تغییر ارزشها؛ لازمه توسعه صنعت نمایشگاهی
این نگرش در همه نهادها ازجمله کسبوکارها باید مورد توجه قرار گیرد. اصولا نهادها خصوصا نهادهای اقتصادی بر مبنای مهمترین ارزشهای پیشنهادی آنها شکل میگیرند که این ارزشها، عمدتا حاصل نیازهای بخشهایی از جامعه است که کسبوکارها سعی در تامین آنها دارند؛ از طرف دیگر هنگام وقوع بحران، نیازهای بشری نیز در عرصههای مختلف تغییر کرده و به همین دلیل، ارزشها نیز عوض میشوند. برای مثال در برگزاری نمایشگاهها پیش از بروز کرونا، گردهم آوردن جمعیت زیادی بازدیدکننده در یک مکان، یک ارزش بود، اما پس از بروز این بحران، عدم تجمع افراد و فاصلهگذاری اجتماعی پررنگ شد و اکنون ارزش قبلی بهعنوان یک ضد ارزش شناخته میشود، بنابراین باید ارزش جایگزین شناسایی و جایگزین شود.
همانطور که تاکید شد در حوزه صنعت نمایشگاهی نیز ناچار به پذیرش تغییرات در ارزشها خواهیم بود و عملا بروز بحران کرونا باعث شد نگاه واقعبینانهتری بر این صنعت حاکم و سبب شود از پارادایم فشاری و بخشنامهای به سمت پارادایم کششی حرکت کنیم.
اصولا شاکله اصلی پروسه «طراحی ارزش» بر مبنای نیازهای فعلی و همچنین آتی متقاضیان آن ارزشها شکل میگیرد و همه نهادها اعم از دولتی و خصوصی، تولیدی و خدماتی نیز با توجه به نیازهای موجود و بر مبنای تامین آن نیازها، ارزشی را در نظر میگیریم که به آن «ارزش پیشنهادی» اطلاق میشود؛ در همین راستا با بروز یک بحران مانند کرونا، نهادها نیز باید با تغییر نیازها، خود را متناسب با نیازهای جدید تجهیز کنند. برای مثال با شیوع این بیماری در کشورمان موضوعی که خود را بهطورجدی نشان داد، ضعف در حوزه امکانات و قابلیتهای حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات یا «ICT» بود. در بحران کرونا، با توجه به شیوع بیماری و محدودیتهای فاصلهگذاری اجتماعی، حضور در مجامع به شکل فیزیکی خطرآفرین است، درنتیجه، حضور در فضاهای سایبری پررنگ میشود؛ بدان معنا که باید در راستای تامین نیاز جدید در دوره بحران، ارزشهای پیشنهادی جدیدی ارائه کنیم مانند اتفاقاتی که در حوزه سایبری میافتد ازجمله فروشگاهها و زیرساختهای اینترنتی. البته لازم به ذکر است، موضوع حضور جدیتر در فضاهای ICT متاسفانه در بسیاری از حوزهها به ایجاد یک فروشگاه اینترنتی تقلیل پیداکرده که این اتفاق نیز کاملا اشتباه و غیراصولی است.
همه صنایع و حرفهها باید توجه داشته باشند که نیازهای امروز متفاوت شده و سازمانها، شرکتها، حرفهها، صنوف، استادان دانشگاهی و مشاوران باید در راستای نیازهای جدید فعالیت کنند و به همین دلیل باید شاهد تولید و ایجاد محصولات و سرویسهای جدید متناسب با بحرانهای پیشآمده باشیم.
بدون شک در حوزه صنعت نمایشگاهی نیز اینکه چه ساختاری حاکم شود، چه رویدادهایی با چه موضوعی، با چه مختصات و ویژگیهایی، برای کدام گروه مخاطبان و به چه شکلی برگزار شود را بازار، مشتریان و به عبارتی جامعتر ذینفعان آن حوزه با پارادایم کششی مشخص میکنند.
