معرفی سه چهره موسیقی به گنجینه‌های زنده بشری

به‌گزارش خبرگزاری مهر، کمیته ملی ثبت میراث ناملموس با حضور فرهاد نظری مدیرکل ثبت آثار و حفظ و احیای میراث معنوی و طبیعی و کارشناسان حوزه ثبت سازمان میراث‌فرهنگی، دوشنبه ۱۸ دی ماه در سالن فجر تشکیل جلسه داد و حدود ۶۰ پرونده از استان‌های مختلف را در حوزه میراث ناملموس ارزیابی کرد و سه تن از نامداران موسیقی ایران را به عنوان گنجینه‌های زنده بشری در فهرست حاملان میراث ناملموس معرفی کرد. فرهاد نظری، مدیرکل آثار تاریخی کشور با بیان این مطلب گفت: ابراهیم قنبری‌مهر، استادی بی‌نظیر در صنعت و هنر سازی است. او متولد مرداد ۱۳۰۷ در تهران است. او که یکی از قدیمی‌ترین سازنده‌های ساز در ایران به‌شمار می‌رود؛ به‌دلیل نبوغی که در موسیقی داشت توانست سازنده تمام ابزار و آلات موسیقی ایرانی باشد.

وی تاکید کرد: قنبری‌مهر به‌واسطه روحیه نوآور خود، در سازهای ایرانی تغییراتی ایجاد کرد تا مشکلات این سازها را کمتر یا برطرف کند. از جمله این فعالیت‌ها می‌توان به تنظیم فاصله گوشی، ثابت کردن خرک سه‌تار، تثبیت پرده‌های تار و سه‌تار با فلز، تغییر سرپنجه تار و سه‌تار به قالب گیتار، ایجاد شیار در اطراف دهانه کاسه و نقاره تار، طراحی ساز کروماتیک سنتور، تغییرات در سازهای قانون و کمانچه اشاره کرد. نظری ادامه داد: از کارهای منحصربه‌فرد او، ابداع تکنیکی زیبا در تزئین سازها با بهره‌گیری از تلفیق ورق برنج و چوب‌های زینتی معروف به مِهرکاری است که استادان سازنده ساز، نام آن را از پسوند فامیل قنبری‌مهر گرفته‌اند، قنبری‌مهر در اوایل دهه ۷۰، با اندازه‌گیری نسبت نوازنده به ساز در نقاشی‌های ظروف به‌جای‌مانده از دوره ساسانی، بربط‌هایی را مشابه بربط‌های آن دوره، به دو صورت متفاوت، یکی با صفحه پوستی و دیگری با صفحه چوبی ساخت.

مدیرکل دفتر ثبت آثار تاریخی کشور همچنین به ویژگی‌های محمد اسماعیلی به‌عنوان یکی از نامداران موسیقی ایران اشاره کرد و افزود: محمدعلی اسماعیلی نوازنده تنبک نیز از جمله نامدارانی است که در فهرست گنجینه‌های زنده بشری ثبت شد. شیوه نوازندگی محمد اسماعیلی شیوه حسین تهرانی است. محمد اسماعیلی از امکانات تنبک مانند چوب گرفت‌های تنبک استفاده کامل می‌کند. محمد اسماعیلی سابقه طولانی در تکنوازی و همراهی با ارکستر دارد. دونوازی‌های (سوال و جواب) او با سنتور فرامرز پایور از آن جمله است.  اسماعیلی از سال ۱۳۳۷ در گروه‌های موسیقی وزارت فرهنگ و هنر مشغول به کار شد و در ارکسترهای موسیقی ملی و گروه تنبک شروع به همکاری کرد و بعد از ۵ سال برای اجرای برنامه‌های موسیقی ملی و هرچه بیشتر شناساندن آن به کشورهای آفریقایی، آسیایی، اروپایی و آمریکایی مسافرت و برنامه‌هایی اجرا کرد. از سال ۱۳۴۳ در هنرستان موسیقی ملی مشغول تدریس شد و در سال ۱۳۴۵ سرپرستی گروه تنبک وزارت فرهنگ و هنر آن زمان را عهده‌دار شد. در سال ۱۳۴۳ به سمت هنرآموز تنبک در هنرستان موسیقی ملی به جانشینی استاد خود آموزش تنبک را عهده‌دار شد.

محمد اسماعیلی دارای مدرک درجه‌یک هنری، معادل دکتراست. او حدود ۱۵ قطعه فانتزی روی ریتم‌های ایرانی تنظیم کرده که قطعه «رونما» از مشهورترین‌ آنها محسوب می‌شود. نظری، عاشیق سلجوق را نیز خالق، شاعر، آهنگساز و نوازنده ماهر عاشیقی معرفی کرد و افزود: عاشیق سلجوق شهبازی بنیان‌گذار «خانه ایران عاشیقلاری» است. او در سال ۱۳۴۱ در روستای آغچاقشلاق شهرستان میانه متولد شد. او یکی از نامدارترین عاشیق‌های آذربایجان است که علاوه‌بر مهارت در اجرای سروده‌های مختلف عاشیق دارای تالیفات و ترجمه‌های بسیاری در حوزه عاشیق است. آن‌طور که کارشناسان معتقدند، او مسلط‌ترین عاشیق زنده ایران محسوب می‌شود و از بیشترین محفوظات برخوردار است و شاگردان بسیاری نیز تربیت کرده است.