پیش‌بینی نحوه سازگاری کسب‌وکارها برای بقا
سال ۲۰۲۱؛ سال نرمال‌های جدید
من به‌عنوان یک آینده‌پژوه، به شرکت‌ها کمک می‌کنم آخرین روندها و تکنولوژی‌ها را بشناسند. ترندهای امسال که روی همه کسب‌وکارها تاثیر خواهند گذاشت از این قرارند. به باور من، تک تک کسب‌وکارها در هر گوشه و کنار جهان باید برای این روندها آماده باشند:
کار از خانه یا دورکاری به معنای واقعی!
وقتی کارکنان در قرنطینه بودند، شرکت‌ها مجبور شدند بلافاصله عملیات‌های خود را متناسب با نیروهای دورکار، تغییر دهند. حالا که مدتی از این اتفاق گذشته و شرکت‌ها درس‌های زیادی از این تجربه گرفته‌اند، بیشترشان دارند درباره مدل کسب‌وکارشان به کلی تجدید نظر می‌کنند و می‌پرسند «آیا اصلا به ادارات نیازی هست؟». بعضی از شرکت‌ها به‌واسطه دورکاری نیروها با افزایش بازدهی مواجه شدند، درحالی‌که کار از خانه برای بعضی‌ها ایده‌آل نبود. بنابراین در سال ۲۰۲۱، کسب‌وکارها باید محیط کار خود را دوباره مجسم کنند و حمایت‌های لازم را از کارکنانی که دورکاری می‌کنند به عمل آورند، مثل تامین تجهیزات اداری لازم، حمایت روانی و سایر موارد، تا افراد بیشتری بتوانند به راحتی از خانه کار کنند. بسیاری از جلسات نیز حالا به‌صورت از راه دور برگزار می‌شوند. ابزارهایی وجود دارند که این اقدامات را آسان می‌کنند، از جمله نرم‌افزار «زوم» که طی دوران کرونا بازارش داغ شد. حالا به لطف این ابزارها، اعضای یک تیم، در هر کجای دنیا که باشند می‌توانند در یک زمان مشخص دور هم جمع شوند و یکدیگر را در جریان امور قرار دهند. ابزارها و اپلیکیشن‌های دیگری نیز اخیرا وارد بازار شدهاند که با کمک آنها می‌توانید از راه دور، محتوا تولید کنید، به اشتراک بگذارید، با همکاران تعامل کنید، پروژه‌ها را پیگیری کنید، کارکنان را آموزش دهید و فعالیت‌های تیمی مجازی برگزار کنید. بدین ترتیب می‌توانید یک اداره مجازی داشته باشید تا حسی مشابه با حس همکاری و حضور در کنار یکدیگر را برای خودتان ایجاد کنید.
داده‌ها یک دارایی هستند
طی چند سال اخیر، حجم داده‌ها به میزان باورناپذیری رشد کرده. کسب‌وکارهایی که از این داده‌ها برای درک بهتر مشتری و بهبود تصمیم‌گیری‌های خود استفاده کرده‌اند، از بقیه به لحاظ عملکرد یک سر و گردن بالاترند. رایانش ابری به ما این امکان را می‌دهد از هر کجا که هستیم به داده‌ها دسترسی پیدا کنیم. کسب‌وکارها باید از داده‌ها حفاظت و امنیتشان را تامین کنند، همان‌طور که سایر دارایی‌ها را محافظت می‌کنند. یکی دیگر از موارد مهمی که کسب‌وکارها باید در نظر داشته باشند، افزایش «سواد داده‌ها» است تا به بینش لازم برای تصمیم‌گیری از طریق داده‌ها دست پیدا کنند. این نیز نیازمند سرمایه‌گذاری در سیستم‌هایی است که بتوانند به شکلی موثر، داده‌ها را پردازش، تجزیه و تحلیل و ذخیره کنند.
