یکی دیگر از تحلیلگران حوزه انرژی فوربس نیز اخیرا به برخی پیش‌بینی‌های غلط خود در این سال پرداخته است. با اینکه این گزارش او یک هفته پیش از اتمام سال منتشر شده اما او به طنز می‌گوید نیازی به یک هفته آخر نیست و به اندازه کافی پیش‌بینی اشتباه داشته است. یکی از پیش‌بینی‌های او که از نظر او زودتر از همه اشتباه از آب درآمد، این بود که برای اولین بار از سال ۲۰۱۴ هیچ قیمت بسته شده زیر ۵۰ دلار برای وست تگزاس اینترمدییت در این سال رخ نخواهد داد. او می‌گوید روند قیمتی در ابتدا با قدرت آغاز و منجر به بالا رفتن انتظار تحلیلگران برای بقیه سال شد. همزمان اوپک نیز جدیت کافی برای تقویت قیمت‌ها را از خود نشان می‌داد. اما یک ماه پس از پیش‌بینی ریپر دو عامل باعث عدم تحقق آن شدند. نخست شیوع کووید- ۱۹ در چین و عامل دوم جنگ روسیه و عربستان بر سر سهم بازار نفت که مشکلات بازار را پیچیده‌تر کرد. در ماه بعد نیز شاهد به قهقرا رفتن تاریخی قیمت نفت خام آمریکا به دلیل نبود انبار کافی برای ذخیره در آستانه منقضی شدن سررسید آن در بازار آتی بودیم. تقریبا می‌توان گفت هیچ کدام از پیش‌بینی‌کنندگان نتوانستند موفقیت چشمگیری در تخمین قیمت نفت در آینده داشته باشند مگر اینکه در ماه آخر سال به این کار پرداخته باشند.
