«دنیای‌اقتصاد» بررسی کرد
اثر آزادسازی قیمت کره
تولیدکنندگان قیمت تمام شده کره را ۱۰هزار تومان می‌دانستند و معتقد بودند که باید ۱۲ هزار تومان به‌دست مصرف‌کننده برسد. بنابراین دست‌کم یک شکاف ۲ هزار تومانی بین آنچه مدنظر تولیدکنندگان است و آنچه از سوی سازمان حمایت تعیین شده وجود دارد. این خبر درحالی اعلام شده است که ستاد تنظیم بازار در ابتدای آذر ۹۹ اعلام کرده بود که با توجه به تغییر نرخ ارز کره وارداتی از رسمی به نیمایی، قیمت‌گذاری تثبیتی این محصول برداشته خواهد شد. در مصوبه ستاد تنظیم بازار آمده بود: با توجه به‌نرخ ارز کره (انتقال از گروه یک به گروه دو) و اتمام موجودی آن به‌نرخ ارز رسمی و از آنجا که اقلام گروه دو مشمول قیمت‌گذاری تثبیتی نیست، مقرر شد واحدهای تولید‌کننده کره نسبت به تعیین قیمت با رعایت ضوابط قیمت‌گذاری هیات تعیین و تثبیت قیمت‌ها اقدام کنند. با این وجود به‌نظر می‌رسد به‌رغم مصوبه ستاد تنظیم بازار و همین‌طور اعلام سازمان حمایت هنوز آزادسازی قیمت کره به‌طور کامل اتفاق نیفتاده است.
در این فاصله البته سیگنال‌های مثبتی هم به تولید داخل داده شد. ستاد تنظیم بازار اعلام کرد با هدف تولید داخل واردات برخی محصولات پروتئینی مانند گوشت قرمز و کره به شدت کاهش پیدا کرده است. بر این اساس واردات کره از ۵۰ هزار تن به ۵ هزار تن رسیده است که افت محسوسی به حساب می‌آید. ارزیابی‌های «دنیای‌اقتصاد» نشان می‌دهد که کره تولید داخل توانسته تا حدودی جای خود را پیدا کند و جایگزین محصول وارداتی شود. این اتفاق عمدتا بعد از آزادسازی قیمت کره و همین طور حذف ارز ارزان از این محصول اتفاق افتاده است.
نگاه آماری
کره محصول پروتئینی بوده که وابسته به شیر خام است و اگر کل شیر خام تولیدی یعنی ۸ میلیون تن محصولی که در سال تولید می‌شود را در نظر بگیریم نهایتا حدود ۲۴۰ هزار تن چربی از آن به دست می‌آید که بخش عمده‌ای از آن به مصارف صنعتی می‌رسد؛ یعنی برای تولید محصولات لبنی از شیر تا ماست، پنیر، خامه و... صرف می‌شود، اما بخش دیگر آن به تولید کره اختصاص پیدا می‌کند که به حدود ۱۰ تا ۱۵ هزار تن در سال می‌رسد. به‌طور کلی کره یک محصول پروتئینی است که در سال‌های دورتر از مصرف بالایی در سبد خانوارهای ایرانی برخوردار بود و در سال‌های اخیر به‌دلایل مختلف از مصرف آن کاسته شد. اما با این حال جزو کالاهای مهم از منظر سیاست‌گذار محسوب می‌شود، به‌طوری‌که در سال‌های قبل دولت با تخصیص ارز ارزان در‌صدد تثبیت قیمت آن بوده است. براساس برآوردها، ایران سالانه به ۵۰ تا ۶۰ هزار تن کره نیاز دارد که سال‌های گذشته بخش عمده‌ای از آن(حدود ۹۰ درصد) به کشور وارد می‌شده است.