نوآوری در مدل کسب‌وکار
در سال ۲۰۲۱، رهبران کسب‌وکارها باید درباره چیزی که به مشتری ارائه می‌کنند و نحوه عملکردشان به‌عنوان یک کسب‌وکار، خوب فکر کنند. بسیاری از صنایع در سال ۲۰۲۰ کاملا دگرگون شدند، مثل صنعت هتلداری و گردشگری. کسب‌وکارهایی که هنوز و با وجود کرونا کماکان درحال پیشرفتند، توانسته‌اند به سرعت نسبت به تغییرات واکنش نشان دهند. مثلا رستوران‌هایی که قابلیت‌های «بیرون‌بر» خود را افزایش دادند یا شرکت‌های دانش بنیان که به تولید دستگاه تنفس روی آوردند، در واقع عملیات‌های همیشگی خود را متناسب با شرایط تغییر دادند تا بقای خود را تضمین کنند. گرچه کسب‌وکارها همیشه باید نسبت به تغییرات بازار آگاه باشند اما در سال ۲۰۲۱، نوآوری در مدل کسب‌وکار به مراتب ضروری‌تر از همیشه است.
اتوماسیون
یکی دیگر از روندهای اصلی کسب‌وکارها در سال ۲۰۲۱، اتوماسیون است. کسب‌وکارها فرآیندهای خود را ارزیابی خواهند کرد تا ببینند در کدام نواحی، انسان‌ها را می‌توان حذف کرد. در بعضی حوزه‌ها تغییراتی در این راستا انجام شده، مثل حوزه انبارداری، زنجیره تامین، خودروها و کامیون‌ها و کشتی‌های بدون راننده و بات‌هایی که پرسش‌های مشتریان را پاسخ می‌دهند. در سال ۲۰۲۱، انتظار می‌رود که اتوماسیون یک ترند گسترده باشد، همزمان که فکر می‌کنیم کدام بخش از وظایف یک پزشک، وکیل یا سایر مشاغل تخصصی را می‌توانیم به کامپیوترها و روبات‌های هوشمند واگذار کنیم.
امور مالی غیرمتمرکز
در سایه هرج‌ومرج اقتصادی کرونا، بازارهای سرمایه کماکان متشنج خواهند بود. این برای شرکت‌هایی که قصد دارند از طریق افزایش سرمایه، کسب‌وکارشان را گسترش دهند یا یک کسب‌وکار جدید راه بیندازند، چالش به‌وجود خواهد آورد. چند راه برای افزایش سرمایه از این قرارند: سرمایه‌گذاری جمعی (crowdfunding)، فناوری بلاک‌چین و روش‌های مالی غیرمتمرکز. این یک ترند مهم در سال ۲۰۲۱ خواهد بود که به کسب‌وکارها اجازه می‌دهد به روش‌هایی آسان‌تر از راه‌های سنتی، کسب سرمایه کنند.
گذر از جهانی به محلی
در ۲۰۲۰، دلایل زیادی وجود داشت که بیشتر «محلی» فکر کنیم تا «جهانی». کرونا زنجیره‌های تامین بین‌المللی را بر هم زد، تنش‌های رو به افزایشی میان چین و آمریکا در گرفت و خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا عملی شد. شرکت‌ها تصمیم گرفتند درباره منابع تامین کالا و جایی که کالاهایشان به فروش می‌رفت تجدیدنظر کنند چون هرج‌ومرج جهانی می‌توانست کسب‌وکارشان را مختل کند. تولید و فروش محلی همچنین می‌تواند آگاهی درباره محیط‌زیست را نیز بالا ببرد.
هدفمند و معنادار
گرایش به داشتن هدف و معنا در مشاغل نیز جزو ترندها خواهد بود. نسل‌های جوان‌تر که درحال ورود به بازار کار هستند، می‌خواهند از طریق یک هدف به کارشان متصل شوند یا برای شرکتی کار کنند که دارای معنای واقعی است. شرکت‌هایی که یک هدف معنادار یا مشخص ندارند در جذب استعدادها و مشتریان با مشکل مواجه خواهند شد.
پایداری
پایداری مدتی است که دغدغه بوده اما طی دوران کرونا، بعضی از مسائل اهمیت بیشتری یافته است. کرونا گرچه کسب‌وکارها را زیر و رو کرده، اما شرکت‌ها فهمیده‌اند که بحران زیست محیطی می‌تواند بیشتر به دنیا آسیب وارد کند، همچنین به سود و زیان شرکت‌ها. بنابراین، همه شرکت‌ها باید درباره عملیات‌های خود، تاثیر زیست‌محیطی، محصولات و نحوه مصرفشان تجدیدنظر کنند. حالا که بسیاری از شرکت‌ها در تلاشند ردپای کربن و آب را کاهش دهند می‌توان گفت که این ترند با ترند قبلی، یعنی هدف و معنا در کسب‌وکار گره خورده است.
