پژوهشهای علمی نشان میدهد
رابطه الاکلنگی اقتصاد و تروریسم
عنوان تروریسم مفهومی به قدمت تاریخ بشر است. حرکات تروریستی آثار گوناگونی دارند؛ بااینحال، در بیشتر رسانهها به ابعاد سیاسی این ترورها پرداخته میشود. حوادث تروریستی ابعاد مهم اقتصادی نیز دارند. طبق بررسیهای پژوهشگران در تحقیقی با عنوان «اثر تروریسم بر رشد اقتصادی در کشورهای منتخب خاورمیانه: رویکرد اقتصادسنجی فضایی تابلویی» طی سالهای اخیر سهم بالایی از حملات تروریستی در خاورمیانه شکل گرفته است که علاوه بر زیانهای انسانی، اثرات بزرگ و منفی بر سرمایهگذاری، گردشگری و رشد اقتصادی در کشورهای خاورمیانه گذاشته است.
بررسیها نشان میدهد تروریسم از کانالهای مختلفی بر رشد اقتصادی تاثیر میگذارد. افزایش تهدیدات و حوادث تروریستی منجر به ایجاد ناامنی در کشور مبدا میشود و ورود گردشگر را به صورت منفی تحتتاثیر قرار میدهد. تروریسم همچنین از طریق ایجاد کاهش احساس امنیت، سرمایهگذاری در زمینههای مرتبط با توریسم را به صورت منفی تحتتاثیر قرار میدهد و از تقویت این بخش پیشگیری میکند. تاثیر مستقیم این حوادث تروریستی ایجاد فضای ناامنی در اقتصاد است؛ زیرا منابع مولد اقتصادی را نابود و منحرف میسازد. منابع مولد کمیابی که میتوانست برای تولید کالاها و خدمات در جامعه استفاده شود، از بین میرود.
همچنین منابع و بودجههایی که برای سایر بخشهای مفید اقتصاد اختصاص مییابد، در نتیجه حوادث تروریستی، برای تقویت امنیت به کار گرفته میشود. هیچکدام از این تغییرات که برای ایجاد امنیت ضروری است ثروتی اضافی برای جامعه خلق نمیکند و سطح رفاه را بالا نمیبرد و رشد اقتصادی را نیز به صورت منفی تحتتاثیر قرار میدهد. از طرفی سرمایهگذاری مستقیم خارجی پیشران اصلی توسعه اقتصادی است و جریان آن تاثیرات قوی بر اقتصاد دارد. فعالیتهای تروریستی امنیت را تضعیف میکند و اعتماد سرمایهگذاران به کشورهای در معرض فعالیتهای تروریستی را کاهش میدهد. به این ترتیب، تروریسم منجر به کاهش جریان سرمایهگذاری مستقیم خارجی میشود.
اثر طبقاتی حمله تروریستی
یک پژوهش با عنوان «اثرات تروریسم بر رشد اقتصادی: رویکرد دادههای پانل The effects of terrorism on economic growth: Panel data approach» نیز تایید میکند که بین رشد اقتصادی و فعالیتهای تروریستی رابطه منفی وجود دارد. به طور واضحتر، اگر حوادث تروریستی کاهش یابد، منجر به افزایش متوسط نرخ رشد خواهد شد. از آنجا که تروریسم میتواند اهداف زیادی را دنبال کند، میتواند از طرق مختلف به اقتصاد و رفاه آسیب برساند. در این مطالعه، اثرات بر رشد اقتصادی در اکثر کشورها در نتیجه حوادث تروریستی با استفاده از دادههای تابلویی مورد بررسی قرار گرفت. پژوهشها نشان میدهد رشد اقتصادی با تروریسم رابطه معکوس دارد. این مطالعه در مجموع ۱۱۵ کشور را برای سالهای ۲۰۱۵-۲۰۰۰ پوشش میدهد.
همانطور که انتظار میرود، در این پژوهش نیز نتایج نشان میدهد اثر منفی حوادث تروریستی بر رشد اقتصادی در اکثر کشورها وجود دارد. بااینحال، این تاثیر در کشورهای کمدرآمد حدود سه برابر بیشتر از کشورهای با درآمد بالاست. دریافت اصلی این مقاله این است که رابطه منفی بین حوادث تروریستی و رشد اقتصادی وجود دارد، اما این رابطه توسط گروههای درآمدی تغییر میکند. بنابراین، فرضیه این پژوهش تایید میشود.
رشد اقتصادی علیه تروریسم
طبق پژوهشها معکوس کردن اثر تروریسم بر رشد، میتواند به عنوان پادزهری برای کاهش حوادث تروریستی عمل کند. بسیاری از کشورها مانند ترکیه ترجیح میدهند (یا مجبور هستند) نبرد نظامی را به عنوان روشی مستقیم برای مقابله با تروریسم داشته باشند. بااینحال، این رویکرد به جای کاهش، مشکل را در طول زمان افزایش میدهد. اگرچه هزینهکرد دولتها در راستای حفظ امنیت کشور، ضروری است؛ اما رشد اقتصادی را میتوان عامل مقابله با آن دانست. در حقیقت این پژوهش رشد اقتصادی را به عنوان ابزاری غیرمستقیم برای مبارزه با تروریسم پیشنهاد میکند. به نظر میآید افزایش سطح درآمد باعث دوری افراد از گرایش به اقدامات غیرقانونی میشود. بررسیها نیز تایید میکند که کشورهایی که یک دوره مستمر رشد اقتصادی را تجربه میکنند، عموما با تعداد کمتری از حوادث تروریستی روبهرو خواهند شد. به نظر میرسد یکی از عواملی که باعث میشود این حوادث کاهش یابد، درهمتنیدگی اقتصادهای درحالتوسعه و خطر ریسک بروز جنگ در این اقتصادها نسبت به سایر کشورهاست.