نظارتهای هزینهزا در صنعت پخش
از سمت دیگر در نتیجه موانعی که از طریق سازمانهای نظارتی و متولی توزیع و عرضه کالا در سطح کشور با مقررات و شرایط جدید نحوه عرضه و توزیع کالا گذاشته شده و هزینههایی که به صورت بالاسری به شرکتهای تامینکننده تحمیل میکند، قیمتها نیز طبعا با رشد روبهرو میشوند؛ به عبارتی به نام نظارت یا سیستمها و سامانههای نظارتی متعدد، در عملیات توزیع کالا موانعی ایجاد میشود و اقدامات موازی در دستگاههای مختلف هزینههای توزیع و پخش را با رشد روبهرو کرده است.
به عنوان مثال اخیرا سازمان غذا و دارو الزاماتی در حوزه کالاهای سلامتمحور تعریف کرده؛ هرچند برگرفته از الزامات استانداردی است که در جهان وجود دارد و حتما باید جایگذاری و در قالب کالاهای سلامتمحور توسط شرکتهای توزیعکننده رعایت شود، اما مشکل از آنجا شروع میشود که زیرساختهای مورد نیاز برای برخی از این الزامات در کشور فراهم نیست.
در این بین با توجه به اینکه وزارت بهداشت متولی سلامت جامعه است، لذا موضوع کنترل و نظارت بر نحوه عرضه محصولات غذایی یا به طور کلی محصولات سلامتمحور بر عهده آن وزارتخانه است. اکنون در صنعت دارویی این نظارتها وجود دارد، اما در صنعت امسیجی به صورت مشخص این نظارتها وجود نداشته و تنها در برخی اقلام که در کشور با عرضه پایین یا با کمبود مواجه شده شاهد چنین نظارتهایی بودهایم.
اما با وجود این حرکت رو به جلو در موضوع نظارت، زیرساختهای مورد نیاز برای برخی از الزاماتی که دولت تکلیف کرده فراهم نیست؛ از جمله اینکه اسکادران کافی در موضوع لجستیک کالاها برای ایجاد زنجیره سرد در کشور وجود ندارد. به طور مثال برای انتقال برخی از کالاها که باید در دمای خاصی نگهداری شوند، این تعداد کامیون یخچالدار در کشور وجود ندارد؛ بهرغم اینکه کرایه حمل این محصولات ۴۰درصد از محصولات معمولی بالاتر است، اما توزیع یا انتقال این کالاها از مبادی تولید به مقاصد عرضه به دلیل نبود خودروهای مورد نیاز در سیستم حمل و نقل کشور، مشکلات زیادی را برای شرکتهای توزیع و پخش ایجاد میکند؛ این در حالی است که با توجه به استاندارد داخلی هر یک از صنایع تولیدکننده با فرض اینکه شرکت توزیعکننده این محصولات از چه امکاناتی برخوردار است، شرایط تولید به گونهای طراحی شده که بتواند در موقعیت موجود انبارهای شعب توزیعی تحت پوشش خود و محصولات مختلف را نگهداری و توزیع کند.
موضوع دیگر اینکه چون کلیه شرکتهای پخش محصولات نهایی و بستهبندی شده را توزیع میکنند، اما اصرار بر حضور یک مسوول فنی در هر یک از شعب انبارهای شرکت پخش برای کنترل کیفی محصولات، تنها هزینه شرکتهای مذکور را افزایش میدهد، زیرا اساسا هیچ قابلیت کنترلی برای تشخیص سالم بودن محصولات بستهبندی شده وجود ندارد؛ ضمن اینکه خود تولیدکننده بر اساس الزامات سازمان غذا و دارو مسوول فنی در اختیار دارد که به نوعی حلقه رابط بین بخش تولید و سازمان غذا و دارو است و نظارت کافی را روی تولیدات این محصولات دارد.
در حال حاضر اصرار به ثبت کلیه اطلاعات عرضه دارو در سامانه تیتک مساله دیگری است که طی ماههای گذشته مشکلاتی را با توجه به زیرساختهای اینترنتی موجود و زمانبر بودن این فرآیند به شرکتهای توزیع تحمیل کرده است؛ درحالیکه در سامانه جامع تجارت و سامانه جامع انبارها همه این اطلاعات قبلا ثبت شده و به دفعات درخواست شده که همه اطلاعات مورد نیاز از طریق ایجاد ارتباط بین سامانه جامع تجارت و سامانه تیتک قابل تبادل باشد.
سازمان حمایت نیز کلیه اطلاعات نظارتی خود را از طریق سامانه جامع تجارت کسب میکند در نتیجه کلیه اطلاعات در این سامانه وجود دارد و هر سازمان دیگری که به این اطلاعات نیاز داشته باشد میتواند از طریق ایجاد یک لینک به سامانه مذکور اطلاعات مورد نیاز خود را به دست آورد تا از هر نوع موازیکاری جلوگیری و از هزینههای اضافی برای شرکتهای توزیع پرهیز شود که خوشبختانه این توافق در حال انجام شدن است که پیشبینی میشود ظرف چند روز آینده این تصمیم عملی شود.