به گفته آنها، موانعی مانند نبود ضمانت‌‌نامه‌های بیمه‌‌ای، نبود روابط بانکی و مشکلات موجود در مسیر حمل‌ و نقل و ترانزیت اجازه نمی‌‌دهد که بخش‌های خصوصی دو کشور همکاری‌های خود را بیش از این افزایش دهند. همچنین بالا بودن تعرفه‌ها برای برخی اقلام صادراتی ایران به سوریه نیز موضوع دیگری است که در حضور نمایندگان بخش خصوصی سوریه از سوی تجار ایرانی مطرح شد. حال جزئیات اعلام شده درخصوص شیوه سرمایه‌گذاری در سوریه نشان‌دهنده آن است که این کشور سعی دارد تا با حذف یا کمرنگ کردن موانع، روند ورود سرمایه به سوریه را تسهیل کند. در همایش پیشین اقتصادی تجاری ایران و سوریه، طرف ایرانی اعلام کرده بود که می‌تواند در بخش‌هایی مانند «خدمات فنی و مهندسی، جاده‌سازی، پل‌‌سازی، ساختمان‌‌سازی، سیستم‌های آب‌رسانی، دارو و تجهیزات پزشکی، صنایع غذایی، کشاورزی، معدن، لوازم‌خانگی، مصالح ساختمانی، حمل‌ونقل و گردشگری» با طرف سوریه‌‌ای کار مشترک انجام دهد.  حال در دومین همایش میان ایران و سوریه که این بار به‌منظور آشنایی با «فرصت‌های سرمایه‌گذاری و تجارت در سوریه» در تهران برگزار شد، سوریه اعلام کرده که تلاش کرده‌ایم که به‌منظور حضور آسان‌تر سرمایه‌گذاران در تمام بخش‌های گمرکی، بانکی و اداری در کنار سرمایه‌گذاران باشیم و پیگیری‌های لازم را گام به گام در کنار آنها انجام دهیم. «سرعت‌دهی در صدور جواز برای سرمایه‌گذاری»، «تخفیف‌های مالیاتی برای سرمایه‌گذاری»، «معرفی زمینه‌های سرمایه‌گذاری در سوریه»، «مساوات بین سرمایه‌گذار داخلی و خارجی»، «واگذاری صددرصد پروژه به سرمایه‌گذار» و... از جمله تسهیلاتی است که مقامات سوریه برای سرمایه‌گذاران پیش‌بینی کرده‌اند تا به این طریق شرایط برای ورود سرمایه‌گذاران خارجی تسهیل شود.

شیوه‌های سرمایه‌گذاری

درخصوص شروط پیش‌بینی شده برای سرمایه‌گذاری در سوریه رئیس سازمان سرمایه‌گذاری این کشور مهم‌ترین نکته در قانون سرمایه‌گذاری خارجی را مساوات بین سرمایه‌گذار داخلی و خارجی دانسته و در این خصوص می‌گوید: سرمایه‌گذار خارجی می‌تواند صددرصد پروژه را در اختیار خود داشته باشد. مدین دیاب درخصوص سایر امتیازاتی که برای سرمایه‌گذاران در نظر گرفته شده با اشاره به اینکه این سازمان دولتی و مرتبط با نخست‌وزیری این کشور است و سیاست‌‌های سرمایه‌گذاری در سوریه را اجرا می‌کند و بر هر پروژه سرمایه‌گذاری نظارت کامل دارد، عنوان کرد: این سازمان سرمایه‌گذاری خدماتی را ارائه می‌دهد و کمک می‌کند تا در صورتی که پروژه‌های سرمایه‌گذاری با مشکلی برخورد کنند آنها را راهنمایی کند. به گفته دیاب، سوریه آماده ‌است تا درخواست‌های سرمایه‌گذاران را دریافت کرده و پس از بررسی درخواست‌ها براساس نیازهایی که سوریه دارد، نتایج را اعلام کند.  براساس یکی دیگر از امتیازاتی که رئیس سازمان سرمایه‌گذاری سوریه به آن اشاره کرد، سرمایه‌گذاران در سوریه می‌توانند به‌صورت کاملا مستقل حضور داشته باشند یا اینکه برای پروژه خود با یک سرمایه‌گذار سوری مشارکت کنند. از سوی دیگر، براساس امتیازات پیش‌بینی شده، سازمان سرمایه‌گذاری سوریه اطلاعات لازم را در اختیار سرمایه‌گذاران قرار می‌دهد. بر این اساس، با یک تماس با سازمان سرمایه‌گذاری سوریه، سرمایه‌گذاران می‌توانند راجع به اخذ مجوزها، اطلاعات لازم را دریافت کنند. اما تخفیف‌های مالیاتی برای سرمایه‌گذاری یکی دیگر از امتیازاتی است که این کشور برای سرمایه‌گذاران در نظر گرفته است. به گفته رئیس سازمان سرمایه‌گذاری سوریه، در این کشور ۲۸ درصد مالیات بر سود اخذ می‌شود، اما ما برای پروژه‌های سرمایه‌گذاری معافیت‌هایی را در نظر داریم که برحسب شرایط اخذ این مالیات کاسته می‌شود؛ به‌طوری‌که یک سرمایه‌گذار می‌تواند در مواردی تا ۵۰ درصد تخفیف در این زمینه داشته باشد. از سوی دیگر، در صورتی که پروژه‌ها در مناطق خاص سوریه سرمایه‌گذاری شوند، از معافیت‌های مالیاتی بیشتری برخوردار خواهند شد. به گفته مدین دیاب، برخی از این معافیت‌های مالیاتی مربوط به اشتغال‌زایی است. به‌عنوان مثال، سرمایه‌گذاری که برای ۷۵ کارگر اشتغال ایجاد کند، از درصدی از معافیت برخوردار خواهد بود و سرمایه‌گذار دیگری که برای ۱۵۰ نفر اشتغال ایجاد کند از درصد بالاتری معافیت مالیاتی برخوردار خواهد شد.

