ضرورت توجه به کشاورزی بدون استفاده از آفت‌‌کش

خسارت ۴۰درصدی آفات و بیماری‌‌ها به مزارع و باغات

عواملی مانند آفات، بیماری‌‌ها و علف‌‌های هرز که در مواردی می‌توانند کل محصول یک کشور را نابود کنند، طبق آمار سازمان خواربار و کشاورزی ملل، اکنون حدود ۴۰ درصد، یعنی نزدیک به نیمی از محصولات کشاورزی را از بین می‌‌برند و ضروری است که برای کمک به تامین امنیت غذایی، این عوامل مهار شوند. رئیس موسسه تحقیقات گیاه‌‌پزشکی کشور با بیان این مطلب و با اعلام اینکه روش تولید برنج سالم ایرانی بدون استفاده از آفت‌‌کش‌‌های شیمیایی در همه استان‌‌های شمالی کشور توسعه می‌‌یابد، از تعمیم این روش نوآورانه برای تولید مرکبات و خرما در سایر مناطق کشور خبر داد.

استفاده از آفت‌‌کش‌‌های جدید و کم‌‌خطر

شهرام نعیمی گفت: اجرای سیاست‌‌های ابلاغی سازمان تات، نیازسنجی و مساله‌‌یابی در حوزه تحقیقات گیاه‌پزشکی، دستیابی به دانش فنی و انتقال دانش به مزارع و واحد‌‌های ذی‌ربط، همکاری با دانشگاه‌‌ها، تهیه بانک اطلاعاتی گیاه‌‌پزشکی، همکاری با سازمان و معرفی آفت‌‌کش‌‌های جدید و کم‌‌خطر، تحقیق در زمینه شناسایی عوامل زیان‌‌آور در گیاهان، تحقیق در زمینه تکنیک‌‌های سم‌پاشی و تحقیق و به‌‌روزرسانی حدود مجاز باقی مانده آفت‌‌کش‌‌ها در محصولات و... را بخشی از ماموریت‌‌‌‌های این موسسه خواند. رئیس موسسه تحقیقات گیاه‌پزشکی با اشاره به اینکه در ایران نیز میزان خسارت آفات و بیماری‌‌ها به مزارع و باغات، حدود ۳۵ تا ۴۰‌درصد است، با تاکید بر لزوم مهار این عوامل خسارت‌‌زا برای تامین امنیت غذایی، مدیریت روش‌های مقابله با آفات را دارای ضرورت مضاعف عنوان کرد و افزود: استفاده نابجا و بی‌‌رویه از آفت‌‌کش‌‌های شیمیایی علاوه بر اینکه بر سلامت محصول نهایی اثر گذاشته و سلامت مصرف‌کننده را تهدید می‌کند، منجر به آلودگی محیط‌زیست نیز می‌شود و از همین رو به‌‌کارگیری روش‌های نوین و ترویج آنها از مهم‌ترین برنامه‌‌های این موسسه است.

مدیریت تلفیقی آفات

وی اجرای موفق طرح مدیریت تلفیقی محصول در شالیزار‌‌های شمال را نمونه‌‌ای از توانمندی علمی و اجرایی محققان، مدیران و کشاورزان در به‌کارگیری روش‌های نوین و پیشرفته در تولید غذای سالم عنوان کرد و افزود: در این طرح بدون استفاده از آفت‌‌کش‌‌های شیمیایی، محصول برنج با کمترین خسارت تولید و به بازار عرضه شد. نعیمی درباره چگونگی اجرای طرح تولید برنج سالم بدون استفاده از آفت‌‌کش شیمیایی، اظهار کرد: این برنامه ابتدا در دو مزرعه ۱۰ هکتاری به صورت پایلوت اجرا شد و با موفقیت‌‌آمیز بودن آن، در ۱۰۰ هکتار از شالیزار‌‌های ۷ شهرستان استان مازندران، در دو نوبت کشت توسعه یافت.