این درحالی است که کارشناسان صنایع لبنی معتقدند تولیدکنندگان داخلی ظرفیت بالایی برای تولید کره و حتی خودکفایی آن دارند. حتی برخی آمارهای ارائه شده حاکی از ظرفیت ایران برای تولید ۷۰ هزار تن کره در سال است. اما در سال‌های اخیر به‌طور متوسط ۳۰ تا ۵۰ هزار تن کره به کشور وارد می‌شده است. از سوی دیگر سرانه مصرف کره در کشورهای تولید‌کننده شیر و لبنیات حدود ۲ کیلو در سال است، در ایران هم قبل از شوک اقتصادی سه سال اخیر این سرانه یک کیلوگرم بود که درحال‌حاضر به کمتر از ۵۰۰ گرم رسیده است که افتی محسوس به حساب می‌آید. در عین حال مشاهدات میدانی نشان می‌دهد کره هم مثل روغن درگیر توزیع نامناسب است، چراکه به‌گفته بسیاری از فروشگاه‌ها کره را «به عصر نرسیده تمام می‌کنیم.»
خبر تازه
مدیرکل نظارت بر محصولات کشاورزی سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان با بیان اینکه قیمت‌گذاری کره به واحدهای تولیدی واگذار شده است، گفت: درحال‌حاضر حداکثر قیمت کره ۱۰۰ گرمی ۱۰ هزار تومان است. علیرضا رستمی در گفت‌وگو با خبرگزاری فارس، درباره افزایش قیمت کره خوراکی در بازار گفت: براساس مفاد تبصره ۲ ذیل دستور تصمیمات متخذه در یکصد و سیزدهمین جلسه کارگروه تنظیم بازار ابلاغی طی نامه مورخ ۱/ ۹/ ۹۹، کره از فهرست اقلام گروه اول کالاهای مشمول خارج و به گروه دوم منتقل شده و بر این اساس قیمت‌گذاری این کالا براساس ضوابط قیمت‌گذاری مصوب هیات تعیین و تثبیت قیمت‌ها به عهده واحدهای تولیدی است. مدیرکل نظارت بر محصولات کشاورزی سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان افزود: درحال حاضر و به‌دلیل قیمت بالای کره وارداتی با ارز نیمایی یا آزاد، بخش قابل توجهی از کره تولیدی کارخانه‌‌ها. از محل تولیدات داخلی تامین می‌شود.
همچنین با افزایش تقاضا، قیمت چربی در بازار داخلی و متناسب با آن قیمت کره حاصل از چربی نیز افزایش یافته است. وی اظهار کرد: براساس مصوبات یکصد و سیزدهمین جلسه کارگروه تنظیم بازار قیمت مصوب هر کیلو چربی شیر نیز از ۵۰۰ هزار ریال به ۶۰۰هزار ریال افزایش یافته است و درحال حاضر و متناسب با هزینه‌های مترتب در تولید و عرضه و با توجه به‌نرخ چربی شیر، قیمت کره در بسته بندی‌های ۱۰۰ گرمی حداکثر معادل یکصد هزار ریال درحال عرضه است. براساس گزارش خبرگزاری فارس، قیمت کره پاستوریزه حیوانی ۱۰۰ گرمی از ۸ هزار تومان به ۱۰ هزار تومان و قیمت کره پاستوریزه حیوانی ۵۰ گرمی از ۴۱۰۰ تومان به ۵ هزار تومان افزایش یافته است. در این گزارش آمده بود: این افزایش قیمت درحالی است که در ۲۴ شهریور ۹۹ ستاد تنظیم بازار کشور افزایش قیمت مصوب کره خوراکی را اعلام کرد و براساس مصوبه ستاد تنظیم بازار قیمت کره پاستوریزه حیوانی ۱۰۰ گرمی از ۴۵۰۰ تومان به ۸ هزار تومان و کره پاستوریزه حیوانی ۵۰ گرمی از ۲۳۰۰ تومان به ۴۱۰۰ تومان افزایش یافت.
