عیار ملکی ۲میلیارد دلار
اگر قرار شود این میزان منابع، صرفا به طور کامل صرف ساخت واحدهای مسکونی برای دهکهای پایین (به عنوان مثال دهک یک و دو که قادر به پرداخت آورده نیست) بشود، باز هم این میزان با رقم فعلی ساخت هر مترمربع مسکن دولتی و قیمت روز دلار، به طور متوسط، معادل هزینه ساخت حدود ۱۰۰هزار واحد مسکونی است. آن طور که به تازگی معاون وزیر راه وشهرسازی و مدیرعامل شرکت عمران شهرهای جدید اعلام کرده است هزینه ساخت هر مترمربع مسکن دولتیساز هماکنون حول و حوش ۱۰ میلیون تومان تمام میشود. عیارملکی اختصاص ۲میلیارد دلار منابع ارزی از محل صندوق توسعه ملی به یک میلیون مسکن در سال، همچنین به دو فاکتور مهم بستگی دارد.
یک فاکتور مهم در ارتباط با قدرت پوششدهی این منابع ارزی برای ساخت یک میلیون مسکن در سال، «تغییرات نرخ ارز» است. در صورتی که قیمت دلار که در دو ماه گذشته کاهش یافته و ثبات داشته است، باز هم کاهش یابد، قدرت پوششدهی این منابع ارزی نیز کمتر میشود. در صورت افزایش قیمت دلار هم شرایط برعکس است و قدرت پوششدهی این منابع بیشتر میشود. اما فاکتور مهمتر در این زمینه، مربوط به «تورم ساخت» یا نوسان هزینههای ساخت یک میلیون مسکن است. از اواخر سال ۱۴۰۰ تا ابتدای ۱۴۰۲، به دلیل تورم و افزایش هزینه ساخت، نه تنها هزینه ساخت هر مترمربع مسکن دولتی بهروزرسانی شده و افزایش یافته است که وام ساخت این واحدها نیز بالا رفت. هزینه ساخت هرمترمربع از این واحدها که در سال گذشته حول و حوش ۴میلیون تومان بود هماکنون به ۱۰ میلیون تومان رسیده است و رقم متوسط وام ۳۵۰ میلیون تومانی ساخت این خانهها نیز که اواخر سال ۱۴۰۰ تعیین شد، امسال به ۵۵۰ میلیون تومان افزایش یافت.
این موضوع نشاندهنده آن است که متولی ساخت مسکن دولتی خود نیز به تورم ساخت واقف است. بنابراین با توجه به بالا بودن تورم در دو سال اخیر، اگر دولت مسیر مناسبی را طراحی نکند تا کیفیت قراردادها و سرعت کار به مسیری که مسکن مهر به آن وارد شد، وارد نشود، قدرت این منابع ۲میلیارد دلاری که دولت برای تامین مالی خانهسازی دولتی روی آن حساب باز کرده است، عملا ناچیز بوده و میتوان گفت در صورت طولانی شدن زمان ساخت، این حساب، حسابی خالی خواهد بود. تجربه مسکن مهر این موضوع را نشان میدهد. در میانه دهه ۸۰، مسکن مهر با مترمربعی ۳۰۰هزار تومان آغاز شد اما در سالهای بعد به دلیل برخورد پروژهها با تاخیر از مترمربعی ۲میلیون تومان نیز فراتر رفت و امروز که بیش از ۱۵ سال از این طرح میگذرد هنوز ۱۴۰هزار واحد باقی مانده است که هزینه ساخت آنها نسبت به زمان شروع پروژه چند برابر شده است.