وی افزود: در این روش که قرار است در فصل زراعی جدید در ۳ استان شمالی کشور گسترش یابد، بسته تلفیقی که علاوه بر مهار عوامل خسارت‌‌زای زنده مانند آفات و بیماری‌‌ها، به موضوعات دیگری مانند علف‌‌های هرز، مصرف آب، تولید نشا، زمان کاشت و... نیز می‌‌پردازد، به کشاورزان عرضه می‌شود و کارشناسان تات نیز بر نحوه اجرای آن نظارت می‌کنند. رئیس موسسه تحقیقات گیاه پزشکی با بیان اینکه استفاده از آفت‌‌کش‌‌های طبیعی مانند گونه‌‌هایی از زنبور یا حشرات دیگر، بخشی از این بسته تلفیقی است، تصریح کرد: علاوه بر گسترش و ترویج این روش در شالیزارها، برنامه‌‌هایی برای تولید خرما و مرکبات بدون به‌کارگیری مواد شیمیایی در دست بررسی است.

آفات مهم گندم و کنترل آنها

این مقام مسوول به آفت سن گندم اشاره کرد و با بیان اینکه سن‌‌زدگی نباید بیش از ۲‌درصد شود، به تشریح فعالیت‌‌های موسسه تحقیقات گیاه‌‌پزشکی در این زمینه پرداخت و گفت: آفات و بیماری‌‌هایی هستند که اگر به شکل مطلوبی مدیریت نشوند، می‌توانند صد‌درصد محصول را نابود کنند و بار‌‌ها چنین واقعه‌‌ای در نقاط مختلف جهان رخ داده و گاه موجب بروز قحطی شده است که ملخ خوارگی و سن‌‌زدگی از مهم‌ترین آنها به شمار می‌رود. نعیمی افزود: در کشور ما نظارت برای مهار کردن سن در حدود ۲.۵میلیون هکتار از اراضی زراعی انجام می‌شود که با توجه به تنوع اقلیمی و تفاوت‌‌های آب و هوایی در نقاط مختلف، در اغلب مدت سال صورت می‌گیرد. وی با بیان اینکه گسترده‌‌ترین و رایج‌‌ترین روش مبارزه با سن گندم استفاده از آفت‌‌کش‌‌های شیمیایی است، تصریح کرد: برای مهار کردن سن، روش‌های بیولوژیک هم داریم، اما در هر حال کشاورز باید روش مبارزه با آفات را انتخاب کند که فعلا رایج‌‌ترین روش، استفاده از آفت‌‌کش شیمیایی است و ما و سایر بخش‌‌های تات موظفیم که تبعات منفی و آسیب‌‌های آن به محیط‌زیست یا سلامت محصول را به حداقل کاهش دهیم.

نظارت روی آفت‌‌کش‌‌های شیمیایی

نعیمی همچنین نظارت و بررسی انواع آفت‌‌کش‌‌های شیمیایی قبل و بعد از عرضه به بازار را از ماموریت‌‌‌‌های این موسسه خواند و گفت: آفت‌‌کش‌‌های شیمیایی چه در داخل کشور تولید شوند و چه از کشور‌‌های دیگر وارد شوند، ‌‌باید مورد مطالعه قرار گیرند تا ضمن بالاترین اثر، کمترین آسیب را در پی داشته باشند.

شرکت‌های دانش‌‌بنیان

رئیس موسسه تحقیقاتی گیاه‌‌پزشکی، با بیان اینکه سازمان تات در زمینه دانش‌‌بنیان کردن کشاورزی پیشرو بوده و برای انتقال دانش به مزارع تلاش می‌کند، تصریح کرد: اساسا دانش‌‌بنیان کردن کشاورزی یکی از اولویت‌‌های کشور ماست و در این زمینه از هوش مصنوعی نیز استفاده می‌شود. وی شناسایی به موقع آفات را یکی از موثرترین عوامل برای مهار آن و استفاده از هوش مصنوعی را در این زمینه ضروری دانست و گفت: به طور مثال اطلاع سریع از رشد و تکثیر سوسک سرخرطومی تنها راه مقابله با آنها پیش از آسیب زدن به محصول است و در این زمینه لازم است که از هوش مصنوعی و دیگر تجهیزات شناسایی و تشخیص از راه دور استفاده شود. نعیمی تصریح کرد: همکاری با بخش خصوصی و شرکت‌های دانش‌‌بنیان برای بهره گرفتن از هوش مصنوعی و سایر فناوری‌‌های نوین جهت مقابله با آفات یکی از مهم‌ترین بخش‌‌های برنامه ۴ ساله این موسسه است.