فراز و فرودهای قطب تکنولوژی آفریقا
بنابراین استرویش برای بهروزرسانی این تصور به کنیا سفر کرد و در طول دو ماهی که در نایروبی بود، از ۱۰شرکت، قطبهای تکنولوژی و فضاهای کاری اشتراکی که توسعهدهندگان در آن برای ساخت اپلیکیشنهای جدید با هم رقابت میکنند، دیدن کرد.
تبدیل شدن به پلتفرمی مطلوب
در میان کشورهای جنوب صحرای آفریقا، کنیا یکی از سریعترین رشدهای اقتصادی را دارد و برای تبدیل شدن به کشوری با درآمد بالاتر از حد متوسط تا سال ۲۰۳۰ طرحهای جاهطلبانهای دارد. جمعیت کنیا زیر ۵۰میلیون نفر است و جمعیت شهری آن عمدتا جوان، تحصیلکرده و مسلط به زبان انگلیسی است. طبق «گزارش ثروت آفریقا» در سال ۲۰۱۷ مردم کنیا جزو ثروتمندترین جمعیت این قاره هستند. این موارد، در کنار تنوع صنایع و ارتباطات تجاری قوی با کشورهای همسایه، کنیا را به یک پلتفرم مطلوب برای فعالیت شرکتهای داخلی و خارجی تبدیل کرده است.
قطب تکنولوژی یکمیلیارد دلاری نایروبی، پایتخت کنیا که «سیلیکون ساوانا» نام دارد، بیش از ۲۰۰استارتآپ و همچنین شرکتهای بزرگ مثل IBM، اینتل و مایکروسافت را در خود جای داده است. این استارتآپها سعی دارند با کمک تکنولوژی مشکلات بنیادین را در کنیا حل کنند؛ اگرچه جنس این مشکلات با موضوعاتی مثل پیدا کردن جای پارک مناسب یا خشکشویی آنلاین فرق دارد.
کمبود زیرساختهای رسمی در کنیا، کاتالیزوری برای شکوفایی تکنولوژی در این کشور است. در واقع، کنیاییها از تکنولوژی برای حل مشکلات محلی استفاده میکنند. به عنوان مثال، شرکت BRCK با کمک تبلتها و روترهایی که با انرژی خورشیدی کار میکنند، مدارسی را که اینترنت ندارند، متصل میکند.
یک نمونه دیگر M-Farm است که اپلیکیشنی است که اطلاعات بازار را در اختیار کشاورزان کنیایی قرار میدهد تا بتوانند محصولات خود را به بهترین قیمت بفروشند. شرکت AB۳D ضایعات الکترونیکی را به پرینترهای سهبعدی ارزان تبدیل و با این پرینترها اندام مصنوعی درست میکند. روی وانگی، بنیانگذار این شرکت، میگوید میخواهد کنیا بهعنوان کشوری شناخته شود که پتانسیل نوآوری و خلاقیت دارد.
پتانسیل خلاقیت، حدود یک دهه پیش و با کمک بخش خصوصی قوی، حمایت دولت و سرمایهگذاری خارجی شناسایی شد. اولین موفقیتهای بزرگ، در سال ۲۰۰۷ و با اپلیکیشن معروف انتقال پول M-Pesa و پلتفرم جمعسپاری Ushahidi شروع شد. M-Pesa امکان انجام عملیات بانکی با سادهترین گوشیها را فراهم میکند.
در کشوری که تعداد خیلی کمی از شهروندانش کارت بانکی یا دسترسی به بانک داشتند، این اپلیکیشن، انقلابی در صنعت مالی محسوب میشد. امروز ۷۴درصد بزرگسالان کنیا از این سرویس موبایل استفاده میکنند که پرداختهای مالی را برای سایر استارتآپهای حوزه ICT آسان کرده است. Ushahidi هم که برای پیگیری تخلفات انتخابات راهاندازی شد، از آن زمان برای نظارت بر حوادث و درگیریها در جاهای مختلف مثل هاییتی و سوریه، مورد استفاده قرار گرفته است.
همچنین تعداد مشاغلی که در این بخش ایجاد شد، دو برابر شد و از ۷۸هزار نفر در سال ۲۰۱۱ به ۱۳۰هزار نفر در سال ۲۰۱۹ رسید.
موبایل اولیها
به طور کلی، راهحلهای فینتک کنیا پیشتاز بانکداری برونمرز و تامین مالی خرد شدهاند. حدود نیمی از حسابهای بانکی موبایلی ثبتشده در دنیا، مربوط به این منطقه هستند. کنیاییها کلا محصولاتی طراحی میکنند که «اول برایموبایل» کارآیی داشته باشد. به همین دلیل ۹۹درصد مشترکان اینترنت کنیا - حدود ۱۶میلیون نفر - از طریق ابزارهای موبایل خود به اینترنت دسترسی دارند.
شروع استفاده از اینترنت در مردم کنیا، مثل خیلی جاهای دیگر با کامپیوتر شخصی نبوده است.
دولت کنیا در سال ۲۰۰۹ به طور جدی به کمک تقویت تکنولوژی آمد و TEAMS را راهاندازی کرد که کابل فیبر نوری زیردریایی است و به مردم کنیا پهنای باند ارزان و مطمئن میدهد و میانگین سرعت آن از آمریکا هم بیشتر است. دولت کنیا امیدوار است بهزودی یک شهر هوشمند ۱۰میلیارد دلاری در ۶۰کیلومتری جنوب پایتخت تاسیس کند.
فضاهای کار اشتراکی مثل «نایروبی گاراژ» فضای فیزیکی در اختیار استارتآپها قرار میدهد که انعطافپذیر است و بیش از یک شرکت میتواند در آن فعالیت کند. این محیط مشترک، اغلب به همکاریهای مفیدی منجر میشود.
شتابدهندههای کنیایی از طرف دیگر، برنامههایی با محدودیت زمانی ارائه میکنند که در طول آنها، یک کارآفرین با مربیهایی کار میکند تا برای تاسیس یک استارتآپ آموزش لازم را ببیند. به عنوان مثال، نایلب (Nailab) یک شتابدهنده است که در دوره سه تا ششماهه با کارآفرینان کار میکند. Ihub یکی از معروفترین انکوباتورهای کنیاست که در سال ۲۰۱۴ از طرف مجله فستکامپنی، به عنوان نوآورترین شرکت آفریقا معرفی شد.
البته طرحی که کنیا یکدهه پیش شروع کرد، قرار بود امروز این کشور را به یکی از اولینهای دنیا در حوزه تکنولوژی تبدیل کند. اما رشد بخش ICT محلی، کمی به کندی پیش رفته و این کشور حالا برای جذب سرمایه تکنولوژی جدید و اثبات رقابتپذیری خود در میان تازهواردهایی مثل روآندا و اتیوپی، با مشکل مواجه شده است. در سال ۲۰۱۱ سهم صنعت ICT در اقتصاد کنیا ۶/ ۱درصد بود که این رقم سال گذشته به ۲/ ۱درصد کاهش یافت. یکی از عواملی که کارشناسان آن را در عدمپیشرفت سریع سیلیکون ساوانای کنیا موثر میدانند، عدمشفافیت دولتی است.