«دنیای اقتصاد» ۴ عامل موثر بر کاهش مصرف مواد غذایی پروتئینی را بررسی کرد
گیاه‌خواری علیه بازار جهانی گوشت
حدود یک‌پنجم گازهای گلخانه‌ای جهان را این بخش تولید می‌کند و تهدیدی جدی برای محیط زیست محسوب می‌شود و این امر تا حد زیادی باعث فشار بر شرکت‌های تولیدی و کاهش رغبت مردم به مصرف گوشت شده است. از سوی دیگر شیوع ویروس کرونا و درگیری شدید کارگران صنایع این بخش با این بیماری و تعطیلی رستوران‌ها تا سطح بسیار بالایی به تقاضای کلی بازار گوشت ضربه زده است. چین نیز در این میان با کاهش مصرف چشمگیری روبه‌رو است و تاکنون واردات گوشت از چند کشور و بسیاری از کارخانه‌ها را ممنوع کرده است که همین امر باعث آسیب جدی‌تری بر بدنه بازار گوشت شده است.
حذف گوشت از سفره‌ها و اعتراضات اقلیمی
در نظر بگیرید اگر مصرف‌کنندگان گوشت در سراسر جهان به دلیل پایداری امواج جدید شیوع همه‌گیری، به خوردن میزان گوشت کمتری عادت کنند، آیا این امر می‌تواند آغاز عصر جدیدی برای رژیم‌های غذایی انسانی در سراسر جهان باشد؟ به بیانی دیگر هنگامی که افراد عادت کنند که به دلایلی چون ترس از ابتلا به کرونا، اختلال در نظام عرضه و افزایش قیمت افسارگسیخته آن و کاهش قدرت خرید مردم در بسیاری از نقاط جهان گوشت کمتری مصرف کنند، این کالای اساسی به مرور زمان اهمیت خود را از دست خواهد داد. فعالان اقلیمی و حامیان محیط زیست سال‌هاست که خواستار کاهش مصرف گوشت هستند. مطابق آمار موجود بخش کشاورزی نسبت به بخش حمل و نقل گازهای گلخانه‌ای بیشتری را تولید می‌کند که قسمت بزرگی از آن مربوط به صنعت دامداری است. سهم صنایع گوشتی و لبنیاتی به تنهایی ۱۸درصد از کل میزان گازهای گلخانه‌ای تولید شده ناشی از فعالیت‌های انسان است و فعالان این حوزه خواهان اعمال محدودیت بر این صنایع هستند. در چنین شرایطی طبیعتا تقاضای جهانی برای مصرف گوشت نیز کاهش پیدا خواهد کرد و شاید دیگر هرگز به این میزان تولید جهانی گوشت، زنجیره‌های بزرگ عرضه، کشتارگاه‌ها و کارخانه‌های بسیار بزرگ نیاز نباشد. این مساله از یک سو می‌تواند به بازار پروتئین‌های گیاهی کمک کند و فعالان اقلیمی را به بخشی از خواسته‌های خود برساند، اما از سوی دیگر باعث نابودی بازار جهانی گوشت خواهد شد.
آن‌گونه که در گزارش بخش سبز بلومبرگ (Bloomberg Green) آمده تغییر ساختاری در رژیم غذایی مردم جهان هم اکنون نیز اتفاق افتاده و میلیون‌ها نفر به دلیل نگرانی‌های زیست محیطی رو به مصرف پروتئین‌های گیاهی آورده‌اند. در عین حال، رشد انفجاری موارد ابتلا به بیماری کووید-۱۹ در کشتارگاه‌ها و کارخانجات فرآوری، از ایالات متحده تا برزیل و آلمان انتقادات بسیار شدیدی را به دلیل شرایط اسفبار کارگران متوجه این صنعت کرده و میزان تقاضای کل را هم به دلیل ترس از ابتلا به کرونا کاهش داده است.
پس از اجرای سیاست فاصله‌گذاری اجتماعی و دورکاری مشاغل در سراسر جهان، حالا مردم به آشپزی در خانه بیشتر عادت کرده‌اند و این عادت می‌تواند تداومی طولانی‌تر از دوران شیوع را به همراه داشته باشد چرا که بخش خدمات‌غذایی، رستوران‌ها و فست‌فودها پیش از دوران شیوع نیز با کاهش سهم چشمگیری از بازار روبه‌رو شدند. براساس اطلاعات شرکت مشاوره آرون آلن، حدود ۲/ ۲ میلیون رستوران در سراسر جهان در معرض تعطیلی دائمی قرار دارند. برای درک بهتر اهمیت تقاضای مصرف بخش خدمات غذایی می‌توان به گزارش گروه مشاوره بوستون اشاره کرد که نشان می‌دهد پیش از شیوع همه‌گیری، ۵۰ درصد از کل مصرف گوشت در ایالات متحده مربوط به بخش مصارف غیر خانگی بوده است. آن‌گونه که فائو (سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد) گزارش داده است در صورت کاهش سرانه مصرف طی سال جاری و با توجه به آمار سال ۲۰۱۹ برای دومین سال پیاپی با کاهش سرانه مصرف گوشت در جهان مواجه خواهیم شد و میزان کاهش سرانه مصرف گوشت در جهان طی دو سال اخیر حدود ۵ درصد نسبت به سال ۲۰۱۸ کاهش یافته است.