تسهیل در صدور مجوز سرمایه‌گذاری یکی دیگر از امتیازاتی است که سوریه برای سرمایه‌گذاران در نظر گرفته تا براساس آن امکان اخذ مجوز سرمایه‌گذاری ظرف مدت یک هفته فراهم شود. از سوی دیگر، قانون اساسی سوریه به ضمانت سرمایه‌گذاری تاکید دارد و سرمایه‌گذار خارجی می‌تواند درآمدهایش را به‌طور کامل به‌صورت ارزی از سوریه خارج کند.

به گفته رئیس سازمان سرمایه‌گذاری سوریه، همچنین یک سرمایه‌گذار خارجی می‌تواند برای خود و خانواده‌اش اقامت اخذ کند و در صورتی که پروژه‌اش موفق نباشد ظرف ۶ ماه می‌تواند سرمایه خود را از سوریه خارج کند. در عین حال، این امکان نیز برای سرمایه‌گذار فراهم شده تا بتواند ۱۰ درصد از نیروی کار مورد نیاز برای پروژه‌اش را با خودش به سوریه بیاورد.  رئیس سازمان سرمایه‌گذاری سوریه در ادامه گفت: پروژه‌های مختلفی مانند تولید لوله‌های پلاستیک، تولید قطعات آهنی، تولید کابل‌های برق فشار ضعیف، تولید انرژی‌های تجدیدپذیر، همچنین تولید دارو از جمله داروهای سرطانی در سوریه وجود دارد که سرمایه‌گذاران می‌توانند در این راستا اقدام کنند. به گفته مدین دیاب، این همایش در زمانی برگزار می‌شود که کشور سوریه شرایط سختی را پشت‌سر گذاشته و تروریست‌ها را از کشورش خارج کرده است؛ البته به‌رغم جنگی که در سوریه وجود داشت، اما روند سرمایه‌گذاری در این کشور متوقف نشد و حتی پروژه‌هایی در این دوران به بهره‌برداری رسید.

فرصت‌ها را معرفی می‌کنیم

سرپرست سازمان توسعه تجارت ایران نیز در این همایش ابراز امیدواری کرد که با توجه به برقراری ثبات سیاسی در سوریه، ایران به‌عنوان اصلی‌ترین بازیگر بازسازی سوریه نقش خود را به خوبی ایفا کند. به گفته محمدرضا مودودی، سازمان توسعه تجارت به کمک مقامات مسوول، در بازسازی سوریه تلاش می‌کند تا بهترین فرصت‌های سرمایه‌گذاری و تجارت را در اختیار سرمایه‌گذاران قرار دهد. وی افزود: در حوزه تجارت خارجی با روان کردن تجارت و حتی امضای تجارت آزاد مبنایی فراهم می‌کنیم تا با کمترین استهلاک این تجارت توسعه یابد. همچنین باید از سوریه به‌عنوان فرصتی برای تامین نیازهای داخلی کشور حداکثر استفاده را ببریم تا این بازار به‌عنوان بازار تجارت همیشگی ایران باشد. وی با بیان اینکه یک زمان سوریه نزدیک به ۳۰ میلیارد دلار از دنیا واردات داشت، افزود: واردات این کشور بر اثر جنگ‌‌های رخ‌داده تقریبا به مرز ۸ میلیارد دلار رسید. البته آن زمان ما سهم بالایی از تامین این واردات نداشتیم و در برهه‌‌ای از زمان تا مرز نیم میلیارد دلار صادرات به سوریه داشتیم؛ اما این رقم سال گذشته به حدود ۱۶۸ میلیون دلار کاهش یافت.

