گام‌های نخست شفاف‌سازی در بازار سینما

روز گذشته تهیه‌کنندگان دو سریال پرمخاطب شهرزاد و عاشقانه رقم دقیق هزینه‌ تولید این سریال‌ها را به خبرگزاری مهر اعلام کردند. اعلام رسمی این اعداد نشان می‌دهد که برآوردهای ما درباره هزینه‌های ساخت سریال شهرزاد دور از واقعیت نبوده و تخمین‌هایمان تقریبا درست از آب درآمده‌اند. اما نکته جالب درباره جزئیات تازه از رقم هزینه‌های این دو سریال، رقم دستمزدهای بازیگران این سریال‌ها است. هر دو سریال در گروه بازیگران خود سعی کردند تا از چهره‌های محبوب سینما بهره بگیرند. بنابراین شاید بتوان با توجه به اختلاف سال ساخت دو سریال، برآوردی از دستمزد بازیگران تراز اول سینمای ایران در این سال‌ها و تغییر احتمالی دستمزدها ارائه کرد. علی‌الحساب این را می‌توان گفت که طبق گفته‌های تهیه‌کنندگان، میانگین درآمد ستاره‌های سینمایی در سریال شهرزاد به‌صورت ماهانه ۲۵ میلیون تومان و در سریال عاشقانه حدود ۸۰ میلیون تومان بوده است. این شاید از نخستین قدم‌هایی باشد که تهیه‌کنندگان و سرمایه‌گذاران سریال‌ها و فیلم‌های سینمایی در مسیر شفاف‌سازی بازار سینما برداشته‌اند. این موضوع سال‌هاست که مورد توجه رسانه‌ها قرار گرفته و تا کنون پاسخ قابل اعتنایی از سوی سینماگران کشور دریافت نکرده است. این در حالی است که قریب به اتفاق مناسبات حاکم برسینمای جهان، شفاف و قابل بررسی و پیگیری است.

شهرزاد

محمدهادی رضوی سرمایه‌گذار فصل اول «شهرزاد» می‌گوید آن زمان به سوپراستارهای سریال ماهی ۲۵ میلیون تومان دستمزد داده که رقم نامتعارفی نبوده است. محمدهادی رضوی سرمایه‌گذار فصل اول سریال «شهرزاد» با بیان اینکه وقتی حرف از پولشویی به میان می‌آید تصور همه پروژه «شهرزاد» است، عنوان کرد: من در فصل اول «شهرزاد» حضور داشتم و رقم‌های این پروژه متعارف بود. در آن زمان سعید ملکان، مدیر مالی این پروژه و عملا تهیه‌کننده فصل اول «شهرزاد» بود و همه حساب و کتاب‌ها را انجام می‌داد. خرج ما در فصل اول این سریال از ساخت یک سریال الف ویژه در تلویزیون کمتر بود و به‌طور میانگین با هزینه تبلیغات چیزی حدود ۱۲ میلیارد تومان خرج آن فصل شد. البته از یک جایی به بعد عملا ما را در کار انجام شده قرار دادند؛ به این نحو که ابتدا قرار بود سریال با یک رقم دیگر ساخته شود ولی وسط کار آقای فتحی گفت باید زودتر کار تمام شود و به این نحو هزینه‌ها بالاتر رفت.

این تهیه‌کننده عنوان کرد: ما در فصل اول «شهرزاد» دستمزد بالایی به کسی ندادیم و همه چیز براساس عرف روز سینما بود؛ برای مثال طبق آنچه به من اطلاع دادند به‌طور میانگین ماهی ۲۵ میلیون تومان به سوپراستارها دادند که به نظرم مبلغ استانداردی بود؛ چون بازیگران ما به جای ایفای نقش در این سریال می‌توانستند در طول یک ماه یک فیلم سینمایی بازی کنند و بین ۱۰۰ تا ۱۵۰میلیون تومان بابت آن بگیرند. او ادامه داد: اگر کسی آن زمان یک فیلم یک ساعته می‌ساخت بین یک تا یک و نیم میلیارد تومان هزینه داشت اما برای «شهرزاد» که معادل ۲۸ فیلم سینمایی بود ما رقم استانداردی خرج کردیم. همان موقع هنرپیشه‌های درجه یک برای ایفای نقش در یک فیلم سینمایی بین ۸۰ تا۱۵۰میلیون تومان می‌گرفتند؛ در حالی که در فصل اول «شهرزاد» در یک سال این پول را دریافت کردند.