کاهش مصرف گوشت در سراسر جهان
مطابق اطلاعات منتشر شده از سوی سازمان ملل متحد، سرانه مصرف گوشت به پایین‌ترین میزان خود در ۹ سال اخیر رسیده که نشانگر کاهشی ۳ درصدی نسبت به سال گذشته است. این کاهش ۳ درصدی در جهان بزرگ‌ترین افت میزان سرانه مصرف گوشت حداقل از سال ۲۰۰۰ به این سو محسوب می‌شود. از سوی دیگر بسیاری از تحلیلگران در سراسر جهان پیش‌بینی می‌کنند که نه تنها سرانه مصرف گوشت، بلکه میزان تقاضای کلی آن نیز در کشورهای مختلف کاهش پیدا خواهد کرد. به گونه‌ای که پیش‌بینی‌ها حاکی از آن است که مصرف سرانه گوشت در کشوری همچون ایالات متحده آمریکا تا سال ۲۰۲۵ هم به سطح پیش از شیوع بیماری کرونا بازنخواهد گشت. افزایش قیمت گوشت در بسیاری از نقاط جهان و در کنار آن رکود اقتصادی ایجاد شده ناشی از پیامدهای شیوع بیماری باعث کاهش سطح رفاه و درآمد بسیاری از مردم در سراسر دنیا شده و همین امر آنان را به سوی کاهش هزینه‌های مصرف مواد غذایی و گوشت سوق می‌دهد. تعطیلی رستوران‌ها نیز در اثر اعمال محدودیت‌های اجتماعی و قرنطینه تاثیر بسزایی در کاهش تقاضای این بازار دارد. در چین، که به تنهایی تقریبا یک‌چهارم مصرف جهانی گوشت را در اختیار دارد؛ پس از آن‌که دولت دلیل شیوع مجدد ویروس کرونا در پکن را به گوشت‌های دریایی وارداتی نسبت داد، بی‌اعتمادی گسترده‌ای نسبت به گوشت‌ها و مواد پروتئینی به وجود آمده است. از سوی دیگر مشکلات اساسی حوزه تولید، که بی‌تردید مهم‌ترین آنها شیوع گسترده ویروس در میان کارگران کشتارگاه‌ها و کارخانه‌ها فرآوری گوشت بود، باعث بحرانی شدن وضعیت این صنعت در کشورهایی مانند ایالات متحده آمریکا و آلمان شد.
چشم‌انداز تقاضا در ماه‌های آینده
شیوع کرونا، همزمان با افزایش نگرانی‌ها درباره حقوق حیوانات و مسائل محیط زیستی و از سوی دیگر بروز فاجعه‌ای چون ابتلای بیش از ۲ هزار کارگر کشتارگاه شرکت تونیس آلمان که منجر به کشته شدن چند ده کارگر و قرنطینه مجدد دو بخش از ایالت نوردراین وستفالن شد، میل به مصرف گوشت در بسیاری از کشورها را کاهش داد. آلمان که زادگاه غذاهای گوشتی معروفی مثل شنیسل و براتورست است حالا با افزایش چشم‌گیر گیاه‌خواران مواجه شده است. نتایج یک نظرسنجی وزارت کشاورزی آلمان که در ماه مه امسال منتشر شده است نشان می‌دهد ۲۶ درصد از شرکت‌کنندگان در این نظرسنجی به‌صورت روزانه گوشت یا کالباس مصرف می‌کنند. این آمار نسبت به سال ۲۰۱۵ کاهشی ۸ درصدی را نشان می‌دهد. لین گووفا، تحلیلگر ارشد گروه مشاوره کشاورزی بریک در پکن هم مدعی است که مصرف گوشت چین در سال جاری ممکن است در مقایسه با سطوح طبیعی آن تا حدود ۳۵ درصد کاهش یابد. چین انتهای ماه میلادی گذشته در ادامه چالش خود با صادرکنندگان بین‌المللی گوشت و پافشاری بر اخذ تعهدی از تولیدکنندگان برای تضمین سلامت و عدم آلودگی گوشت آنان به ویروس کرونا تصمیم گرفت واردات گوشت خود را از تمام کشورهایی که ابتلا به کرونا در شرکت‌های گوشتی و کشتارگاه‌های آنان بالا است، متوقف کند و بر این اساس واردات گوشت را از برزیل، آرژانتین، آلمان، هلند و کانادا ممنوع کرد. این تصمیم درپی ابتلای گسترده کارگران یک شرکت برزیلی گوشتی از سوی چین اتخاذ شد. پیش از این نیز دولت چین واردات گوشت تایسون فودز آمریکا را ممنوع کرده بود.
