کسبوکارپایدار
اوبر ایتس: نماینده جدید تغییر در مسوولیت اجتماعی شرکتی
مشغله مردم بیشتر و تکنولوژی گستردهتر میشود و مصرفکنندگان ترجیح میدهند انتخابهای راحتتری داشته باشند و بنابراین بازیگران صنعت مجبورند در ارائه خدمات خود، چابکتر عمل کنند. در ضمن، پیشبینی شده بازار جهانی دلیوری غذا تا سال ۲۰۳۰ ده برابر رشد کند و به درآمد ۳۶۵ میلیارد دلاری برسد. این پیشرفت عمدتا به خاطر انعطافپذیری بیشتر در سفارش آنلاین و بهبود عملکرد پلتفرمهای شخص سوم در ارسال غذا اتفاق میافتد. کسبوکارهای فیزیکی سنتی مثل خواربارفروشیهای بزرگ، حالا از طریق شریک شدن با پلتفرمهای شخص سوم، روی دلیوری آنلاین سرمایهگذاری میکنند. با اینکه دلیوری کالا از طریق این پلتفرمهای شخص سوم با خدمات بهتری صورت میگیرد، اما هزینههای خردهفروشها را بالا میبرد و این تنها مانع آنهاست. برخی از آنها گفتهاند حتی تا ۱۵درصد مجبورند کارمزد این پلتفرمها را بپردازند.
نگرانی در مورد مسوولیت اجتماعی شرکتی
با اینکه چشمانداز اقتصادی این صنعت مثبت است، اما نگرانیهای اجتماعی و زیست محیطی بر تصمیم خرید نسل هزاره تاثیر گذاشته است. خیلی از شرکتها ترجیح میدهند برای اجتناب از سرزنش عمومی، بر اعتبار برندشان تمرکز کنند. اوبر ایتس (Uber Eats) به طور خاص به خاطر ساختار دریافت کارمزد بحثبرانگیزش از کسبوکارهای کوچک، مورد انتقاد عمومی قرار گرفت. این ساختار تلاشهای اوبر ایتس را برای به دست آوردن سهم بازار تحتالشعاع قرار داده، به طوری که الان فقط ۱۴درصد درآمد دلیوری غذا در کانادا را به خود اختصاص داده است. در نتیجه، اوبر برای جبران وجهه تخریب شده برندش مجبور است فرصتهای جدیدی را دنبال کند تا هم درآمدش، هم بازدهی سرمایه سرمایهگذارانش و هم تعهد کارکنانش بیشتر شود. در عرصه رقابت، اوبر باید فاکتورهایی غیر از قیمت را تقویت کند تا بتواند مشتریان جدید جذب کند. یکی از این فاکتورها، همان مشکل همیشگی و پررنگ مطرحشده در این صنعت است: دورریز مواد غذایی.
هم مصرفکنندهها و هم شرکتها از حجم بالای دورریز مواد غذایی و ناکارآمد بودن اقداماتی که در واکنش به این اتفاق صورت گرفته، آگاهند. کانادا به طور خاص، یکی از کشورهایی است که بیشترین ضایعات مواد غذایی در دنیا را تولید میکند. در این کشور سالانه ۲/ ۲ میلیون تن مواد غذایی دور ریخته میشود و ۱۷ میلیارد دلار هزینه روی دست کاناداییها میگذارد. مصرفکننده اثر این عامل بیرونی را متحمل میشود و هزینه افزوده ۱۰ تا ۲۰ درصدی را روی مواد غذایی به عنوان اثر مستقیم بالا بودن ضایعات این مواد پرداخت میکند. در نتیجه، کاهش ضایعات مواد غذایی فرصتی مساعد برای نوآوری در این زمینه است و میتواند آثار ملموسی برای کاهش مشکلات اجتماعی و صرفهجوییهای اقتصادی داشته باشد.
فرصتی برای اثرگذاری
موسسات غیرانتفاعی مثل «فید ایت فوروارد» (Feed it Forward) و «سکند هاروست» (Second Harvest) قبلا از تکنولوژی برای بازتوزیع مواد غذایی به جمعیت آسیبپذیر استفاده کردهاند. حتی اوبر ایتس اقدامات مشابهی را امتحان کرده و در مشارکت با سکند هاروست در سال ۲۰۱۵، کمپین #UberHungryTo را راهاندازی کردند تا غذاهای اضافه را به مردم فقیر تورنتو برسانند. این مشارکتها نشان میدهند تقاضا برای تلفیق اهداف شرکتی با کاهش مشکلات اجتماعی برجسته بالا رفته که البته هم برای کسانی که آسیبپذیرند یک نفع فوری ایجاد میکند و هم وجهه شرکتهایی را که درگیر این برنامهها شدهاند ارتقا میدهد. البته کسبوکارهای کوچک هنوز به تکنولوژی و لجستیک لازم برای پیشبرد این برنامهها دسترسی ندارند.
بنابراین بازیگران کلیدی این عرصه مثل اوبر ایتس میتوانند در مقیاس گستردهتری وارد این مسائل اجتماعی شوند و همکاری بیشتری در زنجیره ارزش این صنعت داشته باشند. به عنوان مثال، شرکت اوبر اخیرا فضای بازار آنلاین «کرنرشاپ» (Cornershop) را که در شهرهای تورنتو و مونترال فعالیت میکند خریداری کرد و این فضای آنلاین به طور مستقیم از طریق اپلیکیشن اوبر ایتس قابل استفاده است. اوبر با این خرید خود توانسته به بازار دلیوری خواربار کانادا ورود کند و با شرکتهای معروف کاستکو، مترو و والمارت مشارکت داشته باشد. به علاوه، اوبر ایتس حالا میتواند از قابلیتهای لجستیک و شبکه گسترده رانندگان خود بهره ببرد تا غذاهای اضافه را به بانکهای محلی غذا بازتوزیع کند. خواربارفروشیهای مختلف که در لیست پلتفرم کرنرشاپ آمدهاند، با این بانکهای غذا در کانادا و دیگر سازمانهای خیریه ارتباط دارند و این ارتباط باعث میشود موانع عملیاتی موجود آنها در توزیع مجدد مواد غذایی کاهش یابد. دلیوری غذا هر روز روند پیچیدهتری پیدا میکند و تقاضای مصرفکننده هم در حال تغییر است.
بنابراین بازیگران موجود باید به دنبال روشهای جدیدی برای ارائه ارزش به مشتریان خود باشند. مسائل و مشکلات سیستمی مثل ضایعات مواد غذایی، در صورت عدممشارکت و مسوولیتپذیری طرفهای درگیر مثل پلتفرمهای شخص سوم، شدیدتر و بدتر میشوند. نمونههایی مثل مشارکت اوبر ایتس با کرنرشاپ، این پلتفرمها را در موقعیت منحصر به فردی قرار میدهد تا برنامه توزیع مجدد غذا را با همکاری خواربارفروشیها پیش ببرند و حسن نیت این شرکتها را در پایبندی به مسوولیت اجتماعی شرکتی به اثبات برسانند.