تولید خودروهای ارزانقیمت در هالهای از ابهام
اعضای انجمن «سازندگان قطعات و مجموعههای خودروی کشور» را بیشتر قطعهسازان بزرگ تشکیل میدهند و انجمن تخصصی «صنایع همگن نیرومحرکه و قطعهسازان خودروی کشور» شامل قطعهسازان متوسط و به نسبت کوچکتر می‌شوند؛ البته گفتنی است بزرگترین قطعه‌ساز کشور در این انجمن عضویت دارد. در کنار این انجمن‌ها، همچنین قطعات مهمی مانند لنتترمز و صفحه کلاچ، تایر و... نیز خود دارای انجمن جداگانهای بوده که به این فهرست باید اتحادیهها را نیز اضافه کرد. به هر روی سال ۱۴۰۰ به پایان رسید و سال جدید با تمام بیم و امیدهایی که میتواند برای صنعتگران داشته باشد آغاز شده است. تولیدکنندگان نسبت به عملکرد نهادهای دولتی مرتبط با تولید در راستای رفع موانع تولید و حمایت از صنعت رضایت نداشته و عنوان میکنند سال گذشته با وجود اینکه با شعار «تولید؛ پشتیبانیها و مانعزدایی» نامگذاری شده بود مانعی رفع نشده و فضای کسبوکار تسهیل نشد. سال ۱۴۰۰ مشکلات همچون سالهای گذشته دستوپای تولید را بسته بود و صنعتگر نتوانست آن‌گونه که باید فعالیتش را توسعه دهد. در ادامه باید دید انجمنهای فعال در حوزه قطعهسازی امسال چه برنامهای برای حفظ حیات تولید با وجود معضلاتی چون کمبود نقدینگی و تامین قطعات هایتک خواهند داشت. آیا قطعهسازی به سوی ادغام و تشکیل مجموعههای بزرگ مانند تییر وانها (Teir ۱) خواهد رفت؟
ارتقای کیفیت و افزایش تیراژ دو مولفه توسعه خودروسازی
امیرحسین جلالی، عضو هیاتمدیره انجمن تخصصی صنایع همگن نیرومحرکه و قطعهسازان خودروی کشور و مدیرعامل شرکت دانشبنیان ایسکرا درباره برنامه این انجمن گفت: امسال انجمن همکاری بیشتری با خودروسازان برای رسیدن به اهداف مشترک خواهد داشت. ارتقای کیفیت و افزایش تیراژ از جمله تاکیداتی بود که رهبر معظم انقلاب و رئیسجمهوری در سال قبل داشتند؛ همچنین انجمن در نظر دارد با همکاری نزدیکتر با شرکت‌های خودروساز در حوزه حل مشکلات مالی و برونرفت از وضعیت فعلی به راهحلی منطقی دست پیدا کنند. به هر حال لازمه افزایش تیراژ و ارتقای کیفیت به توانمندی مالی قطعهسازی برمیگردد تا بتواند با تامین مواد اولیه و قطعات نیمساخته مورد نیاز، افزایش تولید را عملیاتی کند.
این فعال صنعت قطعه در پاسخ به این پرسش که آیا خودروسازان برنامه خاصی برای تامین مالی قطعات مورد نیاز دارند، عنوان کرد: تصمیماتی گرفته شده تا با خارج کردن پلتفرمهای قدیمی از چرخه تولید، محصولات جدید به بازار عرضه شود. به این ترتیب تولید خودروهای زیانده متوقف شده و محصولاتی که در حاشیه سود قرار دارند تولید و عرضه خواهند شد. این امر منجر به سلامت مالی خودروسازان شده و امیدواریم این تغییر رویه در پرداخت بهموقع مطالبات قطعهسازان نمود کامل پیدا کند.
جای خالی خودروهای ارزانقیمت
به نظر میرسد با این شیوه قرار است قیمتگذاری خودروها از سوی نهادهای دولتی و غیر‌خودروساز حذف شده و تولید محصولات در کلاسهای بالاتر در دستور کار قرار گیرد.
