بر این اساس، گروه مطالعات اقتصادی شرکت مهندسی بین‌المللی فولاد تکنیک در گزارشی به بررسی تحولات بازار فولاد پاکستان به‌عنوان یکی از کشورهای هدف صادراتی ایران پرداخته است. پاکستان نزدیک به ۱۰۰۰ کیلومتر مرز خاکی مشترک با ایران دارد. این کشور به‌صورت پلی میان منطقه خاورمیانه و جنوب شرق آسیا قرار دارد. بعد از استقلال این کشور در سال ۱۹۴۷ روند توسعه و رشد اقتصادی پاکستان تا دهه ۱۹۹۰ با سرعت بالایی ادامه پیدا کرد. روند رشد اقتصادی این کشور در این مدت از میانگین جهانی نیز بالاتر بوده است؛ اما اجرای برخی سیاست‌ها در ابتدای دهه ۱۹۹۰ موجب روند کاهنده رشد اقتصادی این کشور شده است. در حال حاضر شرایط کاملا بهبود یافته و به خصوص در سه سال گذشته اقتصاد پاکستان به‌طور کلی پیشرفت قابل توجهی داشته است.  بر اساس آخرین پیش‌بینی صندوق بین‌المللی پول رشد اقتصادی پاکستان تا سال ۲۰۲۱ دارای روند با ثبات و در حدود ۶ درصد خواهد بود؛ بنابراین به نظر می‌رسد روند توسعه پاکستان همچنان ادامه خواهد داشت. برای مقایسه ذکر این نکته نیز اهمیت دارد که متوسط نرخ رشد اقتصادی جهان در سال ۲۰۱۶ حدود ۵/ ۳ درصد بوده است. 

تولید ناخالص داخلی پاکستان در سال ۲۰۱۶ حدود ۲۲۸ میلیارد دلار بوده که بخش مهمی از آن را بخش خدمات به خود اختصاص داده است. بخش صنعت این کشور حدود ۲۱ درصد از تولید داخلی را در اختیار داشته و بخش ماشین‌آلات سهم قابل توجهی از صنعت این کشور را به خود اختصاص داده است. تا سال ۲۰۱۶ جمعیت پاکستان بیش از ۱۹۳ میلیون نفر برآورد شده که بر این اساس پاکستان ششمین کشور پرجمعیت جهان است. پیش‌بینی می‌شود تا سال ۲۰۲۰ جمعیت این کشور به ۲۲۵ میلیون نفر افزایش یابد. نرخ رشد جمعیت در این کشور حدود ۲ درصد بوده که به‌طور کلی ساختار جمعیتی بسیار جوانی را در خود جای داده است.  به‌طور کلی، پاکستان در سه سال گذشته روند بسیار مناسب و رو به رشدی را در پیش گرفته است. کسری بودجه این کشور در سال ۲۰۱۶ از ۸ درصد به ۵ درصد کاهش یافته و انتظار بانک جهانی نیز بر ادامه روند فعلی تا سال ۲۰۱۹ است. همچنین ذخایر خارجی این کشور به بیش از ۱۸ میلیارد دلار رسیده است.  پاکستان اصلاحات ساختاری بلندپروازانه‌ای را شروع کرده که در صورت ادامه صحیح این سیاست‌گذاری‌ها نتایج مطلوبی در سال های آینده به دنبال خواهد داشت. حفظ ثبات اقتصادی از مهم‌ترین سیاست‌ها و اصلاحات ساختاری پاکستان بوده که با همین سیاست موفق به کاهش نرخ فقر از ۴/ ۳۷ درصد در سال ۲۰۰۱ به ۳/ ۹ درصد در سال ۲۰۱۴ شده است. در این میان تنها نکته منفی پایین بودن میزان سرمایه‌گذاری بوده که در سال ۲۰۱۶ تنها ۱۵ درصد تولید ناخالص داخلی واقعی این کشور را شامل شده است.

فولادسازی در پاکستان سابقه بیش از ۴۵ ساله دارد، اما در حال حاضر این بخش از صنعت پاکستان با مشکلات بسیاری مواجه است. به‌طور کلی فولادسازی این کشور یکی از کم‌بازده‌ترین و نیز ناکارآمدترین بخش‌های صنعت پاکستان به شمار می‌آید. بزرگ‌ترین کارخانه تولید فولاد پاکستان یک شرکت دولتی است که در سال ۲۰۱۶ به دلیل مشکلات مالی تقریبا تعطیل شده بود و تولید نداشت.

 

