اینترنت اشیا و دگرگونی دیجیتال
یکی از مشهورترین و پرکاربردترین نمونههای ابرکامپیوترهای هوش مصنوعی TX۲ نام دارد که توسط شرکت NVIDIA طراحی و ساخته شده است. این ابرکامپیوتر میتواند ویدئوهای در حال پخش را پردازش کند و از تکنولوژی تشخیص تصاویر برای شناسایی افراد و اشیا استفاده کند. این ابرکامپیوتر کوچک را میتوان در روباتهای خودران تحویل کالا جاسازی کرد و از قابلیت تشخیص مسیرها و خیابانها و پیادهروها در این کامپیوتر بهره برد.
امروزه در خودروها، هواپیماها، ساختمانهای تجاری، کارخانهها و زیرساختهایی مانند شبکه توزیع برق، پلها، بندرها و تونلها از هزاران یا شاید میلیونها کامپیوتر قدرتمند به همراه دوربینهایی استفاده شده که برای کنترل، تفسیر و واکنش نشان دادن نسبت به شرایط و مشاهده وضعیت موجود استفاده میشوند.
نام فنی اینترنت اشیا یعنی «سیستمهای سایبری- فیزیکی» نشان میدهد که اساس این تکنولوژی روی همگرایی و کنترل زیرساختهای فیزیکی توسط کامپیوتر قرار گرفته است. در این سیستم پیشرفته، کامپیوترها بهطور پیوسته اقدام به مانیتورینگ و بررسی تغییرات به وجود آمده در محیط پیرامونشان میکنند و بهطور همزمان با سایر کامپیوترها از طریق پایگاههای داده ابری در ارتباط و هماهنگی هستند.
یکی از نمونههای کاربرد چنین سیستمهایی در شبکههای هوشمند تاسیسات برق قابل مشاهده است؛ جایی که از تکنولوژی اینترنت اشیا برای تشخیص زمان مناسب استفاده از انرژی برق تولید شده در محل و جدا کردن شبکههای برق محلی از شبکه سراسری استفاده میشود. تحقیقات صورت گرفته روی پیادهسازی این سیستم در شبکههای توزیع برق، نشان داده که این تکنولوژی میتواند موجب افزایش بهرهوری زیرساختهای برق در سراسر جهان بین ۳۳ تا ۵۰درصد شود. با این همه، باید دانست که پیادهسازی کامل سیستم اینترنت اشیا نیازمند بهکارگیری وسیع کامپیوترهای پیشرفته مجهز به جدیدترین نوآوریهای هوش مصنوعی است.
نمونه دیگر ترکیب اینترنت اشیا در قالب پردازشهای محلی با تکنولوژی محاسبات ابری و پردازشهای ابری را میتوان در Amazon Echo، خودروهای خودران، پهپادهای مجهز به دوربین یا دوربینهای ارزیابی خسارت برای شرکتهای بیمه و مهمتر از همه روباتهای صنعتی مشاهده کرد. علاوه بر این، از تکنولوژی اینترنت اشیا در مواردی همچون کامپیوترهای پوشیدنی خیلی کممصرف، ایمپلنتهای کنترلکننده ترکیب شیمیایی خون و فشار خون و دمای بدن و موارد پرشمار دیگری استفاده میشود. تمام این دستگاهها دارای قابلیت اتصال به اینترنت و سرویسهای ابری هستند و خودشان نیز از ظرفیت محاسباتی کافی برخوردارند و در اغلب آنها از تکنولوژی هوش مصنوعی برای جمعآوری و تحلیل دیتا و تصمیمگیریهای آنی و سریع استفاده شده است.