از طرف دیگر در راستای انجام فعالیتها برای رفع نیازهای جدید، مفاهیم مهمی مانند توسعه، خود را بیش از پیش نشان میدهند؛ توسعه بهخودی خود اتفاق خوبی است مگر اینکه همهجانبه نگر نباشد. متاسفانه بعضی مواقع شاهد شکلگیری توسعه تنها در یک حوزه هستیم، به صورتی که این فرآیند مهم سایر حوزههای دیگر را پوشش نمیدهد. ازاینرو و با یک دیدگاه جامعنگر، «توسعه پایدار» موضوع اصلی امروز دنیا است و اصول توسعه پایدار تلاشی است در جهت قرار دادن فرآیندهای توسعه در مسیری اصلاحی و انسان محورانه. در توسعه پایدار باید به سه رکن اساسی اقتصاد، مردم و محیطزیست توجه کرد؛ یعنی هر اقدامی در راستای توسعه باید اولا اصول انسانی و نیز اشتغال را در نظر داشته باشد و این اقدام در صورتی پایدار است که در راستای تامین نیازهای اقتصادی بوده و در بحثهای اقتصادی و مالی توجیهپذیر باشد. در ادامه باید به این مهم اشاره شود که نگاه توسعه محور زمانی پایدار میماند که نسلهای بعدی و محیطزیست را نیز در نظر گرفته باشد؛ بنابراین، باید الگویی برای اقداماتمان طراحی کنیم که دربرگیرنده همه مباحث اشتغال، اقتصاد و محیطزیست باشد. حال، در زمان بروز بحران باید هر رفتار و اقدام جدیدی، متناسب با نیاز امروز آن صنعت باشد چراکه اصولا ارزش، وابسته به زمان و مکان بوده و یک ارزش پیشنهادی شاید مناسب برای آینده و پاسخگوی نیازهای آن نباشد. بهعنوانمثال ارزش پیشنهادی برای یک کشور، پاسخگوی نیازها در کشور دیگر نباشد.
پس ارزشها در سراسر جهان یکسان نیست، بلکه مفهوم نسبی ارزش پیشنهادی در زمانها و مکانهای مختلف تغییر میکند و هنر ما این است که بتوانیم در سطح کلان کشور و بخشهای مختلف صنعت، از جمله صنعت نمایشگاهی نیازهای مقطع فعلی را شناسایی کرده و بر مبنای آن نیازها، ارزش پیشنهادی ارائه دهیم. همچنین، در همین راستا باید به اصول موردنیاز حوزه توسعه پایدار نیز توجه داشت و در جهت اشتغالزایی، اقتصاد پررونق و مولد و محیطزیست نیز حرکت کنیم.
در حال حاضر، اکثر بخشهای صنعتی و خدماتی کشور به دلیل عدم ثبات نرخ ارز، عدم امنیت سرمایهگذاری، مسائل بینالمللی و موضوع بحران کرونا و نیز تحریمها و... وضعیت خوبی ندارد و همه باید در این شرایط، نیازها را تشخیص داده و ارزشهای پیشنهادی جدید ارائه دهند. بهصورت کلی، همه سازمانها و افرادی که میخواهند در جهت مدیریت این بحران و ارائه راهحلهای جدید شرکت کنند باید با نگاهی یکپارچه باشند که شامل چهار رکن اصلی یعنی دولت، تشکلها، دانشگاهها و بنگاهها میشود؛ اگر هرکدام از این نهادها بهتنهایی اقدامی کنند، قطعا مؤثر نخواهد بود. دانشگاه باید فعالیت علمی، تخصصی و آیندهپژوهی انجام دهد و با نگاه حوزه بینالمللی فعالیت کند، تشکلها باید بهعنوان بازویی بین حاکمیت و بدنه اقتصاد و صنعت عمل کنند، بنگاهها باید چابک، فعال، سرزنده و آماده تغییر باشند و دولت نیز بسترهای قانونی، اجرایی و حمایتی را فراهم کند. در راستای انجام این مهم، ضرورت وجود رویکرد سیستماتیک را مشاهده میکنیم؛ اگر با دیدگاه حرفهای، صنعتی و تخصصی به بحران کرونا بنگریم، ما معتقدیم همه نهادها علاوه بر نگرش سیستماتیک (Systematic) باید یکپارچه (Integrated)، همافزا (Synergic)، منعطف (Flexible)، سریع (Agile) و پویا (Dynamic) رفتار کنند تا بتوانند نسبت به اتفاقاتی که بحرانها ایجاد میکنند، واکنش مناسب نشان دهند. ما این نگاه را «SISFAD» نام نهاده و در بسیاری از موارد به آن نیاز داریم، اما در بحرانها، نیاز به آن بیشازپیش احساس میشود.
امید است همه متصدیان و ذینفعان حوزه نمایشگاهی با هدفی واحد و با نگاهی ملی و چهبسا بینالمللی با رویکرد SISFAD و با پارادایمی کششی نسبت به تبیین ارزشهای جدید و آتی این صنعت بزرگ اقدام کرده و به شکل یکپارچه و همافزا به سمت آن گام بردارند.