بررسی صورت‌های مالی «قشکر» نشان داد
افزایش ریسک شرکت شکر با اعمال قیمت دستوری چغندر
هیات‌مدیره قیمت‌گذاری را چالش اصلی می‌داند
در گزارش ارائه شده هیات مدیره برخی از چالش‌های پیش روی فعالیت‌های شرکت بیان شده است. طبق این گزارش، یکی از مهم‌ترین چالش‌های پیش روی شرکت، تامین مواد اولیه است. این امر به دلیل مشکلات کم آبی و قیمت‌گذاری نامناسب محصولات کشاورزی به وجود آمده است. پایین بودن قیمت چغندر در قیاس با دیگر محصولات کشاورزی باعث ترغیب کشاورزان به کاشت دیگر محصولات کشاورزی و کمبود کالا در بازار شده است. از دیگر مشکلات کارخانه‌های شکر، اتخاذ قیمت دستوری برای شکر سفید در سال 1400 بوده است. مشکل اصلی این بخش عدم تطابق قیمت خرید محصولات اولیه به محصولات نهایی فروش رفته است به‌طوری که بهای فروش محصول از حاشیه سود مناسب جهت ایجاد ارزش افزوده کافی در بهای فروش برای پوشش هزینه سنگین تولید نظیر هزینه پرسنلی، تعمیرات و نگهداری و خصوصا تامین منابع مالی از محل عواید حاصل از فعالیت تولیدی شرکت برای جایگزین کردن ماشین‌آلات و تجهیزات جدید در راستای کاهش هزینه تولید و قیمت تمام شده برخوردار نیست.
در ادامه به برخی از چالش‌های ذکر شده به صورت موردی اشاره می‌کنیم. با عنایت به آزادسازی نرخ ارز و عدم تخصیص ارز ارزان جهت واردات بذر چغندر قند، این امر موجب افزایش سنگین هزینه تولید محصولات کشاورزی و عدم ترغیب آنان به کشت این محصول استراتژیک شده است. با توجه به اتکای شرکت‌های تولیدی به تامین منابع مالی مورد نیاز از سیستم‌های بانکی، به دلیل هزینه تولید بالا، امکان توان بازپرداخت شرکت‌ها خصوصا شرکت‌های قندی کاهش یافته است. از طرفی اخذ سپرده نقدی با ضرایب بالا (20درصد) موجب فشار بیشتر به شرکت‌ها در تحمیل کسری منابع مالی شده است. یکی از اقدامات مثبت انجام شده در سال مالی پیش رو خروج دولت از تعیین دستوری فروش محصول شکر سفید و آزادسازی آن برای کارخانه‌ها و فروش محصولات متناسب با قیمت تمام شده تولید است که امیدواریم این موضوع تداوم و تقویت یابد و منجر به تقویت بنیه مالی کارخانه‌ها برای سهولت در ایفای تعهدات خود شود.
کاهش مقدار فروش
طبق صورت‌های مالی منتشر شده برای سال مالی منتهی به شهریور 1400، شرکت شکر (نماد قشکر)، حدود یک هزار و 259میلیاردریال درآمدعملیاتی داشته که در مقایسه با سال مالی گذشته حدود 16درصد افزایش یافته است. درآمدهای عملیاتی شرکت از فروش شکر استحصال از چغندر، تفاله خشک، ملاس، شکرسفید پالایش شده، تصفیه شکر خام کارمزدی، شکر بازیافتی، تفاله تر و شکر بسته‌بندی 900گرمی بوده که در این بین شکر استحصال از چغندر با 743میلیارد ریال بیشترین سهم را در درآمدهای عملیاتی داشته است. نکته قابل توجه در تولید و فروش این شرکت این است که اکثر عنوان‌های تولیدی درمجموع زیانده بوده‌اند و شرکت فقط از طریق فروش ملاس، تفاله تر و تصفیه شکر خام کارمزدی موفق به شناسایی سود شده است. هیات مدیره دلیل این امر را وجود قیمت‌های دستوری و عدم پوشش هزینه‌ها با نرخ‌های مصوب اعلام کرده است. این شرکت در مجموع مقدار فروش خود نیز دچار کاهش شده است به طوری که مجموع فروش امسال حدود 72هزارتن بوده که درمقایسه با سال گذشته با کاهش 18درصدی روبه‌رو شده است. بر این اساس به نظر می‌رسد «قشکر» نتوانسته در توسعه بازارهای هدف خود عملکرد خوبی را به جای گذارد و از طرفی هزینه‌های بالای تولید در کنار قیمت پایین مصوب شده برای کالاهای تولیدی روند سود‌سازی شرکت را با افول روبه‌رو کرده است.
