بزرگ‌ترین رویداد سالانه کتاب از امروز در آلمان آغاز می‌شود
چالش ارزی ناشران ایرانی در نمایشگاه فرانکفورت
یکی مکتب فرانکفورت که یک جریان فلسفی-جامعه‌شناختی نئومارکسیستی است و دیگری نمایشگاه کتابش. فرانکفورت معروف‌ترین و بزرگ‌ترین نمایشگاه کتاب جهان را میزبانی می‌کند. این نمایشگاه پنج روزه اواسط اکتبر هر سال برگزار می‌شود. سه روز اول آن به بازدیدکنندگان تجاری (متخصصان صنعت چاپ و نشر) اختصاص دارد و در دو روز پایانی درها به روی عموم باز می‌شود. نمایشگاه فرانکفورت از سال ۱۹۴۹ برگزار شده و امروز هم «فرانک والتر اشتاین‌مایر» رئیس‌جمهور دولت فدرال آلمان هفتادمین دوره آن را افتتاح می‌کند. امسال علاوه بر رئیس‌جمهوری آلمان که در مراسم نخستین روز فعالیت نمایشگاه کتاب فرانکفورت حضور خواهد داشت، «فدریکا موگرینی» رئیس دستگاه دیپلماسی اتحادیه اروپا نیز در مراسم افتتاحیه سخنرانی خواهد داشت.
رسانه‌های زیادی هفتادمین دوره نمایشگاه را یکی از سیاسی‌ترین دوره‌های این نمایشگاه خواندهاند. نه به خاطر حضور موگرینی یا اشتاین مایر، بلکه به این خاطر که نمایشگاه امسال میزبان رویدادهایی درباره جنبش‌های دفاع از حقوق زنان ( که با عنوان هشتگی #MeToo معروف شده است)، سخنرانی‌های آزاد درباره زندگی در آمریکا در دوران ریاست‌جمهوری ترامپ، آزادی بیان در روسیه دورانِ «پوتین»، سانسور در رسانه‌های ترکیه‌ای، قوانین و آزادی بیان در لهستان و... است. این نمایشگاه که از سال ۱۹۸۸ هر سال یک کشور را موضوع اصلی خود قرار می‌دهد، امسال ادبیات گرجستان را با شعار «گرجستان؛ ساخته شخصیت‌ها» موضوع اصلی قرار داده است. نمایشگاه کتاب فرانکفورت در هفتادمین دوره‌اش با بیش از ۷۳۰۰ غرفه از بیش از ۱۰۰ کشور جهان میزبانی می‌کند. ناشران کشور ما هم در این رویداد بزرگ جهانی حاضر و فعال هستند اما...
بلای ارزی
در چند هفته گذشته خبرهایی از سوی برخی رسانه‌ها منتشر شد حاکی از اینکه ناشران غیردولتی توانایی شرکت در نمایشگاه فرانکفورت را ندارند. علت این امر، گران شدن قیمت ارز و چند برابر شدن هزینه سفر به آلمان و راه‌اندازی غرفه و... بود. موضوعی که البته می‌تواند نقشه هر ناشری را برای حضور در این رویداد مهم، نقش بر آب کند. با این حال به نظر می‌رسد که در کنار برخی ناشران مستقل، ناشران دولتی و تعدادی از ناشران غیردولتی نیز امسال در فرانکفورت، غرفه‌های خود را برپا خواهند کرد. دو روز پیش روابط عمومی موسسه نمایشگاه‌های فرهنگی ایران اعلام کرد که ۱۸ ناشر، ۳ آژانس ادبی و ۵ تشکل صنفی ایرانی عازم آلمان شده‌اند و غرفه خواهند داشت. امیرمسعود شهرام‌نیا مدیرعامل این موسسه درباره نحوه حضور ایران در این دوره از نمایشگاه کتاب فرانکفورت می‌گوید غرفه ملی جمهوری اسلامی ایران همانند سال‌های گذشته از طریق موسسه نمایشگاه‌های فرهنگی ایران و با مشارکت تشکل‌های صنفی نشر و ناشران در دو غرفه با متراژ ۲۲۲ مترمربع برپا می‌شود.
جاماندگان
اما همان‌طورکه گفته شد، بسیاری از ناشران مستقل ایرانی که به خاطر افزایش نرخ ارز توان برپایی غرفه در این نمایشگاه را ندارند، از عزیمت به فرانفکورت بازمانده‌اند. افشین شحنه‌تبار، مدیر انتشارات «شمع و مه» پیش از این به خبرگزاری مهر گفته بود: «افزایش تورم حتی در صورتی که در همین وضعیت تاسف‌بار حال حاضر نیز بماند برای بسیاری از فعالان خصوصی نشر بین‌الملل سنگین و دور از منطق خواهد بود. در شرایط حاضر برای ادامه فعالیت بخش خصوصی راهی نخواهد ماند جز استفاده از سیاست‌های انقباضی و کم کردن خیلی از حضورها در نمایشگاه‌های مهم کتاب در دنیا. این سونامی وخیم اقتصادی و تورم غیرقابل مهار در اولین لایه به بخش فرهنگی ضربه خواهد زد.» این در حالی است که مریم جدلی، رئیس هیات‌مدیره انجمن فرهنگی-هنری زنان ناشر در گفت‌وگویی با خبرگزاری کتاب ایران درباره تاثیر حضور ناشران ایرانی در غرفه واحد جمهوری اسلامی ایران گفته بود: طی چند سال اخیر، حضور انجمن‌های نشر کنار ناشران دولتی موجب شده تا مخاطبان بیشتری به غرفه ایران توجه کنند. حضور ناشران مستقل قوت بیشتری به غرفه جمهوری اسلامی داده است.
این فعال حوزه نشر افزود: در غیر این صورت، اگر ناشران در معادلات فرهنگی موفق عمل نکنند، حضور در نمایشگاه‌های بین‌المللی به معنای هدر رفت سرمایه و زمان است. توجه به تجارب ناشران باسابقه، رسیدن به اهداف سفر را کوتاه‌تر می‌کند. مدتی است که ایران در نمایشگاه فرانکفورت یک غرفه واحد با حضور ناشران مختلف را اداره می‌کند. این غرفه واحد به گفته بسیاری از حاضران در نمایشگاه، هزینه‌های جاری را کاهش داده و باعث شده تا خرج کمتری روی دست ناشران بماند. گویا امسال نیز ناشران دولتی و خصوصی ایران به همین شکل در یک غرفه واحد و در کنار هم نمایشگاه را از سر خواهند گذراند. سال گذشته ناشرانی چون نورگیتی، سیب سرخ، خانه هنرمندان، فرهنگ معاصر، هرمس، فرهنگ معاصر، نگاه، پیدایش و ثالث با عناوین جدیدی در نمایشگاه حضور داشتند. این ناشران با هزینه شخصی و در غرفه ملی و در کنار سایر ناشران بخش دولتی مستقر بودند.
ارسال نظر