اگرچه ما امروزه هنوز در ابتدای راه استفاده از پتانسیلهای عظیم تکنولوژی اینترنت اشیا قرار داریم، اما تا همین زمان هم اینترنت اشیا توانسته ارزشآفرینی قابل توجهی را برای کسبوکارها و دولتها به ارمغان بیاورد. به عنوان مثال، یک شرکت بزرگ اروپایی مدتی است یک اپلیکیشن نگهداری و پیشبینی مبتنی بر هوش مصنوعی را در خطوط توزیع برق به طول ۲/ ۱ میلیون کیلومتر مورد استفاده قرار داده است که کارکرد اصلیاش پیشبینی موارد خرابی خطوط انتقال برق و همچنین شناسایی کوچکترین اختلال در شبکه توزیع برای جلوگیری از خرابیهای بیشتر و قطع شبکه است. طبق برآوردهای صورت گرفته توسط مهندسان این شرکت، استفاده از این اپلیکیشن میتواند در هر سال بیش از ۶۰۰ میلیون دلار به این شبکه توزیع سود برساند.
در بخش عمومی نیز نیروی هوایی آمریکا از اپلیکیشنهای پیشبینیکننده مبتنی بر هوش مصنوعی برای پیشبینی خرابی سیستمهای مورد استفاده در هواپیماهای جنگی بهره میبرد. در این اپلیکیشنها دیتاهای جمعآوری شده از حسگرهای مختلف نصبشده روی هواپیماهای جنگی به سرعت مورد تجزیه و تحلیل قرار میگیرد و بر اساس نتایج این بررسیها مشخص میشود کدام سیستمها در معرض خرابی و از کار افتادن هستند.
از شواهد و قرائن موجود چنین برمیآید که جابهجاییهای بزرگی در نیروی کار بهواسطه تاثیرگذاری اینترنت اشیا در آینده شکل خواهد گرفت که مهمترین عامل در شکلگیری این جابهجاییها همان اتوماسیونی است که به واسطه اینترنت اشیا گسترش خواهد یافت. با این همه باید دانست که جابهجایی و جایگزین شدن مشاغل و نیروی کار که در نتیجه اثرگذاری اینترنت اشیا روی خواهد داد در صنایع مختلف کاملا متفاوت است. به عنوان مثال میزان جابهجایی و حذف مشاغل در نتیجه اثرگذاری اینترنت اشیا در صنعت بانکداری بسیار گسترده خواهد بود، بهطوریکه پیشبینیهای کارشناسانه در بانک مشهوری همچون یوبیاس حکایت از آن دارد که بیش از ۳۰ هزار نفر از کارکنان این بانک در نتیجه اتوماسیون و اینترنت اشیا شغلشان را از دست خواهند داد. حال آنکه این رقم در مورد دویچ بانک به بیش از ۹۷ هزار نفر میرسد. در شغلی مانند رانندگی نیز باید منتظر نقشآفرینی کلیدی اتوماسیون و اینترنت اشیا در آیندهای نزدیک باشیم، بهطوری که بر اساس برآوردهای گلدمن ساکس، تا سال ۲۰۲۳ بیش از ۲۵ هزار نفر از رانندگان آمریکایی به واسطه توسعه ماشینهای خودران شغلشان را از دست خواهند داد.
با اینهمه باید به این واقعیت نیز توجه داشت که جابهجایی مشاغل و جایگزین شدن انسان با ماشینها و اتوماسیون به معنای حذف فرصتهای شغلی و بیکار ماندن افراد نیست، چراکه اینترنت اشیا نیز مانند سایر تکنولوژیهای پیشبرنده دگرگونی دیجیتال، قادر به ایجاد مشاغل جدیدی خواهد بود و به جای بسیاری از مشاغلی که بهزودی حذف خواهند شد، مشاغل جدیدی به وجود خواهند آمد و بیکارشدگان در نتیجه اتوماسیون در مشاغل جدیدی مشغول به کار خواهند شد.
دولتها، مدارس، دانشگاهها و کارفرمایان باید متوجه این واقعیت غیرقابل انکار باشند که برای آمادهسازی کارکنان و شاغلان بیکار شده در نتیجه اتوماسیون و اینترنت اشیا، برای فعالیت در مشاغل جدید، باید به میلیونها نفر آموزشهای متنوعی داد و آنها را برای مشارکت در این تحول بزرگ مهیا ساخت.