مهندسی که با یک اپلیکیشن به جنگ آلودگی هوا رفت
میانگین غلظت ریزگردهای ۵/ ۲ میکرون در یک سال که عامل اصلی هوای آلوده هستند و نقش مهمی در بیماری‌های تنفسی، بیماری‌های قلبی، سکته و سرطان دارند، معمولا در اسکوپیه سه برابر محدودیتی است که «آژانس حفاظت از محیط زیست» آمریکا تعیین کرده است. تحقیقات شاخص کیفیت هوای اروپا و نقشه کیفیت هوای برکلی (Berkeley Earth) هم این موضوع را تایید می‌کند.
موسسات سلامت عمومی بارها هشدار داده‌اند که سالانه ۱۵۰۰ نفر در مقدونیه بر اثر آلودگی هوا از دنیا می‌روند. بین سال‌های ۲۰۱۵ تا ۲۰۱۶ تعداد ۱۴۶۹ مرگ‌ومیر مرتبط با آلودگی هوا در این کشور اتفاق افتاد. آلودگی هوا به قدری شایع شده که مردم مقدونیه، به‌ویژه در شهرهای اسکوپیه و تتوفو دستگاه‌های تصفیه‌کننده هوا برای خانه‌های خود می‌خرند. این دستگاه‌ها به‌طور میانگین حدود ۴۰۰ یورو قیمت دارند که تقریبا معادل میانگین حقوق یک ماه نیروی کار در این کشور است.
در این بحبوحه، گورجان جووانفسکی، یک مهندس نرم‌افزار مقدونیه‌ای، در سال ۲۰۱۴ اپلیکیشنی را به نام MojVozduh (به معنی هوای من) طراحی کرد که با استفاده از داده‌های عمومی منتشر شده در مقدونیه، وضعیت هوا را رصد می‌کند. گورجان در این رابطه می‌گوید: «ابتدا کار را با یک صفحه وب شروع کردیم تا ببینیم مورد استقبال مردم قرار می‌گیرد یا نه. سپس آن را به فرمت اپلیکیشن درآوردم، چون مردم با آن راحت‌تر می‌توانستند اطلاعات دریافت کنند. هیچ پلت‌فرم دیگری نمی‌تواند فضایی برای به اشتراک‌گذاری این اطلاعات به شکلی اتوماتیک، واضح و قابل فهم فراهم کند. بنابراین من باید خودم دست به کار می‌شدم.»
به همان راحتی که مردم از یک صفحه وب استفاده می‌کنند، MojVozduh هم توسط ۱۰۰ هزار کاربر در سیستم‌های اندروید و iOS دانلود شد که برای کشوری که ۲ میلیون نفر جمعیت دارد، رقم خیره‌کننده‌ای است. این اپلیکیشن از منابع داده مربوط به ۴۰ پایگاه سنجش کیفیت هوا در سراسر مقدونیه که ترکیبی از اطلاعات دانشگاهی و دولتی هستند، استفاده می‌کند و تصویر واضحی از میزان آلودگی در اختیار کاربر می‌گذارد تا برای همه قابل فهم باشد. همچنین از داده‌های ماهواره‌ای که از آژانس فضایی اروپا به دست می‌آید، برای سنجش آلودگی از آسمان استفاده می‌شود.
گورجان توضیح می‌دهد که مردم در ابتدا میزان بالای آلودگی هوا را باور نمی‌کردند. آنها فقط می‌دانستند که هوا کیفیت مطلوبی ندارد، اما در برخی مواقع آلودگی هوا به ۲۰ برابر محدودیت اتحادیه اروپا می‌رسد. او می‌گوید: «با توجه به حیاتی بودن این مشکل، هنوز داریم روی راه‌حل‌های بلندمدت کار می‌کنیم.» استفاده گسترده از داده‌های موجود اثر قابل توجهی بر بالا بردن آگاهی مردم و به چالش کشیدن عقاید مرسوم دارد که باعث می‌شود پایداری محیط زیست ارتقا پیدا کند. در زمستان، این مشکل چند برابر می‌شود. نیروگا‌ه‌های سوخت فسیلی تولید خود را افزایش می‌دهند و سوخت اجاق‌های زغالی و هیزمی در خانه‌ها در سراسر کشور بیشتر می‌شود. حتی موقعیت جغرافیایی مشکل را تشدید می‌کند. گورجان می‌گوید کوه‌های اطراف باعث پدیده وارونگی دما می‌شوند و به‌ویژه در شهر اسکوپیه لایه‌ای در سطح شهر ایجاد می‌شود که آلودگی داخل را محبوس می‌کند.
آلودگی هوا در مقدونیه نارضایتی‌های عمومی زیادی را علیه دولت این کشور به دنبال داشته است؛ به‌ویژه از وقتی دسترسی مردم به اطلاعات افزایش یافته، اعتراض‌های عمومی در سال‌های اخیر گسترده‌تر شده است. دولت مقدونیه وعده داده که هر چه زودتر با آلودگی هوا مقابله می‌کند، به‌طوری که قرار است آلودگی اسکوپیه در دو سال آینده به نصف کاهش یابد و این اتفاق به‌تدریج در کل کشور رخ دهد. این طرح شامل استقرار ایستگاه‌های جدید سنجش آلودگی هوا است. از سال ۲۰۱۱ به‌عنوان بخشی از یک پروژه مشترک بین اتحادیه اروپا و سوئیس، ۱۷ ایستگاه جدید در سراسر مقدونیه مستقر شده‌اند. هر یک از این ایستگاه‌ها مجهز به شش سنسور هستند که میزان ریزگردها، مونوکسید کربن، دی‌اکسید سولفور و دی‌اکسید نیتروژن را اندازه‌گیری می‌کنند. همچنین قرار است مالیات ارزش افزوده کاهش یابد و یارانه‌ای در نظر گرفته شود تا خانوارها به استفاده از سیستم گرمایش مرکزی به جای اجاق‌های سوخت فسیلی تشویق شوند. با این حال، سیستم گرمایش مرکزی در مقایسه با اجاق‌های هیزمی به‌قدری گران است که بعید است مردم مناطق محروم مقدونیه بخواهند به این زودی‌ها به استفاده از آن روی بیاورند.
در خیلی از اقتصادهای شرق اروپا، از جمله مقدونیه، معدن‌کاری و ساخت‌وساز رواج زیادی دارد که باقی مانده زیرساخت‌های دوره کمونیستی در این کشورها است. در آن دوران استفاده از هیزم و زغال به‌عنوان سوخت رواج داشت. وزیر محیط زیست مقدونیه معتقد است تصویب قوانین جدید و سختگیرانه‌تر برای انتشار آلودگی‌های صنعتی، کلید حل مشکل آلودگی هوا در این کشور است.مقدونیه امیدوار است بتواند به اتحادیه اروپا بپیوندد و برای نزدیک شدن به استانداردهای مورد انتظار اروپا، یک سری پیشرفت‌ها در این کشور پیش‌بینی شده است. اتحادیه اروپا تدابیر سختگیرانه‌ای در مورد انتشار گازهای گلخانه‌ای در نظر خواهد داشت که به واسطه آن هزینه انتشار این گازها برای کشورها بسیار بالا خواهد رفت و به خودی خود استفاده مداوم از منابع انرژی آلوده‌کننده، دیگر صرفه اقتصادی نخواهد داشت.
ارسال نظر