فاجعه ضایعات موادغذایی در دنیا
هدف «شاخص ضایعات موادغذایی» برنامه محیط زیست سازمان ملل (UNEP) این است که اول با جمع‌آوری داده‌هایی در سطح جهانی و سپس تحلیل و مدل‌سازی آنها، دیدگاه تازه‌ای در مورد مقیاس مشکل ضایعات موادغذایی در دنیا ارائه کند. و دوم، یک متدولوژی برای کشورها داشته باشد تا میزان ضایعات موادغذایی خود را در سطح خانوار، خدمات غذایی و خرده‌فروشی‌ها بسنجند و پیشرفت‌های خود را در سطح ملی دنبال کنند.
گزارش 2021 این شاخص می‌گوید، سالانه حدود 931 میلیون تن موادغذایی دور ریخته می‌شود. بیشتر این میزان ضایعات- یعنی 569 میلیون تن یا 61 درصد- را خانوارها تولید می‌کنند و بقیه ضایعات توسط بخش‌های خدمات غذایی (244 میلیون تن یا 26 درصد) و خرده‌فروشی‌ها (118 میلیون تن یا 13 درصد) تولید می‌شود. این یعنی حدود 17 درصد کل موادغذایی تولید شده در دنیا، دور ریخته می‌شود.
بر مبنای سرانه، هر خانوار به‌طور میانگین سالانه 74 کیلوگرم ضایعات در سطح دنیا تولید می‌کند؛ رقمی که در میان گروه‌های درآمدی مختلف یکسان است و دورریز موادغذایی در کشورهای ثروتمند، کشورهای با درآمد متوسط و کشورهای کم‌درآمد، در یک سطح است و نشان می‌دهد یک پیشرفت گسترده در این زمینه، لازم و ضروری است (جدول). آخرین ارقامی که برنامه محیط زیست سازمان ملل ثبت کرده، نشان می‌دهد دامنه این مشکل به‌طور کلی دست کم گرفته شده و تولید ضایعات جهانی در سطح مصرف‌کننده، از آخرین ارزیابی فائو تاکنون، بیش از دو برابر افزایش یافته است.
این شاخص اشاره می‌کند که اگر میزان دورریز و ضایعات موادغذایی را در سطح یک کشور اندازه بگیریم، معادل سومین منبع بزرگ تولید گازهای گلخانه‌ای روی زمین می‌شود. بنابراین، این سوال مطرح است که کشورهای مختلف هر سال چقدر موادغذایی را دور می‌ریزند؟ تعجبی ندارد که طبق این گزارش، دو کشوری که بیشترین جمعیت دنیا را در خود جای داده‌اند، بیشترین ضایعات غذا را هم دارند. چین با حدود 6/ 91 میلیون تن دورریز موادغذایی در سال، رتبه اول را به خود اختصاص داده و بعد از آن هند با 8/ 68 میلیون تن قرار گرفته است. آمریکایی‌ها سالانه حدود 4/ 19 میلیون تن موادغذایی را دور می‌ریزند و این رقم در فرانسه و آلمان، حدود 5 تا 6 میلیون تن است.
البته وقتی بخواهیم سرانه ضایعات موادغذایی را حساب کنیم، شرایط کمی متفاوت می‌شود. خانوارهای هندی سالانه به‌طور میانگین 50 کیلوگرم ضایعات تولید می‌کنند. در آمریکا، این رقم کمی بیشتر است و تولید سرانه ضایعات 59 کیلوگرم است. در انگلستان و اسپانیا، این رقم 77 کیلوگرم است. خانوارهای استرالیایی هم جزو بدترین‌ها در تولید ضایعات موادغذایی طبق این شاخص هستند. داده‌ها نشان می‌دهد کل ضایعات موادغذایی در استرالیا، کمتر از خیلی از کشورهای موجود در لیست است و فقط 6/ 2 میلیون تن است. اما در اندازه‌گیری سرانه، خانوارهای استرالیایی سالانه 102 کیلوگرم ضایعات تولید می‌کنند. در مقام مقایسه، روس‌ها با اینکه کل ضایعات تولیدی کشور آنها در سال 9/ 4 میلیون تن است، اما در معیار سرانه، فقط 33 کیلوگرم تولید ضایعات در سال دارند.