رضوی با بیان اینکه مخالف این است که یک سلبریتی ماهی ۲۰۰ میلیون تومان بگیرد و هیچ‌وقت چنین پول‌هایی را به چنین اشخاصی نمی‌دهد، عنوان کرد: به نظرم نباید به سوپراستارها پول اضافه داد؛ چراکه درآمد آنها تضمین شده است اما روا است به عوامل فنی پروژه‌ها دستمزد بیشتری داده شود؛ به همین دلیل در فصل اول این سریال تاکید ما بر این بود که عوامل فنی درآمد زیادی داشته باشند؛ زیرا معتقد بودیم سلبریتی‌ها به هر نحوی پول خود را می‌گیرند؛ اما عوامل فنی با اینکه کار زیادی می‌کنند، ولی دیده نمی‌شوند.

عاشقانه

هومن کبیری از تهیه‌کنندگان سریال عاشقانه نیز در توضیح منابع مالی این سریال گفت: در این پروژه دستمزد بازیگران را به‌صورت استاندارد پرداخت کردیم و پولی هم که پرداخت شده به پروژه بازگردانده شده است. بخش عظیمی از سرمایه پروژه یعنی ۵۰ درصد از آن از محل پخش پروژه تامین شده است؛ یعنی ابتدا تنها چهار قسمت از سریال آماده و وارد بازار شد؛ به این صورت که از محل فروش همین چهار قسمت بخشی از هزینه ساخت باقی قسمت‌ها تامین شد و سریال به روال درآمدزایی افتاد. درواقع ما پروژه را به‌صورت کامل آماده نکردیم که روانه بازار کنیم و بعد منتظر باشیم و ببینیم که آیا پول برمی‌گردد یا نه.

او همچنین ادامه داد: فصل اول «عاشقانه» زمین خورده بود. در حالی که بازیگران دو، سه ماه بود که قرارداد داشتند؛ ولی فیلمبرداری صورت نمی‌گرفت همین امر باعث شده بود ما پول بپردازیم؛ در حالی که خروجی نداشتیم. «عاشقانه» در شرایط ایده‌آل باید هفت میلیارد تومان هزینه می‌داشت ولی بیش از ۱۰ میلیارد تومان برای ما خرج داشت. یعنی به‌طور میانگین در هر قسمت چیزی بین ۶۰۰ تا ۷۰۰ میلیون تومان. برآورد تولید یک سریال پرستاره مثل «عاشقانه» باید برای هزار دقیقه تولید ١٢ تا ١٣ میلیارد تومان باشد که تولید با ٧ میلیارد نقدینگی باید به درآمدزایی همزمان و پخش همزمان برسد؛ در صورتی که یک فیلم سینمایی پرستاره با ٩٠ دقیقه یا ١٠٠ دقیقه تایم مفید هزینه تولیدش تا ۵ میلیارد هم می‌رسد.

از همین رو باید عنوان کنم هزینه‌های ما بسیار معقول بود و بخش اعظمی از هزینه‌های تولید از محل پخش تامین شد. به نظرم این پروژه در قد و قواره خود، جواب داد و پول خود را هم بازگرداند. اگر جواب نمی‌داد من اصلا به این سمت نمی‌رفتم. اتفاقا من پروانه ساخت «عاشقانه ۲» را هم گرفتم و در نظر دارم با همان عوامل فصل اول آن را بسازم. ما در این سریال ۱۰ بازیگر چهره داشتیم و ۶ ماه کار تولید طول کشید؛ یعنی چیزی نزدیک به ماهی ۸۰۰ میلیون تومان هزینه پرداخت کردیم. وقتی ماهی ۸۰۰ میلیون تومان را بین ۱۰ بازیگر تقسیم کنید می‌شود چیزی نزدیک به ماهی ۸۰ میلیون تومان برای هر نفر.