دانستنی‌‌های حقوق تجارت
هزینه‌های قابل‌قبول مالیاتی چیست و چه شرایطی دارد؟
هزینه قابل‌قبول مالیاتی چیست؟
هزینه قابل قبول مالیاتی، هزینه‌های قانونی مشخصی است که طی یکسال مالیاتی، در جهت تحصیل درآمد توسط مودی پرداخت شود یا تخصیص یابد. برای اینکه هزینه‌ای برای کسر از جمع درآمد سالانه، مورد قبول قرار گیرد، حداقل چند شرط لازم است؛ اول اینکه هزینه انجام شده باید در زمره هزینه‌هایی باشد که در قانون مالیات‌های مستقیم، به عنوان هزینه قابل قبول شناسایی شده باشد. دوم اینکه هزینه انجام شده، مربوط و در راستای تحصیل درآمد مالیات پذیر مودی صورت گرفته باشد.
هزینه‌های قابل‌قبول مالیاتی، فقط در مورد مالیات بر درآمد عملکرد است
هزینه قابل قبول مالیاتی جهت کسر از جمع درآمد، در همه منابع درآمدی و مالیاتی قابل ابراز نیست بلکه صرفا در مورد مالیات بر درآمد عملکرد( مالیات مشاغل و اشخاص حقوقی) مصداق دارد. در مورد سایر منابع درآمدی و سایر مالیات ها مثل مالیات بر درآمد حقوق، مالیات بر درآمد نقل و انتقال، مالیات بر درآمد اجاره املاک و مالیات بر درآمد اتفاقی، هزینه قابل قبول مصداق ندارد. از سوی دیگر تمامی مودیان مشمول مالیات بر درآمد عملکرد، شامل همه اشخاص حقوقی و نیز تمامی صاحبان مشاغل مشمول مالیات، می‌توانند از امکان کسر هزینه از جمع درآمد، با رعایت شرایط قانونی مربوطه، استفاده کنند.
شرایط هزینه قابل قبول مالیاتی
برای اینکه هزینه مودی، قابل کسر از جمع درآمد وی باشد چندین شرط برای هزینه لازم است؛
انجام هزینه باید مستند به مدارک باشد. صرف ابراز یا ادعای هزینه توسط مودی بدون ارائه مدارک دال بر پرداخت یا تخصیص آن موجب قبول هزینه نیست بلکه ابراز هزینه حتما باید با ارائه مدارک متعارف دال بر پرداخت یا تخصیص آن توسط مودی نزد اداره مالیاتی به اثبات برسد. بنابراین لازم است تمام هزینه های خود را برای تحصیل درآمد هنگام پرداخت یا تخصیص، بر اساس مقررات مالیاتی مستند سازی کنید.
هزینه باید مربوط به تحصیل درآمد مالیات‌پذیر باشد. هزینه هایی که برای تحصیل درآمد لازم نباشد را نمی‌توان به عنوان هزینه برای کسر از درآمدهای ناخالص ابراز کرد. مثلا یکی از دلایلی که سازمان امور مالیاتی پاداش سالانه پرداختی شرکت به اعضای هیات مدیره در اجرای ماده ۲۴۲ قانون تجارت را هزینه قابل قبول مالیاتی نمی‌داند این است که از نظر سازمان، پاداش هیات‌مدیره جزو هزینه‌های ضروری برای تحصیل درآمد و فعالیت شرکت نیست.
هزینه نباید مربوط به درآمدهای معاف از مالیات باشد. هزینه های مربوط به درآمدهای معاف از مالیات یا مشمول مالیات مقطوع، به عنوان هزینه قابل قبول مورد پذیرش نخواهد بود. مثلا یک شرکت فعال در مناطق آزاد تجاری که بابت درآمد حاصل از فعالیت در منطقه آزاد، از پرداخت مالیات معاف است نمی تواند کسر هزینه های فعالیت خود را در منطقه آزاد از درآمد حاصله در سایر مناطق که معافیت مالیاتی ندارند بخواهد.
هزینه باید از مصادیق هزینه‌های قابل قبول مالیاتی شناسایی شده در قانون باشد.
برای اینکه هزینه‌ای، قابل کسر از جمع درآمد مودی برای محاسبه مالیات باشد، باید در زمره هزینه‌هایی باشد که در ماده ۱۴۸ قانون مالیات‌های مستقیم به عنوان «هزینه های قابل قبول مالیاتی» شناسایی شده‌اند. مثلا هزینه برگزاری همایش توسط شرکت، به دلیل آنکه در ماده ۱۴۸ قانون، به عنوان هزینه قابل قبول، پیش بینی نشده است به عنوان هزینه قابل قبول جهت کسر از جمع درآمد پذیرفته نمی شود. علاوه بر هزینه‌های تعیین شده در ماده ۱۴۸ قانون، موارد خاصی از هزینه قابل قبول نیز در سایر قوانین مجلس یا مصوبات هیات وزیران یا وزیر امور اقتصادی و دارایی شناسایی شده اند.
اعلام و ابراز هزینه غیر واقعی توسط مودی و جریمه قانونی آن
یکی از مندرجات اظهارنامه تسلیمی مودی، هزینه‌های قابل قبول است. طبق مقررات، هزینه ابراز شده توسط مودی باید واقعی باشد در غیر این‌صورت توسط اداره مالیاتی پذیرفته نخواهد شد. از نظر مقررات مالیاتی، «هزینه غیر واقعی» هزینه ای است که در دفاتر قانونی مودی ثبت شده و ممکن است متکی به مدارکی باشد ولی ماموران مالیاتی احراز کنند که هزینه موصوف غیر واقعی است یا تحقق نیافته و مدارک مربوط به آنها نیز غیر واقعی بوده است. چنین هزینه‌هایی واجد شرایط هزینه قابل قبول نیستند و در رسیدگی به پرونده مالیاتی مودی، هزینه غیر قابل قبول تلقی می‌شوند. در صورتی که مودی اقدام به ابراز هزینه غیرواقعی به اداره مالیاتی کند، علاوه بر عدم پذیرش آن توسط اداره مالیاتی، مودی مشمول جریمه‌ای معادل ۳۰ درصد مالیات ناشی از عدم پذیرش هزینه غیر واقعی خواهد بود.
در صورت عدم ارائه اسناد هزینه‌ای توسط مودی آیا مبالغی به‌عنوان هزینه از جمع درآمد مودی کسر می‌شود؟
در صورتی که مودی هیچ‌گونه سندی در مورد هزینه های خود به طور کامل ارائه ندهد، با در نظر گرفتن «نسبت سود فعالیت» که هر ساله توسط سازمان امور مالیاتی تعیین می‌شود، درصد خاصی از درآمد به عنوان هزینه قابل قبول مالیاتی مودی منظور و از جمع درآمد وی کسر می‌شود. ولی اگر مودی در مورد هزینه خاصی، سند هزینه ارائه نداده باشد، بدون اعمال نسبت سود فعالیت، هزینه ابرازی بدون سند، از نظر مالیاتی مورد پذیرش قرار نمی‌گیرد.
در مطلب آینده برخی مصادیق مهم تر هزینه‌های قابل قبول مالیاتی را بیان خواهیم کرد.