درخصوص تجارت محصولات فولادی، این کشور وارد‌کننده این نوع از محصولات است. در سال ۲۰۱۳ حداکثر میزان واردات محصولات فولادی پاکستان کمتر از ۲ میلیون تن بوده که طی سال‌های ‌گذشته با افزایش قابل توجهی مواجه شده است. افزایش حجم واردات محصولات فولادی پاکستان در سال ۲۰۱۶ منجر به واردات نزدیک به ۴ میلیون تنی محصولات فولادی در این کشور شد. نزدیک به ۷۵ درصد از حجم واردات محصولات فولادی این کشور محصولات فولادی تخت است.  به‌طور متوسط از سال ۲۰۱۲ میزان واردات محصولات فولادی طولی به این کشور با رشد ۳۸ درصدی همراه بوده و در سال ۲۰۱۵ به بیش از یک میلیون تن در سال رسیده است. ایران در سالیان گذشته حضور قابل توجهی در بازار رو به رشد محصولات فولادی پاکستان نداشته است.  ارزش‌افزوده بخش ساخت و ساز پاکستان روند کاملا رو به رشدی را به خصوص در پنج سال گذشته به همراه داشته است. از سال ۲۰۱۰ به‌طور متوسط سالانه ۶ درصد بخش ساخت و ساز پاکستان رشد داشته که این میزان رشد بیش از رشد اقتصادی این کشور بوده است. بنابراین افزایش فعالیت‌های ساخت و ساز در سالیان پیش‌رو در پاکستان کاملا قریب‌الوقوع به نظر می‌رسد. بخش مهمی از مصرف محصولات فولادی طولی در بخش ساختمان و ساخت و ساز صورت می‌گیرد.  میلگردهای آلیاژی در سبد کالای محصولات طولی فولادی پاکستان به مرور زمان وزن بیشتری را به خود اختصاص داده‌اند. میزان واردات انواع میلگردهای آلیاژی پاکستان در سال ۲۰۱۶ بیش از ۵۶۰ هزار تن بوده است. همچنین انواع لوله درز جوش و بدون درز در همه سالیان گذشته بخش مهمی از نیاز داخلی پاکستان را به خود اختصاص داده است. در سه سال گذشته بیش از ۸۳ درصد بازار محصولات طولی پاکستان در اختیار چین بوده است. نتایج حاصل از گزارش‌های تجارت پاکستان حاکی از بازار مساعد محصولات تخت فولادی است. به‌طور متوسط سالانه بیش از ۷۵ درصد واردات محصولات فولادی پاکستان را محصولات تخت تشکیل می‌دهند. یکی از مهم‌ترین کانون‌های مصرف محصولات تخت فولادی تولید خودرو و وسایل حمل و نقل است. علاوه بر آن، بررسی تولیدات بخش ماشین‌آلات و تجهیزات صنعتی دید بهتری نسبت به دیگر کانون‌های مصرف بازار داخلی پاکستان به ما خواهد داد.

افزایش هم‌جهت و کاملا صعودی ارزش افزوده بخش ماشین‌آلات در کنار روند فزاینده تولید خودرو در پاکستان موید افزایش مصرف محصولات تخت فولادی در سال‌های اخیر است. تولید خودرو در پاکستان با توجه به سرمایه‌گذاری صورت گرفته در پنج سال گذشته افزایش چشمگیری داشته است. تولید محصولات خودرویی پاکستان عمدتا شامل محصولات سبک تجاری است. با توجه به همکاری جدید این کشور با شرکت‌های بزرگ ژاپنی تولیدکننده خودرو باید شاهد افزایش نیاز محصولات تخت فولادی در سالیان آتی باشیم. همچنین از سال ۲۰۰۸ تاکنون به‌طور متوسط سالانه شاهد رشد ۵/ ۳ درصدی ارزش افزوده بخش ماشین‌آلات پاکستان هستیم.  همانند بخش محصولات طولی محصولات آلیاژی نیز در بخش واردات محصولات تخت فولادی پاکستان به تدریج نقش مهم‌تری را ایفا کرده‌اند. متاسفانه واحدهای تولیدکننده فولادی ایران در این بخش نیز قافیه را به رقبای منطقه‌ای واگذار کرده‌اند. حداکثر حضور ایران در بازار محصولات تخت فولادی پاکستان بیش از ۴ درصد (در سال ۲۰۱۲) نبوده و این میزان به مرور زمان و با وجود افزایش واردات محصولات تخت پاکستان بسیار کاهش یافته است. طی سه سال گذشته کشورهای چین، ژاپن و کره جنوبی به ترتیب ۶۷، ۱۶ و ۴ درصد از بازار محصولات تخت پاکستان را به خود اختصاص داده‌اند. این قبیل مطالعات نیازمند واکاوی دقیق‌تر و با جزئیات بیشتری از میزان تحولات بازار فولاد کشور هدف صادراتی ایران است. در این راستا «دنیای اقتصاد» قصد دارد در هشتمین همایش چشم‌انداز صنعت فولاد و معدن که بهمن ماه برگزار می‌شود، مسیر پیش‌روی صنعت فولاد را برای بازیگران اصلی این صنعت شامل تصمیم‌گیران، تولیدکنندگان، صاحب‌نظران و فعالان بازار که همگی از جمله شرکت‌کنندگان همایش هستند، مشخص کند. هشتمین همایش چشم‌انداز صنعت فولاد و معدن ایران با نگاهی به بازار به ابتکار روزنامه «دنیای اقتصاد»، ۱۰ و ۱۱ بهمن ماه در مرکز همایش بین‌المللی صدا و سیما در تهران برگزار می‌شود. «توسعه متوازن فولاد و سنگ آهن در افق ۱۴۰۴»، «تولید فولاد باکیفیت صادرات محور (تکنولوژی نوین، کیفیت و...)»، «تامین مالی در صنعت فولاد»، «عوامل موثر بر قیمت تمام شده و بهینه‌سازی آن»، «فرصت‌ها و تهدیدهای خصوصی‌سازی صنعت فولاد» از جمله محورهای پیشنهادی این همایش هستند. علاقه‌مندان برای کسب اطلاعات بیشتر درباره این همایش می‌توانند با شماره تلفن ۸۷۷۶۲۳۵۰ تماس بگیرند یا به وب‌سایت http://events.den.ir مراجعه کنند.