تئوری نقشهای تیمی بر اساس مدل بلبین
بخش اول
یک تیم موثر به انواع شخصیت‌‌‌های مختلف نیاز دارد که می‌توانند نقشهای مختلفی را بر عهده بگیرند. تعیین نقش تیمی با توجه به نقاط قوت و ضعف کارکنان، یک روش موثر برای ساخت تیم است، زیرا افراد در انجام وظایفی که از نقاط قوت آنها استفاده می‌کنند، بهتر عمل می‌کنند. آزمون تیم‌سازی بلبین انگیزه‌‌‌ها و اهداف هر فرد را شناسایی کرده و به تعیین نقشهای افراد در تیم کمک می‌کند. ۹ نقش تیم بلبین به مدیران و رهبران در ساختن تیم‌‌‌های موفق، که در آن از نقاط قوت اعضای تیم استفاده می‌شود، کمک می‌کند. تیمی با ترکیب مناسب از نقشهای مختلف، شانس بیشتری برای دستیابی اهداف خود دارد. مردیث بلبین (Meredith Belbin) از طریق مطالعه‌‌‌ای در دانشکده مدیریت هنلی (Henley Management College)، آزمون بلبین را طراحی کرد تا نقشهای ایده‌‌‌آل برای افراد در یک تیم کاری را تعیین کند.
برای سنجش ویژگی‌‌‌های شخصیتی با آزمون بلبین، شرکت‌کنندگان علاوه بر ارزیابی رفتارهای خود، از ناظران نیز بازخورد گرفته و این دو را مقایسه می‌کنند. سپس نتایج نشان می‌دهد که کدام یک از ۹ نقش برای کدام‌یک از اعضای تیم مناسب‌‌‌تر است. با این حال، افراد ممکن است صفاتی را به نمایش بگذارند که آنها را قادر می‌‌‌سازد بیش از یک نقش تیمی را به عهده بگیرند، این به آن معنی است که شما می‌توانید از هر تعداد نفر دلخواه، یک تیم متعادل بسازید، به شرطی که همه نقش‌‌‌ها در تیم حاضر باشند. آزمون بلبین با آزمون شخصیت مایرز- بریگز متفاوت است. مورد دوم یک آزمون روان‌سنجی است که نوع شخصیت شما را نشان می‌دهد، در حالی که آزمون بلبین یک آزمون رفتاری است که مشخص می‌کند کدام ویژگی را از ۹ نقش تیمی ممکن نشان می‌‌‌دهید. بلبین پیشنهاد می‌کند تیمی مملو از اعضایی که سبک‌‌‌های رفتاری مشابه یا نقش تیمی مشابه دارند، در بیشتر مواقع می‌تواند نامتعادل شود. به‌عنوان مثال، اگر اعضای تیم نقاط قوتی مشابه داشته باشند، ممکن است برای پروژه‌‌‌ها، وظایف و مسوولیت‌‌‌هایی که مجموعه مهارت‌‌‌های طبیعی آنها را در برمی‌گیرد، رقابت کنند. تیمی متشکل از اعضایی با نقاط ضعف مشابه نیز ممکن است این ضعف را به طور کلی و تیمی از خود بروز دهد. شما می‌توانید برای کمک به ایجاد تیم متعادل‌‌‌تر و شناسایی فرصت‌‌‌های رشد
بر اساس نقش تیم، مدل بلبین را برای تیم خود استفاده کنید. وقتی نقش خود را در درون یک تیم درک می‌‌‌کنید، می‌توانید با توسعه نقاط قوت و مدیریت نقاط ضعف، سهم کار خود را بهبود بخشید.
نقشهای تیم بلبین
۹ نقش تیم بلبین شرح وظایف شغلی است که در سه دسته عمده تقسیم‌بندی میشوند: نقشهای اندیشه محور، نقشهای عمل‌‌‌گرا و نقشهای مردم محور. درک نقشهای مختلف در یک تیم به شما کمک می‌کند تا به عنوان یک تیم کارآیی بیشتری داشته باشید. مورد اول را در این بخش، و دو مورد بعدی را در بخش بعدی توضیح خواهیم داد.
نقشهای اندیشه‌محور: اعضای تیم اندیشه محور متفکران انتقادی هستند. آنها ممکن است ایده‌‌‌های جدید یا دیدگاه جدیدی ارائه دهند، با سنجش موافقان و مخالفان، ایده‌‌‌ها را تجزیه و تحلیل کنند یا از دانش یا مهارت خاصی برخوردار باشند.