مشارکت اجتماعی
طی پاندمی کرونا، برندها به مشارکت با مشتریان و مشتریان احتمالی از طریق شبکه‌های اجتماعی، متکی بودند. در سال ۲۰۲۱، گرایش زیادی نسبت به حضور حقیقی در شبکه‌های اجتماعی وجود خواهد داشت؛ حضوری که توسط کارشناسان شبکه‌های اجتماعی به شما دیکته نشده باشد. مثل نمایش آنچه در پشت‌صحنه شرکت می‌گذرد. علاوه بر این، مشارکت اینفلوئنسرها و خرده اینفلوئنسرها نیز در صنایع وجود خواهد داشت. اینها افرادی هستند که گفت‌وگو ایجاد می‌کنند، به گفت‌وگوها جهت می‌دهند و با مشتریان شما در ارتباطند.
تحویل و ارسال بدون تماس
تحویل بدون تماس یعنی رساندن یک سفارش به مقصد به شکلی که تماس میان پیک و گیرنده یا بسیار محدود است یا هیچ تماسی وجود ندارد. از زمان شیوع کرونا این روش در بسیاری از کشورها مرسوم شده تا خطر ابتلا به بیماری کاهش یابد. شرکت‌هایی مثل GrubHub و اوبر از جمله شرکت‌هایی هستند که آپشن‌های تحویل بدون تماس خود را در سال ۲۰۲۰ افزایش دادند و در سال ۲۰۲۱، کماکان به آن پایبند خواهند بود. اپلیکیشن Meituan در چین، نخستین شرکتی بود که این روش را در ووهان پیاده کرد. آنها با استفاده از خودروهای بدون‌راننده، محصولات سوپرمارکتی را به مشتریان می‌رساندند. این روش که پارسال در مرحله آزمایش بود، امسال برای عموم به اجرا درآمده است.
آموزش آنلاین، جزئی از سیستم‌های آموزشی
بیماری کرونا به صنعت آموزش آنلاین سرعت بخشید. طی این دوران، ۱۹۰ کشور در مقطعی از زمان، دستور تعطیلی مدارس را اعلام کرده که این تصمیم، روی بیش از ۶/ ۱ میلیارد نفر تاثیر گذاشت. حالا این فرصت برای مدارس، دانشگاه‌ها و حتی مراکز آموزشی و مربیگری فراهم شده که از روش ویدئوکنفرانس استفاده کنند. بسیاری از مراکز تشویق شدهاند که حتی پس از بازگشایی نیز بخشی از فعالیت آموزشی خود را به‌صورت آنلاین انجام دهند.
هوش مصنوعی، روبات‌ها، اینترنت اشیا
در ۲۰۲۱، شاهد افزایش تقاضا و رشد هوش مصنوعی در حوزه کسب‌وکار خواهیم بود، همزمان با بازگشت تولید و زنجیره‌های تامین به عملیات کامل، کمبود نیروی انسانی به یک مشکل جدی تبدیل خواهد شد. به این ترتیب، اتوماسیون با کمک هوش مصنوعی، روبات‌ها و اینترنت اشیا یک جایگزین کلیدی برای ادامه تولید خواهد بود.
افزایش به‌کارگیری تکنولوژی‌های واقعیت مجازی و افزوده
واقعیت مجازی (VR) و افزوده (AR) در سال ۲۰۲۰ با گسترش چشمگیری روبه‌رو بودند. این تکنولوژی‌ها حالا بخشی از زندگی روزمره ما هستند، از حوزه سرگرمی گرفته تا کسب‌وکار. وقوع بیماری کرونا باعث شد اعمال این تکنولوژی‌ها سرعت بگیرد چون بسیاری از کسب‌وکارها به دورکاری روی آوردند و تعاملات و ارتباطات به دنیای این تکنولوژی‌ها وارد شد.