ستاد تنظیم بازار و پیش از آن شورای رقابت تنها خودروهایی در رنج قیمتی پایین را مشمول قیمتگذاری میکرد تا اقشار آسیبپذیر توان خرید خودرو داشته باشند. به این ترتیب میتوان گفت شاید دیگر خبری از خودروهای ارزانقیمت نباشد و شرکت‌های خودروساز با حذف پلتفرمهای قدیمی و تولید محصولاتی جدید، خود را از زیربار قیمتگذاری رها کنند. اما این امر امسال یا سال آینده محقق نخواهد شد و زمان نیاز است تا پلتفرمهای جدید با همکاری شرکت‌های خارجی از جمله چین طراحی شوند. از سوی دیگر تولید خودروهای کلاس بالاتر نیاز به سرمایهگذاری جدید دارد. ساخت قالبها هزینهبر بوده و در ایران عموما این هزینه برعهده قطعه‌ساز است. در نتیجه برای تغییر سبد کالایی خودروسازان، حداقل در دو سال آینده باید هزینه کرد و قالبها و نمونهها را ساخت. در ادامه هزینه تست آنها نشان از آن دارد که تا افق ۱۴۰۴، در خوشبینانهترین حالت همچنان مشکلات مالی پاشنه آشیل قطعهسازی و خودروسازی کشور خواهد بود. در این فاصله زمانی چه تعداد از قطعهسازان می‌توانند حیات خود را حفظ کنند؟ جلالی در این باره توضیح داد: احتمال اینکه امسال محصولی با پلتفرم جدید داشته باشیم بسیار کم است. در حال حاضر هدف این است که خودروهایی که در سالهای قبل در دست طراحی و تولید بودند مانند تارا و شاهین انبوهسازی شوند. این خودروها محصولات نسبتا گرانتری بوده که در حاشیه زیان قرار ندارند. به این ترتیب میتوان امیدوار بود که خودروساز امسال وضعیت مالی به نسبت بهتری از دو تا سه سال قبل داشته باشد.
مدیرعامل شرکت دانشبنیان ایسکرا با بیان اینکه بیشتر خودروهای قدیمی زیانده هستند، گفت: امسال هدف، تولید خودروهایی است که سودده بوده یا دستکم زیانده نباشند.
ادغام به شرط اعطای مشوق
برخی کارشناسان صنعت خودرو عنوان میکنند بر اساس تصمیمات مسوولان دولتی برای کاهش بهای تمامشده خودرو قرار است برخی هزینههای سربار و لجستیک کاهش پیدا کند تا وعده وزیر صنعت، معدن و تجارت مبنی بر کاهش ۱۵ درصدی قیمت در سال جاری محقق شود. در این راستا صحبت از ادغام قطعهسازان و تبدیل قطعهسازان کوچک و متوسط به چند مجموعهساز بزرگ است. در این باره بزرگترین مانع تحقق این امر تمایل مدیریتها در واحدهای صنعتی خرد و متوسط به حفظ سمت خود است. عضو هیاتمدیره انجمن تخصصی صنایع همگن نیرومحرکه و قطعهسازان خودروی کشور درباره چگونگی تحقق این مساله و برنامههای انجمن در این باره گفت: بعید است بدون ارائه هیچ مشوقی ادغام انجام شود؛ مگر اینکه قطعهسازان بزرگتر شروع به خریدن قطعهسازان کوچکتر کنند. امروز وضعیت تولید آنقدر سخت است که اگر قطعه‌ساز بزرگ قیمت خوبی پیشنهاد دهد قطعهسازان کوچک و متوسط حاضر به فروش واحد صنعتی خود باشند. وی افزود: در این راستا انجمن هم نمیتواند دستوری کاری را از پیش ببرد؛ فقط میتوان موضوع را بررسی و مشخص کرد این عملکرد درست است یا خیر. جلالی اظهار کرد: حوزه مسوولیت انجمن‌ها پیگیری مطالبات و مشکلات اعضا بوده و تغییر در مالکیت واحدهای صنعتی، در حیطه رسالت انجمن‌ها گنجانده نشده است.