شرکت در سال مالی مورد ذکر برای تحقق درآمدهای عملیاتی خود درحدود یک هزار و 298میلیارد ریال هزینه کرده که نسبت به سال مالی گذشته با افزایش 20درصدی روبه‌رو شده است. در بین اقلام هزینه‌ای، هزینه‌های فروش ،عمومی‌و اداری با 41درصد افزایش و بهای تمام شده درآمدهای عملیاتی با 19درصد افزایش بیشترین سهم را داشته‌اند. با توجه به هزینه‌های مالی و سایر درآمدها و هزینه‌های غیرعملی اتی، مجموع سود خالص این شرکت برای سال مالی 1400 حدود 12میلیارد ریال بوده که نسبت به سال گذشته با 25درصد کاهش روبه‌رو شده است.
بررسی نسبت‌های مالی «قشکر»
درجدول برخی از نسبت‌های مالی «قشکر» آورده شده است. (این نسبت‌ها از صورت‌های مالی شرکت استخراج شده است.) طبق ارقام جدول، نسبت‌های آنی و جاری شرکت درسال مالی 1400 کاهش یافته که نشان می‌دهد توانایی شرکت در پرداخت بدهی‌های کوتاه مدت از محل دارایی‌های جاری کاهش یافته که این موضوع افزایش ریسک نقدینگی کشور را گوشزد می‌کند. با توجه به اینکه کارخانه‌های قند و شکر دچار کمبود نقدینگی هستند، برای تسویه حساب با تامین کنندگان نهاده‌های تولید مجبور به فروش محصولات خود در نیمه نخست سال مالی می‌شوند. این موضوع باعث رقابت ناسالم در بازار فروش و تحمل زیان از طرف کارخانه‌های قند و شکر می‌شود.
نسبت بدهی به دارایی شرکت در سال 1400بهبود یافته که عمدتا ناشی از تجدید ارزیابی زمین و دارایی‌های ثابت در سال گذشته بوده است. همان‌طور که ذکر شد با توجه به کاهش توانایی پرداخت بدهی‌های کوتاه مدت شرکت، این تجدید ارزیابی صرفا، منجر به اصلاح صورت‌های مالی شرکت شده است. نکته مثبت در نسبت‌های مالی ارائه شده، کاهش دوره گردش موجودی‌ها و مطالبات شرکت است. این موضوع می‌تواند منجر به کاهش ریسک‌ها و افزایش توان عملیاتی شرکت می‌شود.
ریسک‌ها
در ادامه به برخی از مهم‌ترین ریسک‌های پیش روی شرکت می‌پردازیم:
ریسک نوسانات نرخ بهره، با توجه به اتکای شرکت‌های قند و شکر به تامین منابع مالی از طریق سیستم بانکی کشور، هرگونه تغییر در نرخ بهره در سود (زیان) شرکت اثر مستقیمی دارد.
ریسک نوسانات نرخ ارز، از آنجا که قسمتی از شکرخام موردنیاز شرکت از خارج تامین می‌شود، لذا تغییر نرخ برابری ارز می‌تواند به قیمت فروش شکر در این شرکت اثرگذارد و هرگونه افزایش در نرخ ارز منجر به افزایش نقدینگی مورد نیاز شرکت جهت تداوم فعالیت‌ها می‌شود. ریسک قیمت مواد اولیه و مصرفی، قیمت مواد اولیه (چغندر) هرسال توسط دولت تعیین می‌شود و قیمت سایر مواد مصرفی از جمله سنگ آهک، کک و کیسه گونی برای بسته‌بندی و همچنین قیمت انرژی اثر بسیار زیادی در قیمت تمام شده محصول تولیدی خواهد داشت.