چابکی سازمانی
وقتی کرونا در سال ۲۰۱۹ جهان را لرزاند، بسیاری از شرکت‌ها به‌شدت ضربه خوردند چون آماده نبودند. در هیچ‌یک از استراتژی‌های بلندمدتشان، پیامدهای مصیبت‌بار بیماری‌ای به اسم کرونا پیش‌بینی نشده بود. اما یک استراتژی «چابک» و کوتاه‌مدت شاید می‌توانست در آن بزنگاه به داد سازمان‌ها برسد. پروسه طراحی استراتژی کسب‌وکار را می‌توان به کشف آمریکا توسط کریستف کلمب تشبیه کرد. حقیقت این است که کلمب وقتی سفرش را شروع کرد، هدفش هند بود. اما هوای نامساعد و بادهای تند باعث شد مسیرش تغییر کند. با توجه به این مثال، یک چرخه استراتژی کوتاه‌مدت به این معنا نیست که یک استراتژی جدید اعمال کنید، بلکه باید بتوانید استراتژی خود را با توجه به شرایط محیطی فعلی، یک تا دو ماه یک‌بار مورد آزمایش قرار دهید. چابکی یعنی توانایی در همگام‌شدن با تحولات و تغییراتی که به سرعت اتفاق می‌افتند و واکنش سریع نسبت به تغییرات بازار، پیشرفت تکنولوژی و فرصت‌های نوظهور.
گسترش پزشکی و درمان از راه دور
موسسات، از جمله در حوزه خدمات درمانی در تلاشند تا بیماران و کارکنان، کمتر در معرض ابتلا به کرونا باشند. بسیاری از مطب‌ها و مراکز عمومی حالا درحال ایجاد امکانات درمانی از راه دور هستند، از جمله ویدئوچت میان پزشک و بیمار و تحویل دارو بدون تماس.
پزشکی از راه دور در مقایسه با پیش از کرونا ۵۰ درصد افزایش یافته. طبق تخمین موسسه Forrester Research، تعداد ویزیت‌های مجازی در ایالات‌متحده در اوایل سال ۲۰۲۱، به حدود یک میلیارد خواهد رسید.
توسعه زیرساخت‌های ۵G، اپلیکیشن‌ها و برنامه‌های جدید
شکی نیست که تقاضا برای اینترنت پرسرعت‌تر و خانه‌های متصل، شهرهای هوشمند و جابه‌جایی بدون‌راننده، باعث رشد و پیشرفت تکنولوژی‌های ۵G و ۶G شده است. در سال ۲۰۲۱، شاهد گسترش زیرساخت‌های جدید، توسعه برنامه‌های جدید و آپدیت‌ها هم از سوی شرکت‌های بزرگ و هم از سوی استارت‌آپ‌ها خواهیم بود. بسیاری از شرکت‌های مخابراتی حالا درحال ارائه تکنولوژی ۵G هستند، از جمله استرالیا که قبل از کرونا اقدام به ارائه این تکنولوژی کرده است. شرکت ورایزون در اکتبر ۲۰۲۰ اعلام کرد که به‌زودی شبکه ۵G خود را به میزان چشمگیری گسترش خواهد داد که به بیش از ۲۰۰ میلیون نفر خواهد رسید. رشد این تکنولوژی در چین با سرعت صورت گرفته است. شرکت اریکسون پرچمدار این تحول در سراسر جهان بوده است. بیش از ۳۸۰ اپراتور درحال‌حاضر درحال سرمایه‌گذاری در این تکنولوژی هستند. بیش از ۳۵ کشور نیز خدمات تجاری ۵G را راه‌اندازی کرده‌اند.
رشد وسایل نقلیه موسوم به «خرده‌متحرک‌ها»
این وسایل عبارتند از دوچرخه‌های عادی، اسکیت‌بوردهای برقی، اسکوترهای شارژی و دوچرخه‌های برقی که برای مدتی و برای عبور و مرور در فواصل کوتاه، مثلا مقاصد درون‌شهری، آنها را کرایه می‌کنیم. گرچه بازار این وسایل در اوایل شیوع کرونا طبیعتا با افت مواجه شد اما حالا تا حدی بهبود یافته و به سطح پیش از کرونا رسیده است. استفاده از دوچرخه‌ها و اسکوترهای شارژی با رشد چشمگیری روبه‌رو بوده چون یک جایگزین مناسب و راحت برای حمل و نقل و راهی مطمئن برای حفظ فاصله اجتماعی است.
نگاهی به آینده
پیشرفت تکنولوژی در ۲۰۲۱، در ادامه پیشرفت‌های سال ۲۰۲۰ خواهد بود اما تاثیر کرونا طی سال آتی، کماکان تکامل و تغییر خواهد یافت. بسیاری از رفتارهای جدید ما، در سال ۲۰۲۱ به یک نرمال تبدیل خواهند شد و کمک خواهند کرد تا نوآوری‌های بسیاری در زمینه کسب‌وکار و تکنولوژی به وقوع بپیوندد.