اطلاعرسانی برای تولید قطعات جدید
در ادامه ابراهیم دوستزاده، عضو انجمن قطعهسازی استان سمنان و عضو هیاتمدیره شرکت سامفر (تولید قطعات الکترونیکی) و گیتی تامین صنعت (تولید سنسورهای هایتک) درباره برنامه این انجمن در سال جدید گفت: انجمن دو هدف را در دستور کار خود قرار داده است؛ نخست افزایش مشارکت همهجانبه تمام قطعهسازان استان سمنان در این انجمن است. در این راستا اردیبهشت ماه دعوتنامههایی به قطعهسازانی که عضو انجمن نیستند ارسال خواهد شد تا تعداد اعضای انجمن افزایش یابد. برنامه دیگر ما این است که با توجه به تغییرات نوع خودروها و حذف محصولات قدیمیتر، کمک کنیم تا قطعهسازان استان بهموقع خود را به‌روزرسانی کنند و شرایط به گونهای نباشد که بازارشان را از دست بدهند. وی افزود: کمک خواهیم کرد تا اعضا متناسب با برنامه خودروسازان هدفگذاری کرده و تغییرات را در واحدهای خود به وجود آورند. دوستزاده در پاسخ به این پرسش که چه تعداد از قطعهسازان استان سمنان در زنجیره تامین خودروسازان قرار دارند، عنوان کرد: در حال حاضر حدود ۱۸ قطعه‌ساز به طور مستقیم با شرکت‌های خودروساز همکاری دارند اما اگر قطعهسازانی که با یک واسطه در زنجیره تامین خودروساز قرار دارند به این آمار اضافه شود میتوان گفت بیش از ۴۰ قطعه‌ساز استان سمنان با خودروسازان بزرگ کشور همکاری دارند. بعضی از قطعهسازان کوچکتر با مجموعهسازان و شرکت‌های بزرگ قطعهسازی همکاری دارند و قطعات ریزتر قطعات اصلی را برای آنها تامین میکنند.
برنامه داخلیسازی خودروساز خصوصی
این فعال صنعت قطعه در ادامه سخنان خود با اشاره به داخلیسازی شرکت‌های خصوصی خودروسازی بیان کرد: شرکت خودروسازی فردا در این استان فعالیت دارد و با توجه به مذاکراتی که سال قبل با قطعهسازان استان داشت به طور جدی به دنبال همکاری و مشارکت قطعهسازان برای داخلیسازی بخشی از قطعات مورد نیاز خود است. اگر سورسهایی که با این شرکت خودروساز خصوصی فعالیت دارند به تعداد قطعهسازان زنجیره تامین اضافه شود آمار قطعهسازان استان سمنان که برای خط تولید تامین قطعه میکنند بالاتر میرود. دوستزاده درباره برنامه داخلیسازی این خودروساز خصوصی عنوان کرد: شرکت ردا تولید سه خودرو کاملا جدید را در ۶ ماه دوم سال ۱۴۰۰ آغاز کرد. این خودروساز برنامه دارد داخلیسازی را با ۱۰ درصد شروع و به ۶۰ درصد برساند. این قطعه‌ساز ادامه داد: اولویت برای داخلیسازی قطعات با تامینکنندگان استان سمنان است اما چون تمام قطعات مورد نظر در این استان ساخته نمیشوند از قطعهسازان سایر استانها مانند تهران نیز استفاده خواهد شد. وی افزود: تولید خودرو در استان سبب شده تا سایر قطعهسازان صنایع دیگر فعالیت خود را در صنعت خودرو آغاز کنند. در واقع این قطعهسازان به سبد محصولات خود تنوع بخشیدهاند و سعی دارند قطعات خودرو را در کنار مثلا قطعات لوازمخانگی تولید کنند.
