ریسکهای بازیافت پلاستیک
بازیافت پلاستیکهای مبتنی بر سوخت فسیلی به جای سوزاندن آنها (بازیافت حرارتی) یا ریختن آنها در محیط پس از یک بار استفاده از اهمیت ویژهای برخوردار است. اما روند بازیافت به زودی به محدودیتهای خود میرسد. زمانی که مواد بازیافتی تا حد امکان جایگزین مواد اولیه شوند، بازیافت مکانیکی از نظر محیطی بسیار مفید است. این بدان معنی است که میتوان از انتشار CO۲ ناشی از تولید و سوزاندن جلوگیری کرد و پلاستیک راه خود را به محل دفن زباله یا محیط زیست باز نمیکند. اما جایگزینی پلاستیکهای جدید به مواد بازیافتی با کیفیت بالا نیاز دارد و مشکل دقیقاً در اینجاست. مهم است که بدانیم که تنوع زیادی از پلاستیکهای مختلف تولید و استفاده میشود. آنها از زنجیرههای پلیمری تشکیل شدهاند که از واحدهای منومر تکرارشونده ساختهشده و بسته به هدف مورد نظرشان حاوی بسیاری از مواد شیمیایی اضافی از جمله تثبیتکنندهها، نرمکنندهها و بازدارندههای شعله هستند که به پلاستیکها خواص لازم را میدهد.
در گزارشی برای برنامه محیط زیست سازمان ملل متحد، ۱۳ هزار ماده شیمیایی مورد استفاده در پلاستیک شناسایی شد. بسیاری از این مواد بهطور بالقوه برای سلامت انسان و محیط زیست مضر هستند. با این وجود، در برخی موارد آنها به اندازه کافی تنظیم نمیشوند. تعداد زیاد پلاستیکها و مواد افزودنی اغلب کیفیت مواد بازیافتی را کاهش میدهند و در عمل بازیافت را دشوار یا غیرممکن می کنند. در نتیجه، اگر بسیاری از محصولات پلاستیکی را نتوان از مواد بازیافتی به دست آمده بلکه فقط از مواد جدید تولید کرد، جمعآوری بیشتر و بیشتر زبالههای پلاستیکی برای ما مفید نیست. مشکل جدیتر این است که محصولات پلاستیکی با ماندگاری طولانی اغلب حاوی مواد افزودنی هستند که اکنون میدانیم برای سلامت انسان و محیط زیست مضر هستند.
اگر بازیافت این پلاستیکها به دقت مدیریت نشود، ممکن است به جای حذفشدن از چرخه، مواد شیمیایی تنظیم شده برای مدت طولانیتری در گردش باقی بمانند. به عنوان مثال، برخلاف مواد غذایی، تولیدکنندگان پلاستیک به ندرت مجبورند فرمولاسیون و مواد تشکیل دهنده خود را اعلام کنند. شیمیدانان، تلاش میکنند تا تشخیص دهند که پلاستیکها از چه چیزی ساخته شدهاند و آیا قابل بازیافت هستند یا خیر. به عنوان مثال، به عنوان بخشی از مطالعه منتشر شده در Environmental Science & Technology، دانشگاههای سوئیس برای بررسی پوششهای پلاستیکی کف ساخته شده از پلیوینیلکلراید (PVC) کار کردند. PVC یک پلاستیک مهم در صنعت ساختوساز است که اغلب بازیافت میشود (نرخ بازیافت: ۱۶درصد). در این مطالعه، ۱۵۱ کفپوش PVC جدید برای فلزات سنگین، نرمکنندهها و سایر مواد شیمیایی آزمایش شد. تمام محصولات تست شده جدید بودند و در سوئیس خریداری شده بودند. نتایج مطالعه همه را شگفتزده کرد. در ۲۴ مورد از کفپوشهای جدید (۱۶درصد)، افزودنیهای مضری پیدا شد که مدتهاست ممنوع شده بودند.
چگونه میتوانیم این مشکل را حل کنیم؟
این مثال نشان میدهد که چگونه تنوع گسترده مواد شیمیایی مختلف در پلاستیک و عدم شفافیت در مورد آنها باعث ایجاد مشکلاتی برای اقتصاد چرخشی میشود و به طور بالقوه مردم و محیط زیست را در معرض خطر قرار میدهد. در آینده، باید راههایی برای بازیافت مواد کفپوش PVC بهطور پایدار و بدون آسیبرساندن به سلامت انسان کشف شود. این امر مستلزم کنترلها و فرآیندهای سختتر برای حذف مواد شیمیایی مضر از محصولات PVC بازیافتی است. روشهای عملی برای تشخیص نرمکنندههای فتالات در پلاستیکها قبلاتوسعه یافتهاند و باید در سیستم بازیافت ادغام شوند.