گچ خراسان با قدمتی بالغ بر ۶۷ سال فعالیت، قدیمی‌ترین واحد تولیدی فعال گچ کشور به شمار می رود که با ایجاد اشتغال برای بیش از ۱۲۰ نفر به صورت مستقیم تبدیل به یک برند شناخته شده در ایران و کشورهای همسایه مانند افغانستان شده است. این شرکت با ظرفیت تولید ۲۷۰۰ تن گچ در روز ، سهم بزرگی از بازار مصرف داخل کشور را به خود اختصاص داده و تامین بخش قابل توجهی از نیاز بازارکشورهای همسایه را به عهده دارد.

مشکلات تولید بالای گچ

نیکزاد اورعی، مدیر عامل «گچ خراسان» به خبرنگار دنیای اقتصاد گفت: تعداد بسیار بالای کارخانه‌های گچ و از طرفی کاهش تقاضای بازار با توجه به رکود سنگین صنعت ساختمان باعث شده تا شاهد وضعیت نابسامان درآمدی تولیدکنندگان این صنعت باشیم.  

وی افزود: واقعیت این است که کیفیت گچ در اغلب کارخانه‌‌‌ها یکسان است و نمی‌‌‌تواند به عنوان یک عامل تعیین کننده در بازار فروش نقش‌‌‌آفرینی کند؛ به همین منظور کارخانه‌ها دست به رقابت منفی و کاهش قیمت‌‌‌های فروش برای در اختیار گرفتن سهم بیشتری از بازار می‌‌‌زنند.

اورعی ادامه داد: تولید کنندگان گچ عملا فاقد سوددهی هستند و صرفا با نقدینگی ادامه حیات می‌‌‌دهند؛ امروز قیمت گاز سر به فلک کشیده در حالی که صنعت گچ به هیچ عنوان درآمدی متناسب با این هزینه‌‌‌ها ندارد و شرکت گاز که تا یک دهه پیش برای دریافت هزینه‌‌‌ها راه تعامل را با شرکت‌‌‌ها در پیش می گرفت، اما هم‌‌‌اکنون به محض صدور قبض، ضرب الاجل تعیین می‌کند.

پرداخت جریمه برای دستورالعملی که ابلاغ نشده

وی با انتقاد از سیاستگذاری‌های دولت  در صنعت گچ عنوان کرد: گچ بر خلاف سیمان یک کالای استراتژیک نیست چون یک کالای کم ارزش و لوکس به حساب می آید اما چند روز پیش پیامکی با مضمون اینکه «تخلف واحد تولیدی گچ شما ثبت شد» دریافت کردم و بعد از بررسی عنوان کردند که با توجه به اینکه فروش گچ شما در سامانه جامع تجارت ثبت نشده است، باید ۶۰۰ میلیون تومان جریمه بپردازید. این در حالی است که دستورالعمل ثبت معاملات در این سامانه به صنعت گچ ابلاغ نشده است. وقتی که موضوع ابلاغ نکردن این دستورالعمل را مطرح کردم عنوان کردند که در روزنامه رسمی آگهی شده است در حالی که این موضوع مربوط به ابلاغ قوانین است نه دستورالعمل ها.اورعی ادامه داد: تولیدکنندگان گچ از نظر مالی روی لبه تیغ قرار دارند و هر گونه فشار غیر قابل پیش بینی مالی می تواند منجر به تعطیلی کارخانه شود. کما اینکه اخیرا از ۶ کارخانه ای که در منطقه «رباط سفید» خراسان قرار دارند، دو کارخانه توسط مدیران به دلالان گچ فروخته شد؛ در واقع مدیران نتوانستند در ازای پولی که دریافت کرده بودند، تولید داشته باشند و مجبور به واگذاری کارخانه شدند. این خطر برای صنعت گچ واقعا جدی است.

تنها راه بهبود وضعیت صنعت گچ

مدیر عامل گچ خراسان با اشاره به اینکه تنها راه بهبود وضعیت صنعت گچ رونق ساخت و ساز است، عنوان کرد: برخلاف مصالحی مانند سیمان که در پروژه های عمرانی هم مورد استفاده قرار می گیرد، مصرف گچ تنها در ساختمان امکان پذیر است.  

وی با اشاره به اینکه مدیران قادر به تامین هزینه‌های استهلاک کارخانه‌ها نیستند، گفت: تمام نگرانی تولید کنندگان پرداخت حقوق و دستمزد پرسنل و کارگران است و پولی برای بهسازی و نوسازی کارخانه وجود ندارد؛ بنابراین شاهد فرسودگی شدید کارخانه‌ها هستیم. ضمن اینکه «گچ پودری»  که در ایران تولید می شود، در دنیا به ندرت مورد استفاده قرار می گیرد و ۸۰ درصد تولیدات به صورت «گچ برگ» است؛ بنابراین صنعت گچ تبدیل به یک صنعت غیر رقابتی شده است.

آشفتگی بازار صادراتی افغانستان

مدیر عامل گچ خراسان در مورد صادرات گچ  اظهار داشت: در گذشته حدود ۴۰ درصد  گچ تولیدی ما به افغانستان صادر می شد اما با روی کار آمدن طالبان این بازار به شدت دچار افول شد و در بهترین حالت هم اکنون ۱۰ درصد گچ تولیدی ما به این کشور صادر می شود. از طرفی با توجه به اینکه گچ خراسان یکی از برندهای معتبر منطقه به شمار می‌رود، بسیاری از گچ های تولیدی در افغانستان با این نام در بازار عرضه می شوند اما متاسفانه به دلیل نبود دیپلماسی اقتصادی شکایت از متخلفان راه به جایی نمی برد.

اورعی با اشاره به مشکلات خرید ماشین آلات خارجی گفت: علاوه بر مسائل داخلی برای خرید ماشین آلات خارجی، به محض اینکه از شرکت های خارجی قیمت ماشین آلات را می پرسیم، قبل از هر چیز فرمی را ارسال می کنند که باید در این فرم مقصد دستگاه مورد نظرمان را ذکر کنیم و با توجه به اینکه ما تحت تحریم قرار داریم، از فروش ماشین‌آلات  به شرکت های ایرانی خودداری می‌کنند. در موضوع فروش گچ هم این مشکلات وجود دارد اما با راهکارهای هزینه بر که صادرات را از صرفه اقتصادی لازم خارج می کند، امکان پذیر است.