وی ادامه داد: همه چیز به توافقات تجاری بین ایران و سوریه بازمی‌‌گردد که اکنون در سطح تجارت آزاد آن را دنبال می‌‌کنیم. مثلا با توجه به ممنوعیت واردات برخی اقلام به ایران، سوریه خواسته که این کشور را از این قانون مستثنی کنیم. با توجه به اهمیتی که سوریه برای ایران دارد، می‌توانیم از این کشور به‌عنوان پایگاه خوب تجاری و سرمایه‌‌گذاری استفاده کنیم. مودودی مطرح کرد: سوریه اکنون جزو ۲۰ کشور اول شرکای تجاری ایران نیست؛ اما به دلیل پتانسیل در بازسازی، می‌تواند به سرعت به فهرست ۱۰ شریک اول تجاری ایران تبدیل شود. وی درباره وضعیت امنیت در سوریه اظهار کرد: سازمان توسعه تجارت برنامه‌هایی از جمله اعزام هیات‌های تجاری به سوریه دارد تا تجار خودشان از نزدیک فضای حاکم بر سوریه را ببینند و از امنیت آن مطمئن شوند. در مجموع قبول دارم هنوز سوریه تا امنیت کامل فاصله دارد؛ اما بخش عمده‌ای از فضای سوریه برای سرمایه‌گذاری و جلب مشارکت بخش خصوصی ایران امن است.

اولویت سوریه برای بازسازی

معاون وزیر اقتصاد و تجارت خارجی سوریه نیز در این همایش با اشاره به اینکه اولویت سوریه برای بازسازی کشور سرمایه‌های ایرانی و واردات از ایران است، عنوان کرد: این مساله برای ما یک شعار نیست. وی اظهار کرد: بنابراین در همین جا از شما می‌خواهم تا به‌عنوان بازرگانان ایرانی برای حضور و سرمایه‌گذاری در سوریه مشارکت داشته باشیم؛ زیرا اولویت ما برای جذب سرمایه‌گذار از بین کشورهای دوست و در رأس آنها ایران است و این برای ما شعار نیست بلکه اولویت است. به گفته معاون وزیر اقتصاد و تجارت خارجی سوریه، ما به‌دنبال سرمایه‌های سرمایه‌گذاران ایرانی برای بازسازی در سوریه هستیم. بنابراین شرایط را فراهم خواهیم کرد. سفیر جمهوری عربی سوریه در ایران نیز با اشاره به اینکه دولت سوریه در رأس برنامه‌های خود شرکت‌های دولتی و خصوصی ایران را برای سرمایه‌گذاری در پروژه‌های این کشور مورد توجه قرار داده است، گفت: دولت سوریه در رأس برنامه‌های خود توجه به شرکت‌های دولتی ایران دارد و تاکید به ارائه تسهیلات به شرکت‌های دولتی و خصوصی ایران می‌کند تا این شرکت‌ها شرایط مساعدی برای سرمایه‌گذاری و مشارکت در پروژه‌های سرمایه‌گذاری در سوریه داشته باشند. عدنان محمود با تاکید بر اینکه حضور در چنین نمایشگاه‌هایی موجب مستحکم‌تر شدن روابط و مناسبات اقتصادی بین دو کشور می‌شود، گفت: در چهاردهمین اجلاس کمیسیون عالی دو کشور که به ریاست معاون اول رئیس جمهور ایران و نخست‌وزیر سوریه برگزار شد، شاهد برداشتن گام‌های موفقیت‌آمیزی در توسعه روابط تجاری دو کشور بودیم و موافقت‌نامه استراتژی مشترک بین دو کشور به امضا رسید. سفیر جمهوری عربی سوریه در ایران گفت: براساس این توافق‌نامه بخش خصوصی دو کشور ایران و سوریه به‌عنوان شریک اساسی در پروژه‌های سرمایه‌گذاری سوریه شناخته می‌شوند. وی افزود: نسبت به حضور شرکت‌های ایرانی در همه بخش‌های سرمایه‌گذاری در سوریه تاکید داریم و خواهان حضور شرکت‌های ایرانی در شصت و یکمین جشنواره بین‌المللی دمشق که تا سه هفته آینده در سوریه برگزار می‌شود، هستیم.