نقشهای اندیشه محور عبارتند از:
۱) ارزیاب یا ناظر. ارزیاب‌‌‌ها یک جنبه استراتژیک برای تیم به ارمغان می‌‌‌آورند و هنگام آزمایش ایده‌‌‌هایی که دیگران ارائه می‌دهند، در بهترین حالت خود هستند. آنها توانایی قضاوت بی‌طرفانه را دارند و می‌توانند جنبه‌‌‌های مثبت و منفی تصمیم را به صورت عملی بسنجند. ارزیاب‌‌‌ها بر اساس واقعیت‌‌‌ها و تفکر منطقی در مقابل احساسات و غرایز تصمیم می‌‌‌گیرند. آنها به طور معمول افراد جدی هستند که در تفکر انتقادی و برنامه‌‌‌ریزی استراتژیک تبحر دارند. اگر چالشی وجود داشته باشد، ارزیاب‌‌‌ها تمام زوایا و احتمالات را با دقت بررسی می‌کنند و سپس یک راه‌حل مناسب ارائه می‌کنند. این افراد تمایل دارند که تنها باشند و ترجیح می‌دهند در زندگی همکاران دخیل نشوند، که به بی‌‌‌طرف ماندن آنها کمک می‌کند.
نقاط قوت: راهبردی و تحلیلی. ارزیاب‌‌‌ها از دید منطقی برخوردارند و برای تصمیم‌گیری بی‌طرفانه مناسب هستند.
نقاط ضعف مجاز: بسیار زیاد از استدلال عقلی استفاده می‌کنند و می‌توانند بیش از حد انتقادی، بی‌‌‌احساس و سرد باشند.
۲) متخصص. متخصص یک عضو تیم است که در یک زمینه خاص تخصص دارد. از آنجا که دانش عمیق در یک موضوع خاص دارند، به طور معمول فقط در مواقعی که کاری نیاز به تخصص آنها داشته باشد، مشارکت خواهند کرد. متخصصان مانند ارزیاب‌‌‌ها تمایل دارند که تنها باشند، بنابراین در یک تیم عضو میشوند. متخصصان دارایی‌‌‌های ارزشمندی هستند، زیرا دانش فنی ارائه می‌دهند که افراد دیگر قادر به انجام چنین کاری نیستند. غالبا، مدیریت ارشد پیشنهادهای و پروژه‌‌‌هایی را بر اساس دانش این متخصصان ایجاد می‌کند. اگرچه متخصصان ایده حضور داشتن در یک تیم را چالش‌برانگیز می‌‌‌دانند اما در زمینه تخصص خود بسیار فعال و مفید واقع میشوند و احتمالا مشکلی در به اشتراک گذاشتن دانش خود با اعضای تازه‌وارد نخواهند داشت.
نقاط قوت: دانش بی‌اندازه در زمینه مربوطه، اختصاصی و بسیار حرفه‌‌‌ای.
نقاط ضعف مجاز: به مشخصات فنی زیاد می‌‌‌پردازند. متخصصان غالبا مشارکت خود را در حوزه تخصصی خود محدود می‌کنند و در اغلب موارد، مهارت تعامل اجتماعی بسیاری از همکارانشان را ندارند.
۳- ایده‌‌‌پردازان. ایده‌‌‌پردازان افرادی آزاد اندیش و خلاق هستند که ایده‌‌‌های جدید تولید می‌کنند و روش‌های جدید و ابتکاری برای انجام کارها پیشنهاد می‌دهند. همان‌طور که در مورد دو نقش تفکر محور دیگر وجود دارد، ایده‌‌‌پردازان ترجیح می‌دهند به تنهایی کار کنند. با این حال، بیشتر تیم‌‌‌ها و شرکت‌ها این را می‌‌‌پذیرند زیرا تفکر خلاق ایده‌‌‌پردازان معمولا به راه‌حل‌‌‌های نوآورانه و مفاهیم پیشگامانه منجر می‌شود. اگرچه ایده‌‌‌پردازان ممکن است مانند مفهوم سنتی چگونگی عملکرد یک عضو تیم عمل نکنند، اما با وجود این برای یک تیم یا سازمان بسیار ارزشمند هستند. همان‌طور که از نام آنها پیداست، ایده‌‌‌پردازان اعضایی هستند که رشد و پیشرفت را در سازمان ایجاد می‌کنند.
نقاط قوت: افراد خلاق، تخیلی، آزاد اندیش و قادر به حل مشکلات پیچیده و چالش‌برانگیز.
نقاط ضعف مجاز: ایده‌‌‌پردازان به سختی می‌توانند انتقاد کنند. آنها درون‌‌‌گرا، غیرعملی و غالبامشغول وظایف خود برای برقراری ارتباط موثر هستند. کار کردن با ایده‌‌‌پردازان می‌تواند سخت باشد.
